تاریخ سند: 7 آبان 1343
آیتاله خمینی و شریعتمداری و مرعشی نجفی
متن سند:
شماره: 3648/ ق ز تاریخ:7 /8 /1343
از: ساواک قزوین
به: ریاست ساواک استان مرکزی
برابر اطلاع:
خبر رسیده حاکی است که آقایان آیتاله خمینی و شریعتمداری و مرعشی نجفی در روز 4 /8 /43 در قم مطالبی به شرح زیر در منابر اظهار داشتند که اکنون بین روحانیون شهرستانها مورد بحث و مذاکره میباشد.
(1)لایحهای اخیراً به مجلس داده شده مبنی بر اینکه هریک از مستخدمین و مامورین دولت ایالات متحده آمریکا در ایران چنانچه مرتکب جنحه و یا جنایت بشوند ولو نسبت به یک فرد اعلای کشور باشد دستگاه قضائی ایران صلاحیت محاکمه آن را نخواهد داشت.1
(2) در مجلس شورای ملی لایحهای به عنوان ماده 32 تقدیم مجلس شده با اینکه وکلاء از متن آن به هیچ وجه اطلاع نداشتند همگی امضاء و تائید نمودند.
(3)در این منابر شدیداً به دولت آمریکا حمله شده و آن را منفورترین دول دنیا نامیدهاند و بعد اظهار نمودهاند که دستگاه دولتی نمیتواند بین روحانیون ایجاد اختلاف نماید.
(4)در این منابر به کلیه مراجع تقلید و مذهبی نجف و مشهد و رؤسای جمهوری اسلامی خطاب شده که اساس مذهب در خطر است و بدین وسیله اعلام خطر میشود.
نظریه منبع- خبر رسیده کاملاً صحیح است و شخص مورد اعتمادی شنیده است.
نظریه رهبر عملیات (رئیس ساواک)
1)خبردهنده از نام خبرآورنده خودداری نموده
2)روز 7 /8 /43 اطلاع حاصل میشود که عدهای از روحانیون در منزل آقای آیتاله سید تراب ترابی اجتماع و در مورد مسائل و اظهارات روحانیون قم با یکدیگر بحث و از نامبرده کسب تکلیف میکردند.
3)به طور خصوصی با آیتاله سید تراب ترابی ملاقات او اظهارات بالا را تائید و گفته است که به آنها توصیه شده که آرامش را حفظ و هیچ عملی به صلاح ما نیست.
3) نسبت به شناسائی سایر روحانیون که در این جلسه اجتماع کرده بودند آموزش لازم داده شده متعاقباً به عرض خواهد رسید.
توضیحات سند:
1. کاپیتولاسیون در اسفند ماه سال 1340 سفارت آمریکا از مقامات ایران خواست که نظامیان آمریکایی از امتیازات و مصونیتهای مأمورین سیاسی برخوردار باشند. کابینهی علم این درخواست آمریکا را در 13 مهرماه 1342 تصویب کرد. لایحه در 25 دی ماه 1342 به مجلس سنا داده شد و سوم مرداد ماه 1343 به تصویب رسید و سپس به مجلس شورای ملی رفت. بدین ترتیب لایحه کاپیتولاسیون که یکبار در زمان فتحعلی شاه پس از جنگ دوم بین ایران و روس از طرف روسها به ایران تحمیل شده بود، در 21 مهرماه 1343 به تصویب مجلس شورای ملی رسید. امام خمینی(ره) یکی از بزرگترین تقریرهای سیاسی زندگی خود را علیه این لایحه در چهارم آبان 1343 به مناسبت جشن میلاد حضرت فاطمه(س) طی سخنرانی که ایراد کردند به دنبال آن دستگیر و 9 روز بعد در 13 آبان 1343 به ترکیه تبعید شدند.
منبع:
کتاب
انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، استان قزوین، کتاب 1 صفحه 230