موضوع: دکتر على امینى
تاریخ سند: 3 دی 1357
موضوع: دکتر على امینى
متن سند:
گزارش خبربه: 312 شماره: 28107 /20ﻫ12
از: 20ﻫ12 تاریخ: 3 /10 /57
موضوع: دکتر على امینى
1ـ مورخه 1 /10 /57 دکتر على امینى با رضا امینى تماس حاصل و به رضا اظهار داشت خبر تازه‌اى ندارید؟ رضا گفت پریروز (29 /9 /57) سفیر (سفیر امریکا) با ازهارى صحبت کرده و اینطور که با من (رضا) صحبت کرد و گفت به کسى نگو چون هر اتفاقى که می‌افتد به من مى‌گویند سفیر اظهار داشت مربوط است به شغل آینده ایشان (منظور ازهارى) و رضا افزود این اعتصابات اینها را کلافه کرده و در ادامه صحبت خود بیان داشت سفیر روى شما (امینى) خیلى حساب مى‌کند که در واقع گرداننده اصلى شما هستید و امینى در پى صحبت رضا اظهار داشت حرکات سنجابى هم خیلى مضحک است و بعد رضا نظر سفیر امریکا را مطرح کرد و گفت سئوالاتى مطرح است که اگر ایشان بیایند (منظور صدیقى) و با دو دولت گذشته فرقى داشته باشد باید حکومت نظامى را لغو کند و حکومت نظامى را که لغو کرد سید (خمینى) باز خواهد گفت بریزید توى کوچه‌ها یا اعتصاب را ادامه بدهید و معلوم نیست که وضع چه خواهد شد و امینى به رضا اظهار داشت گروه‌هائى از طبقات مختلف نزد سید (خمینى) رفته‌اند که با او صحبت کنند و کمى آرام باشد و اضافه نمود با مهندس بازرگان هم صحبت کرده‌ایم که دور و بر صدیقى را بگیریم و قسمت اقتصادى را هم من در حاشیه تقبل کرده‌ام و گروه‌هائى که داریم برنامه‌هاى کوتاه مدت اجراء خواهند کرد که از این وضع خراب اقتصادى بیائیم بیرون و ادامه داد که باید دولت را تشویق کنیم و شاید همین یکى دو روز دولت تشکیل شود و امینى ضمن بدگوئى به سنجابى از طالقانى به خوبى یاد کرد و گفت براى او پیغام داده‌ام شاید در دولت آینده سکوت کند و سپس درباره عبداله انتظام صحبت کرد و اظهار داشت قرار است روزى 2، 3 ساعت آنجا برود و شنیده‌ام کارگران هم برایش دسته گل مى‌آورند و در خاتمه صحبت خود به رضا بیان داشت حال ما مشغول سناریونویسى هستیم.
2ـ امینى با عبداله انتظام تماس حاصل و سراغ دکتر صدیقى را گرفت و انتظام گفت من تماس گرفتم یک کمى نک نک می‌کرد و حتى به من گفت آقا یحیى (به احتمال قوى دولت‌آبادى) مى‌آید و انتظام افزود او همیشه رأیش را می‌زنند و افزود صدیقى به من گفته تا قبل از دوشنبه مى‌خواهم شما را ببینم و لابد فردا (شنبه) خواهد آمد پس از آن امینى اظهار داشت من با تعدادى از استادان دانشگاه و مهندسین صحبت کردم و از آنها خواستم که با صدیقى همراهى کنند و قرار شد امینى شخصاً با صدیقى درباره مسائلى مذاکره نماید.
3 ـ امینى با اسلام کاظمیه تماس حاصل و به کاظمیه اظهار داشت شما به صدیقى کمک مى‌کنید گفت البته و حتى دیگران را به یارى‌اش فرستاده‌ام و افزود هر چه زودتر شروع کند بهتر خواهد بود و نباید وقفه‌اى ایجاد شود بعد امینى از کاظمیه پرسید سید (خمینى) بر علیه او (صدیقى) اعلامیه‌اى نخواهد داد؟ اسلام گفت فعلاً خیر و افزود از جبهه ملى تعدادى به منزل صدیقى رفته‌اند که ما با سید (بنى احمد) آنها را سرزنش کرده‌ایم و گفتیم که این آدمى است که آبرو و زندگى خودش را فدا مى‌کند و بگذارید تا برنامه کارش را اعلام کند و امینى ضمن تأیید سخنان کاظمیه به وى اظهار داشت به هر جهت باید به او کمک کرد و اسلام بیان داشت کمک که می‌شود کرد منتها در این مسابقه کمى مشکل است و البته راه دارد.
