حوادث و وقایع در تهران
تاریخ سند: 5 شهریور 1357
حوادث و وقایع در تهران
متن سند:
1ـ ساعت 1230 روز 5 /6 /57 (2537 شاهنشاهی)، مجلسی با شرکت حدود 200 نفر در مسجد خاوران واقع در مسگرآباد تشکیل گردیده است.در این مجلس شخصی به نام شریعت پناهی سخنرانی نموده است.
در مجلس مورد بحث چهار برگ اعلامیه مضره به امضاء خمینی در مورد حادثه اخیر شهر آبادان و همچنین یک برگ اعلامیه آیت اله شیخ یحیی نصیری نوری در مورد حرام بودن پپسی کولا و کوکاکولا به دیوار مسجد مذکور نصب شده است.
2ـ ساعت 1230 روز 5 /6 /57، مجلسی با شرکت حدود 250 نفر در مسجد امیر واقع در امیرآباد شمالی برگزار گردیده است.
در این مجلس شخصی به نام سید علوی ضمن سخنرانی در بالای منبر چندین بار نام خمینی را برده که جمعیت حاضر در مجلس با شنیدن نام روح اله خمینی، صلوات فرستاده اند.
ضمنا اعلامیه اخیر خمینی در مورد واقعه سینما رکس آبادان در داخل تابلو اعلانات مسجد نصب شده است.
مجلس مورد بحث در ساعت 1340 روز مذکور بدون هیچگونه حادثه ای پایان پذیرفته است.
3ـ ساعت 1245 روز 5 /6 /57، پس از خاتمه نماز جماعت در مسجد ارک تهران، امام جماعت مسجد مذکور به جای سخنران مسجد به نام شاهرخی (فرد مذکور به علت انجام سخنرانیهای خلاف در بالای منبر دستگیر شده است) سخنرانی نموده و نام روح اله خمینی را در بالای منبر برده است.
4ـ ساعت 1240 روز 5 /6 /57 مجلسی با شرکت حدود 2 هزار نفر در مسجد امیرالمومنین واقع در امیرآباد تشکیل گردیده است.
در این مجلس شخصی به نام سیدحسین موسوی بالای منبر رفته و ضمن سخنرانی به تغییر دولت و مطالب جرائد اشاره و گفته : با این تغییرات می خواهند افکار مردم را منحرف سازند و هیچ امیدی برای آزادی و دموکراسی نیست.
همانطوری که بپاخاسته اید و قیام را شروع نموده اید، متحد شوید.
تا ملت در سرنوشت خود تصمیم نگیرد، قیام ملت ادامه خواهد داشت.
یاد شده سپس گفته : در اینجا لازم است که اشارهای به کارنامه سیاه 14 ساله امیرعباس هویدا و یکساله جمشید آموزگار بنمایم.
نتیجه آن تورم، افزایش سریع قیمتها، تنگناهای اقتصادی، کمبود نیروی انسانی و مشکلات مسکن است.
واعظ مذکور در خاتمه سخنرانی خود اظهار داشته : حکومت فعلی برای این آمده است تا بر آزادی ملت شلاق زده و قتل و غارت را به نحو دیگری اجرا نماید.
اینطور وانمود می کنند که دولت شریف امامی مذهبی است.
کدام مذهب؟ کدام مذهبیون او را می شناسند.
دولت را باید ملت انتخاب کند نه فرد دیگری تحمیل نماید.
مشارالیه سپس چنین نتیجه گرفت که تمام این نارسایی ها ناشی از رژیم بوده و بهترین راه حکومت را روشی که خمینی پیشنهاد نموده است دانسته است.
5ـ ساعت 1300 روز 5 /6 /57، مجلسی با شرکت حدود 200 نفر در مسجد جامع بازار برگزار و به علت اینکه سخنران مجلس مورد بحث به مسجد نیامده بوده، جمعیت با فرستادن صلوات مسجد را ترک نموده اند.
6ـ ساعت 1300 روز 5 /6 /57، بعد از خاتمه نماز ظهر مجلسی با شرکت حدود 500 نفر از طبقات مختلف مردم در مسجد چیذر تجریش تشکیل گردیده است.
در این مجلس واعظی به نام قاسمی ضمن سخنرانی در بالای منبر پیرامون آزادی و فضای باز سیاسی صحبت که سخنان وی جنبه تحریک آمیز داشته است.
مجلس مورد بحث در ساعت 1400 همان روز خاتمه یافته و جمعیت حاضر در مجلس با آرامی مسجد را ترک نموده اند.
