درباره : مسافرت مصطفی لنکرانی از وین به پاریس با گذرنامه جعلی
تاریخ سند: 21 تیر 1339
درباره : مسافرت مصطفی لنکرانی از وین به پاریس با گذرنامه جعلی
متن سند:
از : ساسان به : مرکز شماره : 324 عطف به شماره 4141 /1 د 2 مورخ 7 /4 /39 برای تحقیق در این باره به آقای صدری که دوستان فراوانی در پاریس داشته و به علاوه بین او و لنکرانی صمیمیتی از قدیم وجود دارد ـ مأموریت داده شد که به پاریس رفته و پس از بررسی نتیجه را گزارش نماید.با تماسی که شخصا اینجانب با نمایندگی وین گرفتم مصطفی لنکرانی تا روز 19 تیرماه در وین بوده و روز مزبور با اتومبیل و گذرنامه جعلی عراقی بنام عبدالیوسف بن محمد از وین به قصد پاریس خارج شده است ولی تا زمان حال که این گزارش تنظیم می شود به پاریس وارد نشده و مشخص نیست که فعلاً در کجاست؟ به ایادی که در پاریس داریم تأکید شده است به محض ورود به پاریس جریان را تلفنا اطلاع دهند.
آقای صدری نتیجه تحقیقات خود را در پاریس به صورت گزارشی تقدیم داشته که به پیوست ملاحظه می فرمایند1.
قدر مسلم آن است که فعلاً در پاریس کمیسیونی تشکیل نشده ولی انتظار تشکیل کمیسیونی با حضور نمایندگی از آلمان شرقی و نمایندگی از جبهه ملی که یک نفر آن یکی از وزرای دوره مصدق می باشد با نمایندگان حزب توده درباره ائتلاف با یکدیگر و آغاز فعالیتهای مشترکی در ایران می رود ولی بهیچوجه تاکنون اسامی نمایندگان شرکت کننده فاش نشده و مشخص نیست که چه روزی این کمیسیون تشکیل خواهد شد.
به دو نفر ایادی مقیم پاریس که فعلاً به عللی از ذکر نام آنها معذورم و در جریان عمل فوق می باشند دستور داده شده است که به محض وقوع امر به وسیله این نمایندگی را در جریان بگذارند تا تحقیقات کامل درباره کار کمیسیون و تصمیمات متخذه در آن بشود.
رونوشت بالا جهت اطلاع اداره کل سوم ارسال می گردد.
محترما بعرض می رسد 1 /5 /39 بعرض رسید در جریان باشد تا گزارشات بعدی برسد 2 /5 /39
توضیحات سند:
1ـ گزارش صدری به ساواک در خصوص نتایج تحقیقات انجام گرفت، در پاریس به شرح زیر است : برنامه فعلی حزب توده آن چنان که از مقالات و مطبوعات و فعالیتهای آن آشکار است و آن چنان که از مصوبات کنگره های سایر احزاب کمونیست مستفاد می گردد ایجاد زمینه همکاری وسیع با گروههای دیگر و فراهم آوردن وسائل اقدامات و فعالیتهای مشترک است.از خیلی پیش حزب توده برای همکاری و تهیه یک برنامه مشترک با جبهه ملی دست بکار شد تا در اروپا مقدمات این نقشه را فراهم آورد.
ملاقاتهائی در این زمینه در سویس (ژنو) صورت گرفت و به عللی نامختوم ماند.
اما سه عامل اخیرا باعث شده اند که این اقدامات ناتمام با شدت بیشتری از سرگرفته شوند.
اولاً حملات روحی و شروع جنگ سرد با حملات تبلیغاتی از جانب اتحاد شوروی، ثانیا وقایع خاورمیانه و خاور دور و افریقا و امریکای لاتین مانند وقایع ترکیه ـ ژاپن ـ کره ـ کوبا و مستعمرات فرانسه و بلژیک در افریقا یک وضع آماده از لحاظ جهانی برای فعالیت احزاب دست چپ فراهم آورده اند و نزدیکی انتخابات ریاست جمهوری امریکا امکان هر نوع عکس العمل شدید را از دولت امریکا سلب کرده است و بعلاوه مشهور است که دولت امریکا برای پیش گیری از بروز وقایعی مانند کوبا یا عراق کوشش می کند که خود به پاره ای از تمایلات ملی کمک نماید.
عامل سوم نزدیکی انتخابات است در ایران.
کارها و فعالیتهای انتخاباتی در ایران و شعارهائی که در این زمینه داده می شود خود مؤید این نظر است که عناصر و مقامات دست چپی این فعالیت انتخاباتی را اولین آزمایشگاه همکاریهای خود می دانند.
کلیه اقداماتی که در این ایام چه در اروپا و چه در ایران بین احزاب دست چپی صورت گیرد، ناگزیر در همین زمینه های فوق الذکر خواهد بود.
و اما در پاریس.
مسافری که قرار بود از اطریش برسد در پاریس نبود و اصلاً به پاریس نیامد و با عده افراد که تماس گرفته شد کسی اصلاً در جریان کوچکترین جلسه ای نبود، منتها قطعی و مسلم است که اگر شخص مورد بحث با تصویب کمیته مرکزی حزب توده به پاریس مسافرت کند برای اخذ تماس با عده ای از سران جبهه ملی خواهد بود و منجمله با یکی از وزیران سابق چون در همین زمینه برای همین امر تماس و مذاکره قرار بوده است و قرار است دو نفر از آلمان شرقی به پاریس بیایند اما این مسافرتها در هر صورت به خاطر جلسات معینی نیست بلکه در واقع دنباله مذاکرات و تماسهائی است که در ابتدای سال در ژنو برقرار شده.
