مقدمات اجرای طرح بت‌شکن (مورخه 22/11/41) را فعلاً فراهم نمایید تا هر وقت به تصویب مقامات رسید دستور اجرای آن داده شود.
تاریخ سند: 14 فروردین 1342
مقدمات اجرای طرح بت‌شکن (مورخه 22/11/41) را فعلاً فراهم نمایید تا هر وقت به تصویب مقامات رسید دستور اجرای آن داده شود.
متن سند:
از: مرکز تاریخ:14 /1 /1342به: ساواک خراسان (مشهد)
تلگرافات وارده
مقدمات اجرای طرح بت‌شکن (مورخه 22 /11 /41) را فعلاً فراهم نمایید تا هر وقت به تصویب مقامات رسید دستور اجرای آن داده شود.1
سرلشکر پاکروان
متمنی است مخابره نمایند
مدیرکل اداره سوم ـ امجدی
توضیحات سند:
1. به دنبال اوج‌گیری نهضت امام خمینی (ره) در سال 1341 و مخالفت ایشان و سایر مراجع معظم تقلید با اصلاحات شاه ازجمله لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی و لوایح شش‌گانه، مراجع تقلید مشهد نیز همگام با قم و تهران فعالیت‌های شدیدی را علیه اصلاحات مزبور آغاز کردند. بیوت مرحوم آیت‌الله میلانی و مرحوم آیت‌الله قمی به کانون‌های داغ مبارزه و سخنرانی و تجمع مردم و به‌ویژه روحانیت تبدیل شد. فعالیت و سخنرانی‌های آتشین دو مرجع مزبور و وعاظ و سخنرانان در مشهد، فراتر از انتظار ساواک و مسئولین امنیتی کشور بود و چنین تجمعاتی تاکنون در مشهد سابقه نداشت.گزارش‌های فراوان ساواک و لشکر خراسان، مسئولین کشور را به فکر سرکوب جنبش مردمی به رهبری مرجعیت در خراسان انداخت و آن‌گونه که از سوابق امر پیداست به دستور اسدالله علم، نخست‌وزیر، ساواک موظف شد برای خاموشی این جریان طرحی تهیه کند. پس از گزارش‌هایی که از آذرماه سال 41 بین ساواک خراسان و دفتر ویژه ساواک ردوبدل شده، در گزارش شماره 32858 /322 در تاریخ 20 /11 /41 سرتیپ فردوست، رئیس وقت دفتر ویژه ساواک به مدیرکل مشهد دستور داده «طرح پیش‌بینی‌شده در تهران را در اسرع وقت تهیه و ارسال دارند تا به استحضار جناب آقای نخست‌وزیر برسد.» و روز بعد ساواک خراسان گزارش داده «امانت جناب آقای نخست‌وزیر به دو نفر موردنظر تحویل، مشغول بررسی طرح بوده...» ساواک از جانب استاندار ـ که نایب‌التولیه آستان قدس نیز بود ـ و همچنین رئیس شهربانی که تحت تأثیر استاندار گزارش شده، به دلیل اخلال احتمالی در اجرای این طرح نگران بود. هاشمی مدیر ساواک خراسان در نامه 9184 مورخه 22 /11 /1341 بر نگرانی قبلی خود تأکید و درخواست نموده رئیس شهربانی خراسان توسط نصیری ـ رئیس شهربانی کل کشور ـ احضار و توجیه شود. بالاخره طرح موردنظر که هدف آن دور کردن مراجع و حوزه علمیه مشهد از سیاست بود، توسط ساواک خراسان تهیه و در تاریخ 23 /11 /42 با پست به مرکز ارسال می‌شود.
حساسیت این طرح تا حدی بود که فردوست طی نامه 7240 مورخه 28 /11 /41 از مدیر ساواک خراسان خواسته است با رؤسای ژاندارمری و شهربانی بدون اجازه ساواک مرکز، دراین‌باره سخن نگوید. در این میان اختلافی هم که بر سر جنبش روحانیت در خراسان بین تهرانی استاندار خراسان و ساواک ایجاد شده بود، تشدید می‌شد و هر یک به دنبال برکناری طرف مقابل خود بود. (اسناد مربوطه در جلد اول منعکس شده‌اند)
بنا به دلایلی که در پرونده منعکس نشده، اجرای این طرح که - همان‌طور که ملاحظه می‌شود در تاریخ 22 /11 /1341 تهیه شده بود و قرار بود بعد از 27 /11 /41 اجرائی شود ـ متوقف مانده است. در فروردین سال 42 نیز ماجرای سرکوب طلاب فیضیه قم و مدرسه طالبیه تبریز و همچنین درگیری مردم با نیروهای انتظامی در سوم فروردین در بیت آیت‌الله قمی در مشهد پیش آمد که ساواک را به خود مشغول داشت. در تاریخ 14 /1 /1342 بار دیگر گزارشی درباره این طرح تهیه شده تا در دستور کار قرار گیرد. نهایتاً در تاریخ 1 /2 /1342 گزارشی تهیه شده که حاکی از تأیید گزارش توسط پاکروان، رئیس وقت ساواک است که نوشته «چنانچه مورد تصویب قرار گیرد، دستور اجرای آن صادر خواهد شد.» این دستور اشاره به تأیید طرح توسط مقامات بالاتر مانند نخست‌وزیر و شاه است. اینک مجموعه این مکاتبات جهت فهم بهتر، در اینجا تجمیع شده است.