موضوع: مسافرت اعلیحضرت همایون شاهنشاه به شوروى
تاریخ سند: 15 خرداد 1344
موضوع: مسافرت اعلیحضرت همایون شاهنشاه به شوروى
متن سند:
شماره: 40218 /220 تاریخ: 15 /3 /44موضوع: مسافرت اعلیحضرت همایون شاهنشاه به شوروى
پیرو: 40198 /220 ـ 6 /3 /44
جناب آقاى آدمیت سفیر کبیر شاهنشاهى ایران در مسکو به مناسبت تشریف‌فرمایى قریب‌الوقوع اعلیحضرت همایون شاهنشاه به مسکو ضمن ملاقات خود با سران شوروى قسمتى از مذاکرات خود را به شرح زیر گزارش نموده‌اند با تعیین وقت قبلى روز سه شنبه 4 /3 /44 در دفتر کار آقاى میکویان در کرملین حضور یافته و بعد از تعارفات لازم مذاکرات خود را اینطور شروع مى‌نمایند «اعلیحضرت همایون شاهنشاه همان طور که مى‌دانید در آمریکاى جنوبى و کانادا مورد استقبال شایان توجه و پرشورى قرار گرفته‌اند و در شوروى نیز در سال 1956 پذیرایى گرم و صمیمانه‌اى از معظم‌له به عمل آمد که همواره از آن به خوشى یاد فرموده‌اند حالا به طورى که مسئولین تشریفات شما اظهار مى‌دارند بعضى امور و مراسم تشریفاتى از برنامه‌ها حذف و به سادگى برگزار مى‌شود. البته ما انتظار نداریم بعضى تشریفاتى که در ایران مرسوم است از قبیل چاپ تمبر پست و غیره و موافق رسوم و عرف شوروى نیست اجرا شود ولى در مورد شلیک تیر توپ در سال 1956 که مصادف با مسافرت اعلیحضرت به شوروى بود با مذاکراتى که در این زمینه انجام گرفت مسئولین تشریفات شوروى اظهار داشتند که شلیک توپ مرسوم نیست ولى بعد از چندى براى ورود دکتر سوکارنو1 رئیس‌جمهورى اندونزى و عده دیگر از سران کشورها این امر اجرا شد و حالا باز مسئولین مربوطه مى‌گویند دو ماه است که شلیک توپ مجدداً موقوف شده است.»
آقاى میکویان در پاسخ اظهار مى‌دارند هنوز برنامه مربوط به مسافرت اعلیحضرت به شوروى تنظیم نشده و به تصویب نرسیده است به نظر آقاى سفیر کبیر لحن پاسخ آقاى میکویان بیشتر موافق و موید گفته ایشان بوده تا دفاع از رویه اخیر شوروى.
سپس آقاى سفیر کبیر اظهار مى‌دارند که مسافرت بعضى از رؤساى کشورها به شوروى صرفاً به خاطر دریافت کمک مالى نظامى ـ جلب پشتیبانى سیاسى از شوروى است ولى تشریف‌فرمایى اعلیحضرت همایون شاهنشاهى مسافرت رسمى ـ دوستانه و ناشى از مراتب و مناسبات مودت‌آمیز و همسایگى است لذا اگر در مورد دسته اول مراسم تشریفات در مقابل کمکهاى مالى و غیره به سادگى انجام گیرد امرى طبیعى ولى در مورد کشور سلطنتى و شاهنشاهى مثل ایران و مسافرت همایونى رعایت جانب «فورم» و تشریفات و تجملات از ضروریات است. آقاى میکویان در پاسخ آقاى سفیر کبیر خنده‌اى کرده و باز اظهار مى‌دارند «هنوز برنامه مربوط به مسافرت شاهنشاه تنظیم و تصویب نشده است.
آقاى سفیر موضوع مسافرت مارشال تیتو رئیس‌جمهورى یوگسلاوى به مسکو را که قرار است در نیمه دوم ماه ژوئن عملى شود با آقاى میکویان در میان مى‌گذارند. ایشان فوراً جواب مى‌دهند «بلى مارشال تیتو روز هیجدهم ژوئن به مسکو خواهند آمد ولى تشریفات ما این موضوع را متوجه بوده و در نظر گرفته است و در روزهایى که اعلیحضرت همایون شاهنشاهى در مسکو تشریف دارند مارشال تیتو در مسکو نبوده و در سایر نقاط شوروى خواهند بود»
به نظر آقاى سفیر کبیر وجود دو رئیس کشور در یک تاریخ و با دعوت رسمى در کشورى معمولاً ایجاد بعضى تکلفات مى‌نماید و حداقل این تکلفات آن است که براى عدم حضور عده‌اى از سران و شخصیتهاى سیاسى در مهمانى‌ها و تشریفات رسمى پذیرایى عذر موجه و بهانه‌اى وجود داشته باشد.
در خاتمه آقاى سفیر کبیر سؤال مى‌کنند مطلب دیگرى را مى‌توانم از طرف شما به عرض شاهنشاه برسانم. اظهار مى‌دارند «ما در انتظار قدم ملوکانه مى‌باشیم و در مسائل بین‌المللى نیز مثل گذشته تبادل نظر بى‌پرده خواهیم داشت ایران در مسائل بین‌المللى نقش معین و مشخصى براى خود دارد و طبق آن عمل مى‌کرد ماهم در مسائل بین‌المللى نقشى داریم و در این باره باهم تبادل نظر خواهیم کرد و چون بین دو کشور ایران و اتحاد شوروى امر مابه‌الاختلافى وجود ندارد لذا محیط مذاکرات مساعد و مناسب خواهد بود» این گزارش به عرض تیمسار ریاست ساواک رسیده و از طریق سفارت کبراى شاهنشاهى ایران در مسکو یک نسخه براى دفتر مخصوص شاهنشاهى نیز ارسال شده است.
جهت استحضار 16 /3/
ملاحظه شد 16 /2
در پرونده روابط ایران و شوروى بایگانى شود ثابتى
6 /4 /44