گذشته از این مسائل که جنبه حتمی و قطعی دارند می ماند شایعاتی که درباره تماس با سران قشقائی گرفته است.
ظاهرا توده ای ها بیشتر به این نوع تماس علاقه نشان می دهند تا اعضای جبهه ملی.
قرار بوده است تماسهائی در این زمینه در سویس صورت گیرد منتها توده ای ها چندی است شهر ژنو را ترک گفته اند و به عللی به پاریس بیشتر توجه میکنند چون آنها را از احاطه کامل مامورین سازمان امنیت به دور میپندارند و بنابراین خود را در حفاظ و خفای بیشتری میبینند.
همانطور که گفته شد قدم و هدف اولیه طرحهای همکاری بین سازمانهای دست چپی ایران زورآرمایی در میدان انتخابات خواهد بود.
همکنون بیشتر کسانی که میتوانند از اروپا به ایران بازگردند عازم هستند تا در انتخابات به نفع کاندیداهای «ملی» شرکت جویند.
به هر حال مسافری که قرار بود از اتریش به پاریس سفر کند نمیتواند شخصا کار مفیدی انجام دهد و به هر صورت موافقت نخواهد کرد که او با افرادی تماس بگیرد چون نه به نحوه کار او اعتقاد و اعتماد دارند و نه به معلومات تشکیلاتی و تئوریک او.
بنابراین اگر برحوردها و ملاقاتهایی در پاریس صورت بگیرد و اگر پوشش این ملاقات اطریشی باشد به هر حال آدمهای دیگری وجود خواهند داشت که این ملاقات ها را رهبری کنند.
توقف فوق العاده کوتاه نگارنده در پاریس و نادرست در آمدن اولین خبر یعنی آنچه که مربوط به مسافرت آن شخص به پاریس بوده به من مجال و امکان آن را ندادند تا درباره مسائل دیگر تحقیق و مطالعه نمایم.
منتها به دو نفر از افراد و دوستانم در پاریس که آن شخص حتما با یکی از آنها ملاقات خواهد کرد سپرده ام که به محض دیدار او به من تلفن کنند و در صورت امکان خود شخص را وادارند که به من تلفن نماید.
2ـ در گزارش دیگری که تحت عنوان «ایجاد همکاری بین حزب توده و طرفداران جبهه ملی» در این مقطع از سوی نماینده ساواک تهیه شده آمده است چندی است توده ایها ژنو را ترک گفته و به عللی که کاملاً روشن به نظر می رسد بیشتر متوجه پاریس شده اند، ولی تا آنجا که اطلاع در دست است، تاکنون در پاریس تماسی در این مورد گرفته نشده و قرار بوده که کمیسیونی با حضور نمایندگان آلمان شرقی از کمیته مرکزی حزب توده با نمایندگانی از جبهه ملی که یک نفر از آنها از وزرای کابینه مصدق می باشد تشکیل شود تا فعالیتهای مشترکی را در ایران شروع نمایند.
ضمنا به طوری که یکی از اعضای حزب کمونیست هندوستان، در اواسط ماه ژوئیه 1960 در جلسات حزب کمونیست که در استکهلم و پراگ و برلین و وین تشکیل شده بود گفته است، قرار بوده در 16 تا 17 ژوئیه 1960 در برلین یا نقطه دیگری از آلمان شرقی جلسه ای با حضور اعضای حزب توده و نمایندگان جبهه ملی تشکیل شود و این جلسه در واقع نتیجه ملاقاتها و تماسهائی است که از یکسال به این طرف بین سازمانهای نامبرده در شهرهای مختلف اروپا صورت گرفته و به منظور پی ریزی برنامه مشترکی خواهد بود برای ایران، و از طرف دیگر نمایندگانی از طرف حزب توده انتخاب شده اند که با افراد و دستجات دیگر تماس بگیرند و این نمایندگان عبارتند از : قدوه، نوروزی و لنکرانی به عنوان اعضای اصلی و خانم قاسمی، نامور، خسرو امیر خسروی به عنوان اعضای علی البدل.
افراد مزبور از جمله وظائفی که داشته و دارند تماس و مذاکره با کمیسیونی است که از جبهه ملی و دستجات هوادار دکتر مصدق، که به طور دائم در پاریس وجود دارد، و قرار بود که کمیسیونی در اواخر ماه ژوئیه در پاریس تشکیل شود که در آن جلسه یکی از مهمترین مسائل مورد بحث، بحث درباره طرز برقراری روابط بین این دستجات با حزب توده بوده است، ولی چون قرار بوده که این کمیسیون تحت نظر ایرج اسکندری باشد دولت فرانسه در وهله اول اجازه ورود به ایرج نداده و اصولاً با تشکیل جلسات در فرانسه مخالفت نموده است.
روی این اصل اعضاء کمیسیون تصمیم می گیرند که جلسه مزبور را در وین تشکیل دهند، ولی دولت اطریش نیز به نام بی طرفی از صدور اجازه تشکیل کنفرانس خودداری که و تنها این عده می توانستند در ژنو جلسات خود را تشکیل دهند لیکن با مخالفت افراد توده ای از جهت آنکه تشکیلات منظمی در سوئیس ندارند روبرو شدند.