تاریخ سند: 16 شهریور 1353
موضوع : افتتاح کتابخانه آیت الله نجفی
متن سند:
رونوشت گزارش خبر شماره 2693 /21 ه ـ
16 /6 /53 منبع 9936
ساعت 9 صبح روز 15 شعبان مصادف با
ولادت امام زمان و 12 شهریور کتابخانه
آیت الله نجفی مرعشی واقع در خیابان ارم با
حضور مشارالیه و عده ای در حدود هزار نفر
طلبه و شخصی افتتاح شد.
ابتدا سیدمرتضی
برقعی واعظ منبر رفت و درباره علم و کتاب
صحبت کرد و ضمن تجلیل از نجفی اظهار
داشت ایشان علاقمندند که یک بیمارستان
هم جهت معلولین بسازند در خاتمه خود
نجفی سخنرانی کرد و ضمن شرح زحماتی که
برای درست کردن کتابخانه کشیده سفارش و
توصیه برای نگاهداری آن نمود و مجلس مذکور در ساعت 1030 خاتمه پذیرفت.
نظریه شنبه : در این جلسه هیچ گونه صحبت سیاسی نشد.
نظریه یکشنبه : مفاد گزارش صحیح است کتابخانه مذکور از نوع کتابخانه های بزرگ و کم نظیر
ایران است از آنجایی که هر یک از آیات اثری از خود باقی می گذارند مثلاً از مرحوم بروجردی
مسجد اعظم1 باقی مانده و اثر گلپایگانی بیمارستان است و اثر شریعتمداری دارالتبلیغ
اسلامی است نجفی هم به تأسیس کتابخانه همت گماشته است.
نظریه دوشنبه : موضوع خبر صحت دارد.
نظریه سه شنبه : صحبت خبر مورد تأیید است
اصل در پرونده کلاسه 161133 است.
در پرونده کلاسه 75862 بایگانی شود.
وثوقی 28 /6 /53 312
توضیحات سند:
1ـ مسجد اعظم قم یکی از شاهکارهای مرحوم آیت الله بروجردی رضوان اللّه علیه است.
قسمتی از محل
ساختمان مسجد قبلاً خانه های شخصی و مسافرخانه بود و از لحاظ اینکه متصل به حرم مطهر حضرت
معصومه علیها سلام بود، نامناسب و بسیار بدنما می نمود.
به علاوه با اینکه شهر قم دارای مساجد بزرگ و
کوچک بسیار است، مع الوصف در اعیاد و سوگواری ها، زائرین از حیث محل سرپوشیده در حوالی صحن مطهر
برای انجام فرائض دینی سخت در مضیقه بودند.
از این گذشته سه طرف صحن حضرت معصومه، به وسیله
مدرسه فیضیه و میدان آستانه و خیابان صحن موزه، احاطه شده و فقط یک طرف آن به علت اتصال به
مسافرخانه تاریک و تودرتو و خانه های شخصی افراد باعث نگرانی و ناراحتی عمومی بود.
آیت الله بروجردی که
به خوبی این ضرورت را احساس فرموده بودند، تصمیم گرفتند نخست مسافرخانه و خانه های افراد را
خریداری نموده و سپس آن را خراب کرده و به جای آن، یک مسجد بزرگ و آبرومند که از هر جهت مناسب با
احتیاج مسلمین و زوار و مجاورین باشد، مجهز به تمام لوازم و وسایل شایسته بنا کند.
این تصمیم پس از
مطالعات لازم عملی گردید و در روز یازدهم ذی القعده سال 1373 قمری (1331 شمسی) که مصادف با ولادت
باسعادت حضرت امام رضا (ع) بود، طی مراسم باشکوهی اولین کلنگ بنای آن را با دست خود به زمین زده و
بلافاصله شروع به ساختمان آن کردند.
این بنای باعظمت یکی از بزرگترین مساجد اسلامی و کم نظیر و به طور
مسلّم یکی از افتخارات کشور و ملت ایران است.
مسجد اعظم یک محوطه وسیع در یازده هزار متر مربع واقع
است.
قسمتی زیربنا و قسمتی صحن مسجد و قسمتی سایر متعلقات آن را تشکیل می دهد.
ساختمان مسجد
به سبک ساختمان معماری اسلامی ایران و دارای دو شبستان بزرگ و گنبد عظیم و دو گلدسته بسیار مرتفع، و
دو گلدسته کوچک و یک جای ساعت در روی پایه های دیوار صحن مسجد است.
نظر به اینکه مصالح
ساختمانی مسجد را مسلمانان با حداقل قیمت بازار در اختیار مسجد گذارده اند و از طرفی هم کوچکترین
حیف و میلی در وجوه و نحوه مصرف آن روی نداده و از طرف مرحوم آیت الله بروجردی زیر نظر مردان خدا
انجام گرفته است.
لذا هزینه یک چنین ساختمان باعظمت با مبلغ کمی (5 /7 میلیون تومان) به انجام رسیده
است.
قسمتی از این مبلغ را آیت الله فقید و بقیه را مردم متدین و خیراندیش از زن و مرد به مرور ایام
پرداخته اند.
ر.ک : تاریخ قم، تألیف محمدحسین ناصرالشریعه، ص 287 تا 290.
منبع:
کتاب
آیت‌الله العظمی سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی به روایت اسناد ساواک - جلد سوم صفحه 77