ضمنا حدود 5 برگ اعلامیه مضره در مورد وقایع اخیر آبادان به دیوارهای مسجد مذکور نصب شده است و شعارهای ضد ملی و میهنی در منطقه چیذر، حوالی سه راه علم روی بعضی از دیوارها نوشته شده است.
(در زمینه جمع آوری اعلامیه های مورد بحث و محو شعارهای مذکور مراتب به مراجع انتظامی منطقه اعلام شده است) 7ـ ساعت 1300 روز 5 /6 /57، مجلسی با شرکت حدود 250 نفر در مسجد نبی اکرم واقع در خیابان ششم بهمن تشکیل گردیده است.
در این مجلس شخصی به نام شمس ضمن سخنرانی در بالای منبر به تغییر دولت اشاره و اظهار داشته : من با دهان روزه قسم می خورم که حوادث اخیر از جمله واقعه سینما رکس آبادان کار دولت بوده است.
مجلس مذکور در ساعت 1400 همان روز بدون هیچ گونه اتفاقی خاتمه یافته است.
8ـ در ساعت 1345 روز 5 /6 /57، مجلسی با شرکت 750 نفر در مسجد صاحب الزمان واقع در خیابان آیزنهاور تشکیل گردیده است.
در این مجلس شخصی بنام سیدرضا هاشمی نجف آبادی ضمن سخنرانی در بالای منبر به تغییر مبدأ تاریخ صحبت و اظهار داشته تغییر تاریخ از شاهنشاهی به شمسی جزء تقاضای مسلمانان است.
در ساعت 1430 روز مذکور مجلس مورد بحث بدون هیچ گونه اتفاقی خاتمه یافته است.
9ـ ساعت 2200 روز 5 /6 /57 مجلس مذهبی با شرکت حدود 500 نفر از طبقات مختلف مردم در مسجد نبی اکرم واقع در خیابان ششم بهمن تشکیل گردیده است.
در این مجلس واعظی به نام بطحائی پیشنماز مسجد مذکور ضمن سخنرانی در بالای منبر از دولت و تغییر کابینه انتقاد نموده و اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر را در اینمورد مسئول دانسته است.
ضمنا دو نوع اعلامیه یکی درباره مصاحبه اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر با مطبوعات و سوگند معظم له در مورد مذهب شیعه اثنی عشری و دیگری اعلامیه اخیر خمینی پیرامون وقایع اخیر آبادان به دیوار مسجد نصب بوده است.
10ـ ساعت 2230 روز 5 /6 /57 مجلسی با شرکت حدود 3000 نفر در مسجد امیر واقع در امیرآباد تشکیل گردیده است.
در این مجلس شخصی به نام فاکری ضمن سخنرانی در بالای منبر اظهار داشته : این ملت دولت را قبول ندارد.
هر اعلامیه یا بیانیه ای که مهر خمینی زیر آن نباشد، مورد قبول ملت نیست.
خمینی نایب امام زمان است.
مسلمانان ایران و جهان او را به عنوان رهبر و پیشوای خود می شناسند.
یاد شده در دنباله سخنرانی خود از وزیر دربار شاهنشاهی و نخست وزیر جدید انتقاد و در خاتمه سخنرانی خود اظهار داشته : خداوند شر این خائن و فریب کار را از سر ملت ایران کوتاه نماید.
1 (دستور داده شد نامبرده دستگیر و تحت تعقیب قانونی قرار گیرد) 11ـ ساعت 2200 روز 5 /6 /57 مجلسی با شرکت حدود 10000 نفر در هیئت محبان علی واقع در خیابان ادیب الممالک تشکیل گردیده است.
در این مجلس شخصی بنام حسین انصاریان ضمن سخنرانی در بالای منبر از دولت انتقاد و اظهار داشته : بنا به ادعای دولت ما نزدیک به مرزهای تمدن بودیم، ولی چرا شب در جراید منعکس شده که ایران دارد از هم می پاشد.
مسئولان امر باید تمام خواسته های دین اسلام، مانند آزادی زندانیان، بستن مشروب فروشیها، از بین بردن بی حجابی و بیرون کردن زنان از ادارات و مجلسین را اجرا نمایند.
مشارالیه در خاتمه سخنرانی خود اضافه نموده : ما کشته زیاد داده ایم و خواهیم داد و پیروز خواهیم شد.
