گزارشی از جلسات دو هفته یک بار درس تفسیر
گزارشی از جلسات دو هفته یک بار درس تفسیر
متن سند:
گزارشی از جلسات دو هفته یک بار درس تفسیردوره جدید جلسات دو هفته یکبار درس تفسیر انجمن اسلامی مهندسین از روز ۲۵ شهریور ماه سال جاری توسط آقای دکتر بهشتی آغاز گردید. در این جلسات به فاصله ۱۴ روز پنجشنبه‌ها تا ساعت ۴:۳۰ بعداز ظهر در سالن مسجد دبیرستان کمال نارمک با حضور اعضای انجمن و جمعی دیگر از علاقمندان تشکیل می‌شود در اطراف مسائل کلی اجتماعی و حقوقی از نظر دینی بحث و مذاکره به عمل می‌آید عنوان‌هائی که تا کنون انتخاب شده است بشرح زیر می‌باشد.
١- منابع قانونگذاری در اسلام ۲- همزیستی کشور‌های اسلامی با سایر کشور‌های جهان (اهل کتاب - موحد - مشرک) 3شکل حکومت در اسلام و در شیعه. بخش اول بحث کلی منابع قانونگذاری در اسلام و در شیعه تحت عنوان (جت قرآن) شروع شده و تاکنون تعداد ۸ جلسه درباره آن بحث و گفتگو به عمل آمده است.
در این بحث آقای بهشتی شرح کلی از ایرادهائیکه بر قرآن چه در زمان خود پیغمبر (ص) و چه از آن زمان تاکنون از طرف افراد و مذاهب مختلف عنوان شده و احتجاج‌ها و استدلال‌هائی که در رد آنها اقامه کرده است بیان کرده است و مستدلاً روشن کردند که هیچ یک از ایرادات و اشکالات وارد و منطقی نبوده و با دلائلی محکم و متقن به آن پاسخ دادند.
قرآن که یکی از معجزات بزرگ و دائمی پیشوای بزرگ اسلام است بیش از همه در معرض انتقاد و عیب جوئی قرار داشته و از طرف دسته جات مختلف مذهبی و مسلکی مورد تجزیه و تحلیل واقع شده است بسیاری سعی کرده‌اند ثابت کنند که آیات قرآن ساخته و پرداخته فکر و ذهن شخص پیغمبر است و در قرآن در اسلوب و آهنگ و قالب و معنی با سایر گفته‌‌های ادبی ادباء عرب و همچنین با گفته پیشوایان دین و حتی با سایر سخنان خود پیغمبر نشان می‌دهد که این نظریه مردود و این کوشش بلا نتیجه بوده و مدعیان نیز با شکست مواجه شده‌اند.
سپس آقای بهشتی ایراداتی که مستشرقین غربی بر زندگی پیغمبر (ص) و همچنین آیات قرآن کرده‌اند طرح و پاسخگوئی کرد آنگاه مسئله تحریف کتب آسمانی سلف و عدم تحریف قرآن در قرون و اعصار مطرح و نظریات مخالفین که در این مورد شینده شده است اجمالاً بیان و رد کردند. پس از اتمام این بحث سنت مورد مطالعه و مذاکره قرار گرفت. سنت عبارت است از رفتار و گفتار تقریر و عمل محکمی در حضور پیغمبر که مورد اعتراض ایشان واقع نشده باشد و از مدارک مسلم و قابل استناد فقه بوده و بعد از آیات قرآن محکمترین دلیل و سند بر صحت و اصالت مسائل دینی در کلیه مذاهب و فرق اسلامی است. در این مورد نیز در اطراف حدود و مرز‌های مسائلی که جنبه حکم شرعی داشته و برای همیشه لازم الاطاعت است بحث به میان آمد. گوینده مسائل را به سه دسته تقسیم کرد دسته اول احکامی است که از پیغمبر (ص) به ما رسیده و قبول و تمکین و عمل به آن از وظایف حتمی و همیشگی کلیه مسلمانان است و به هیچ وجه و در هیچ زمان و مکانی تغییرپذیر نبوده و تعطیل بردار نیست. دسته دوم دستوراتی است که از پیغمبر (ص) نه به عنوان یک نبی بلکه به عنوان یک زمامدار ملت مسلمان صادر شده است. این احکام ضمن این که اعتبار و اهمیت آن در سطح زمامداران مسلمین قابل توجه و استناد و اقتباس است چون متناسب با زمان و مکان و موقعیت و مقتضیات خاص بوده عمل به آن در تمام زمانها با همان شکل و هیأت ضروری نیست و زمامدار مسلمین می‌تواند در هر عصری با الهام از اسلوب کلی و روش اصلی پیغمبر (ص) متناسب با موقعیت زمان و مکان و محدوده حکومت خود آن را تغییر دهد. دسته سوم مسائلی است که نه جنبه مذهبی داشته و نه در ردیف زمامداری است بلکه از مسائل عادی و تکوینی زندگی است مانند روش کشاورزی، دامداری، صنایع، امور تجارتی و سایر جهات زندگی مادی مردم که در هر رشته ممکن است متخصص یافت شوند که از سایر مردم در آن رشته تبحر و مهارت و خبرگی بیشتری داشته باشند و مردم خود به خود در این امور مشکلات زندگی به آنها رجوع کنند و تعلیمات آنها را بکار می‌بندند. در این گونه موارد اگر پیغمبر (ص) هم دستور رسیده باشد اطاعت از آن ضروری نبوده و در سطح احکام شرعی و زمامداران نمی‌تواند باشد. در این زمینه نمونه‌هائی به عنوان شاهد مثال ذکر گردید که خود پیغمبر (ص) مردم را به راه‌‌های دیگری غیر از مراجعه به خود ارائه طریق فرموده‌اند. این بحث هم چنان ادامه دارد.۱