تظاهرات اخلالگرانه و کشته شدن یکنفر و مجروح شدن سه نفر از اخلالگران و دو نفر از مامورین شهربانی در کرمانشاه
تظاهرات اخلالگرانه و کشته شدن یکنفر و مجروح شدن سه نفر از اخلالگران و دو نفر از مامورین شهربانی در کرمانشاه
متن سند:
متعاقب تظاهرات اخلالگرانه ای که روز 9 /7 /57 (2537 شاهنشاهی)، در شهر کرمانشاه بوقوع پیوست و منجر به کشته شدن سه نفر از اخلالگران گردید، اعلامیه ای بامضاء 13 تن از روحانیون کرمانشاه انتشار یافت که در آن از مردم دعوت شده بود، در مجلس ختمی که روز 11 /7 /57 جهت کشته شدگان حوادث مذکور در مسجد آیت اله بروجردی این شهر منعقد خواهد شد، شرکت نمایند1 (مراتب قبلا باستحضار رسیده است).مجلس مذکور از ساعت 1600 روز 11 /7 /57، با حضور جمعیتی حدود 8000 نفر در مسجد آیت اله بروجردی کرمانشاه برگزار گردیده و در ابتدای این مجلس آیاتی از کلام اله مجید قرائت شده که همزمان با آن، عده ای از حاضرین شعارهائی بمضامین «انتقام شهیدان را خواهیم گرفت»، «ما بدستور امام خمینی عمل خواهیم کرد» و «خونهای ریخته شده را با سیلاب خون زنده خواهیم کرد»، داده اند.
در ساعت 1715 روز مذکور، واعظی بنام شیخ علیرضا متانت به منبر رفته و ضمن دعوت جمعیت به حفظ نظم و آرامش، اظهار داشته : «آقایان علماء با شما (منظور مسئولین امور مملکتی بوده) دشمنی ندارند، علماء میخواهند مملکت اصلاح شود، من (متانت) قسم میخورم کسی که صبح روز 9 /7 /57 کشته شده غسل شهادت کرده بود.
آیا این شخص میتواند کمونیست یا تروریست باشد؟».
ناطق سپس با اشاره به اعلامیه ای که از جانب روحانیون کرمانشاه منتشر شده، گفته : «در اعلامیه علماء کرمانشاه، مطلب سیاسی درج نشده بود،2 برابر اطلاع چهار نفر از موزعین آن را دستگیر کرده اند، این دستگیریها چه فایده ای دارد، مگر مردم جمع نشده اند؟ آفرین بر شما (اشاره به جمعیت حاضر در مسجد) که بوظیفه دینی خود عمل کرده و در این مجلس حاضر شده اید.
این همه کشتار چه نتیجه ای دارد، چرا بمردم وعده دروغ میدهید؟ اگر راست میگوئید و راضی به برادرکشی نیستید، چرا بخواسته علماء جامه عمل نمی پوشانید؟ خواسته آیت اله خمینی را عمل کنید.
» واعظ مذکور آنگاه ادامه داده: «وزیر دادگستری میگفت طبق احکام قرآن عمل خواهیم کرد.
دروغ میگویند و به احکام قرآن عمل نمیکنند، اگر بخواهند عمل کنند باید دست دزد را قطع کرد».
نامبرده همچنین اضافه کرده: «در گذشته پنیر و روغن ایرانی میخوردیم، از موقعی که تهران بزرگ شد، پنیر بلغار و روغن نباتی میخوریم، لعنت بر این تهران».
شیخ علیرضا متانت در خاتمه سخنرانی خود مجددا جمعیت را بحفظ نظم و آرامش دعوت نموده که حاضرین ضمن «هو» کردن نامبرده، گفته اند : «ما تا قبر شهداء راه پیمائی خواهیم کرد».
در این موقع شیخ عبدالجلیل جلیلی (روحانی قشری و سرشناس کرمانشاه که از محرکین اصلی تهیه اعلامیه مذکور بوده)، به سخنرانی پرداخته و از جمعیت حاضر در مسجد خواسته است نظم و آرامش را حفظ نمایند.
پس از خاتمه اظهارات شیخ عبدالجلیل جلیلی، حاضرین از مسجد خارج و از مسیر خیابانهای شاه و سپه بطرف سه راه نواب مبادرت به راه پیمائی نموده اند.