12ـ ساعت 2135 روز 5 /6 /57 مجلسی با شرکت حدود 400 نفر در مسجد ائمه واقع در دزاشیب تهران تشکیل گردیده است.
در این مجلس شخصی بنام رئیسی ضمن سخنرانی در بالای منبر، پیرامون مبارزه با حکومت صحبت و مردم را تحریک و تشویق به قیام مسلحانه نموده است.
مشارالیه سپس تغییر مبدأ تاریخ را نتیجه ریخته شدن خونهای مردم دانسته و اضافه نموده : با ادامه مبارزه به خواسته های دیگری می رسیم.
پس از خاتمه سخنرانی مشارالیه، شخصی به نام قاسمی به بالای منبر رفته و ضمن سخنرانی ابتدا از آقای نخست وزیر انتقاد و آنگاه مردم را دعوت به مبارزه و قیام مسلحانه نموده و افزوده: از مأمورین هیچ ترسی نداشته باشید.
مجلس مذکور در ساعت 2325 روز مزبور بدون هیچ گونه واقعه ای خاتمه یافته است.
(دستور داده شد نامبرده دستگیر و تحت تعقیب قانونی قرار گیرد) 13ـ ساعت 2230 روز 5 /6 /57 مجلسی با شرکت 2000 نفر در مسجد همت تجریش تشکیل گردیده است.
در این مجلس شخصی بنام دکتر ملکی ضمن سخنرانی در بالای منبر، پیرامون وقایع 28 امرداد سال 32 صحبت و از وضع فعلی دولت و مملکت انتقاد کرده است.
14ـ ساعت 2130 روز 5 /6 /57 مجلسی با شرکت حدود 500 نفر در مسجد صاحب الزمان تشکیل گردیده است.
در این مجلس شخصی به نام سبزواری ضمن سخنرانی پیرامون تغییر مبدأ تاریخ صحبت و نام خمینی را در بالای منبر برده که جمعیت حاضر در مجلس صلوات فرستاده اند.
15ـ روز 5 /6 /57 مساجد قبا واقع در خیابان کوروش کبیر و امام حسین واقع در میدان شهناز تعطیل بوده و نیروهای انتظامی در محل های مورد نظر مستقر بوده اند.
16ـ ساعت 2315 روز 5 /6 /57 حدود 2500 نفر از اجتماع کنندگان در مسجد شاهزاده خانم واقع در میدان شاهپور، پس از شنیدن مطالبی در مورد حادثه سینما رکس آبادان و نسبت دادن آن بدولت، با دادن شعارهای ضد میهنی از مسجد مذکور خارج و به طرف خیابان مولوی حرکت کرده اند.
تظاهرکنندگان در خیابان مزبور به دو گروه تقسیم شده که عده ای از آنها به طرف پمپ بنزین گمرک واقع در خیابان امیریه و بقیه به سمت میدان اعدام حرکت نموده اند که با دخالت مأمورین انتظامی متفرق گردیده اند.
در این حادثه یک نفر از مأمورین انتظامی مجروح و چند جام از شیشه های یکی از اتومبیلهای پلیس شکسته شده است.
ارزیابی خبر : خبر صحت دارد.
اقدامات انجام شده : مراتب به نخست وزیری اعلام گردیده است.
توضیحات سند:
1ـ در اینجا واعظ و سخنران این جلسه بی اعتقادی صریح خود را نسبت به تغییراتی که در دولت شاه صورت گرفته اعلام می کند.«شریف امامی به مجرد آغاز به کار و قبل از معرفی کابینه با حالتی که بیشتر جنبه خودنمایی داشت دست به سه اقدام نمایشی زد.
تمام کازینوها و قمارخانه ها را به این دلیل که اسلام قمار را حرام می داند تعطیل کرد.
سال شمار شاهنشاهی را که حدود یک سال از برقراریش توسط شاه می گذشت دوباره به تاریخ هجری بازگرداند و وزارتخانه «زنان» را که دستور خواهر شاه به وجود آمده بود منحل اعلام کرد.
شریف امامی همراه با چنین اقداماتی به مطبوعات هم اجازه داد عکس خمینی را چاپ کنند و روی هم رفته به مانورهایی دست زد که نشان می داد او هم درست مثل شاه اصولاً از ریشه های اصلی بحران بی اطلاع است چون نه مردم کار او را جدی می گرفتند و نه خمینی از خواسته خود که برکناری شاه و استقرار جمهوری اسلامی در کشور بود دست برداشت.
» (سقوط شاه، ج 1، ص 46)