4 ـ امینى با عبداله انتظام تماس حاصل و مطالب مطروحه تیمسار ریاست ساواک را با عبداله انتظام در میان گذاشت و از وى خواست که بنحوى با صدیقى تماس و ارتباطى بین او و رؤساى مجلسین برقرار نماید.
5 ـ امینى با حاج مانیان1 تماس گرفت و نظر مانیان را درباره دولت آینده استفسار و مانیان اظهار داشت من شخصاً با ایشان موافقم و حتى به آقاى سنجابى هم گفته‌ام در حال حاضر ما بهتر از این کسى را نداریم و به امینى گفت سعى مى‌کنم مجدداً با سنجابى تماس بگیرم که کمى فروکش کند.
نظریه یکشنبه:
همانطور که در گزارشات قبلى به استحضار رسید امینى علاقمند است در این موقعیت حساس مقامات مسئول وى را همراهى کنند و کم و بیش او را در جریانات روز قراردهند و از اینکه تیمسار ریاست ساواک در مورد ارتباط دکتر صدیقى با رؤساى مجلسین و نیز درباره وقایع اصفهان مذاکراتى داشته‌اند، امینى بسیار خشنود بود و از فحواى اظهارات تلفنى اینطور استنباط گردید چنانچه تیمسار ریاست ساواک در فرصت‌هاى مقتضى ملاقات‌هاى حضورى با امینى داشته باشند به طور حتم نتایج مطلوب و ثمربخشى عاید خواهد شد به هر جهت امینى را در حال حاضر باید یک مهره اصلى و با ارزش به حساب آورد و با توجه به اینکه رهبران جبهه ملى تاکنون به طور جدى و اصولى نتوانسته‌اند موضع مستحکمى براى خود بسازند لذا رهبران این جبهه در تلاشند که با امکانات موجود در وضع آشفته فعلى آبرو و حیثیت را به آسانى از دست ندهند و با اینکه ممکن است بمحض تشکیل دولت آقاى صدیقى رهبران این جبهه به طور گسترده مبارزات خود را دنبال نمایند اما این را نباید از نظر دور داشت که اگر مخالفت و کارشکنى یاران قدیم دکتر صدیقى به طور مداوم و براى تضعیف او ادامه یابد روشى را پیش خواهد کشید که منجر به تضاد یا چند دستگى در جبهه گردد که از این فرصت مقامات مسئول با همکارى موافقین هرگونه فعالیت جبهه ملى را براى همیشه باید خنثى و خاموش سازند.
نظریه سه‌شنبه: نظریه یکشنبه مورد تأیید است.
نظریه چهارشنبه: نظریه سه‌شنبه تأیید می‌گردد. ضمناً نسخه یکم گزارش خبر به حضور تیمسار ریاست ساواک تقدیم گردیده است.
توضیحات سند:
1ـ حاج محمود مانیان: محمود مانیان در سال 1299ﻫ.ش متولد شد، وى از کودکى در بازار تهران به فعالیت پرداخت و در جریان نهضت ملى شدن صنعت نفت و دوران حکومت دکتر مصدق فعال بوده و پس از کودتاى 28 مرداد 1332 به زندان افتاد و سپس به جزیره خارک تبعید شد. در جریان 15 خرداد 1342 نیز مجدداً بازداشت و به مدت 9 ماه زندانى شد. از جمله فعالیت‌هاى اجتماعى وى عضویت در هیأت امناى آسایشگاه معلولین کهریزک بود. مشارالیه در جریان هفده شهریور سال1357 براى بار سوم بازداشت گردید. وى در دوران انقلاب به پاریس سفر نمود و با امام (ره) دیدارکرد. کمیته انتقام ساواک در نوزده فروردین سال 1357 بمبى را در مقابل منزلش منفجر کرد. حاج محمود مانیان سرانجام در سال 1373 دیده از جهان فروبست.
ر.ک. وقایع اتفاقیه و شرح احوال رجال / ص 500 و 501.