هنگامیکه جمعیت مورد بحث به سه راه نواب رسیده اند، مامورین شهربانی مستقر در محل بمنظور متفرق کردن راه پیمایان اقدام به تیراندازی هوائی کرده اند که در نتیجه جمعیت مذکور در برخی از خیابانهای کرمانشاه پراکنده شده و پنج شعبه بانک و یکدستگاه آپارتمان و یکدستگاه اتوبوس را بآتش کشیده و شیشه های تعدادی از موسسات دولتی و خصوصی و همچنین چند باب مغازه را شکسته و خساراتی نیز بآنها وارد نموده اند که با تلاشهائی که از ناحیه مامورین انتظامی بعمل آمده، سرانجام اخلالگران متفرق و وضع شهر بحال عادی بازگشته است.
در جریان تظاهرات فوق یکنفر از افسران شهربانی بعلت اصابت گلوله از ناحیه شکم و یکنفر دیگر از مامورین شهربانی بعلت اصابت سنگ از ناحیه پشت و چهار نفر از اخلالگران نیز بعلت اصابت گلوله مجروح که یکنفر از آنها فوت و سه نفر دیگر همراه با مامورین مجروح در بیمارستان تحت معالجه قرار گرفته اند.
1 همزمان با این آشوبگریها، در ساعت 2030 روز مورد بحث رئیس ستاد بزرگ ارتشتاران تلفنی با فرمانده لشکر 81 زرهی کرمانشاه تماس گرفته و دستور داده که گردان دیگری جهت تقویت نیروهای انتظامی در اختیار شهربانی کرمانشاه قرار داده شود و گردان دیگری نیز بصورت آماده باین کار تخصیص یابد تا در صورت لزوم به شهربانی کرمانشاه اعزام گردد.
ارزیابی خبر : خبر صحت دارد.
اقدامات انجام شده : مراتب به نخست وزیری اعلام گردیده است.
توضیحات سند:
1ـ روحانیانی که اعلامیه را امضا کرده بودند بدین شرح است : عبدالجلیل جلیلی، عطااللّه اشرفی اصفهانی، محمدرضا کاظمی، سیدمحمود معصومی لاری، مرتضی نجومی، محمدباقر عراقی، بهاءالدین عراقی، عبدالخالق عبداللهی، جواد خرمشاهی، سیدموسی موسوی، علی رضا متانت، محمد حجتی و جلال آل طاهر.2ـ اعلامیه کاملاً سیاسی و علیه حکومت شاه بود.
متن آن در پاورقی مربوط به حوادث کرمانشاه در میان سندهای روز پیشین آمده است.
1ـ در سند بعدی نام درجه داران و افسرانی که همپای مردم در تظاهرات شرکت داشتند آمده است.
روزنامه ها درباره تظاهرات امروز کرمانشاه نوشتند : «از ساعت 3 بعدازظهر گروهی از مردم کرمانشاه به سوی مسجد بروجردی حرکت کردند و پس از ساعتی تعداد جمعیت به حدی رسید که داخل مسجد و خیابان های اطراف از جمیعت موج می زد ...
ساعت شش بعدازظهر جمعیت در حالی که چند تن از روحانیون پیشاپیش آنها بودند از مسیر خیابان شاه به طرف خیابان سپه حرکت کردند و از آنجا عازم گورستان شهر شدند.
در این لحظه مامورین انتظامی سر رسیدند و بین ماموران و مردم زدوخورد به وجود آمد که گفته می شود در جریان آن عده ای کشته و مجروح شدند در حالی که مقامات مسوول تعداد کشته شدگان را فقط یک نفر و مجروحان را سه نفر اعلام کرده اند.
به دنبال این برخورد 11 شعبه بانک در مسیر خیابان های نواب، وزیری و آقاشیخ هادی به آتش کشیده شد و یک اتوبوس شرکت واحد طعمه آتش شد و به چند اداره از جمله اداره دخانیات کرمانشاهان خساراتی رسید.
» (اطلاعات، ش 15727، ص 23) روزنامه رستاخیز شروع درگیری را به گفته شاهدان عینی چنین نوشت : «از اتومبیل ژیان بدون شماره ای به طرف مامورانی که در کامیون ارتش مستقر بودند تیراندازی شد و این تیراندازی منجر به درگیری تظاهرکنندگان با مامورین انتظامی شد.
» (ش 1031، ص 2)