مهندس مهدی بازرگان
تاریخ سند: 5 بهمن 1346
مهندس مهدی بازرگان
متن سند:
از: قم تاریخ: 5 /11 /1346به: کل سوم 316 شماره: 4005 /21
صبح روز 4 /11 /46 مهندس مهدی بازرگان1 به قم وارد و در ساعت 1100 به اتفاق ناصر مکارم شیرازی در جلسه درس طلاب دارالتبلیغ اسلامی شرکت جست. وی مدت یک ساعت درباره اهمیت موضوع تبلیغ برای طلاب سخنرانی کرده و بعدازظهر همان روز به تهران مراجعت نمود. تحقیقات در مورد علت مسافرت وی به قم ادامه دارد. نتیجه متعاقباً بعرض خواهد رسید.2 ثقفی
به ساواک تهران اعلام شود چگونه این شخص را مراقبت می‌نمایید؟ 6 /11
پی‌نوشت تیمسار ریاست ساواک. این جمعیت که در محضر او بوده‌اند و کسانی که در موقع صرف ناهار با او بوده نام آنها را گزارش و سوابق آنها بررسی شود. 6 /11 /46
به منظور اجرای اوامر مدیریت کل یک نسخه از این تلگراف به بخش 312 ارسال گردید. 7 /11 /46
توضیحات سند:
1. مهندس مهدى بازرگان در سال 1278 ﻫ ش در تبریز به دنیا آمد. وى جزو اولین کسانى است که پس از اتمام دوران متوسطه در تبریز و تهران براى ادامه تحصیلات عالى به فرانسه عزیمت و در رشته مهندسى ترمودینامیک تحصیلات خود را به پایان برد. مهندس بازرگان پس از بازگشت به ایران به عضویت کادر علمى دانشگاه تهران نایل گردید. وى فعالیت سیاسى خود را از جبهه ملى آغاز نمود. در دوران نخست‌وزیرى دکتر محمد مصدق ریاست شرکت ملى نفت ایران و بعد سازمان آب تهران را عهده‌دار گردید. پس از تعطیلى و توقف کار جبهه ملى اول با سقوط دکتر مصدق بر اثر کودتاى 28 مرداد 1332 از جمله کسانى بود که جبهه ملى دوم را تاسیس نمود. وى به همراه مرحوم آیت‌الله طالقانى، دکتر یدالله سحابى، رحیم عطایى، منصور عطایى، عباس سمیعى و حسن نزیه از جبهه ملى دوم کناره گرفته و نهضت آزادى ایران را تأسیس نمودند. در سال 1342 سران نهضت آزادى دستگیر و مهندس بازرگان و آیت‌الله طالقانى به 10 سال زندان محکوم شدند. لیکن پس از سپرى شدن شش سال مهندس بازرگان آزاد گردید. مهندس بازرگان در سال 1356 به اتفاق جمعى از سیاسیون و حقوقدانان نظیر کریم سنجابى، ناصر میناچى، حسن نزیه و... جمعیت دفاع از آزادى و حقوق بشر را تأسیس کردند. لذا از طرف گروه انتقام که ساخته و پرداخته رژیم شاه بود بمبی در مقابل درب منزل وى منفجر شد. قبل از پیروزى از طرف امام در راس هیئتى به آبادان رفت تا جریان اعتصاب کارگران نفت را بر علیه رژیم که کمر آن را در بعد اقتصادى شکسته بود سامان بهتر و بیشترى دهد و به مسائل آنان رسیدگى کند. وى همچنین سفرى به پاریس نمود تا حضرت امام را از طرح شعار «شاه باید برود» منصرف کند، چه به اعتقاد او طرح شعار رفتن شاه با برخوردارى از ارتش و ساواک و پشتیبانى آمریکا را شعارى مناسب و راه‌کارى عملى نبود. آقاى بازرگان پس از پیروزى انقلاب اسلامى از سوى امام (ره) به عضویت شوراى انقلاب درآمد و با پیشنهاد اعضاى شورا به امام(ره) از طرف ایشان مسئولیت تشکیل دولت موقت که اولین دولت اسلامى پس از پیروزى انقلاب بود را بر عهده گرفت. دولت موقت مهندس بازرگان به دلیل اتخاذ روشهاى غیر انقلابى به خصوص اتخاذ مواضع مخالف با تسخیر لانه جاسوسى آمریکا و نیز اصرار بر انحلال مجلس خبرگان و ردّ این پیشنهاد از سوى امام از کار استعفا داد که بلافاصله مورد پذیرش امام واقع گردید. او در نخستین دوره مجلس شوراى اسلامى از سوى مردم تهران به مجلس راه یافت. مهندس بازرگان در تاریخ 30 /10 /1373 در تهران درگذشت.2. اداره کل سوم پس از دریافت این گزارش، طی شماره 77264 /316- 7 /11 /46 نوشت: «دستور فرمائید افرادی که در جلسه سخنرانی مهندس بازرگان حضور داشتند و همچنین کسانی که در موقع صرف ناهار با او بودند شناسائی و نتیجه اقدامات معموله را ضمن تعیین مشخصات کامل و سوابق آنان اعلام دارند.» بخش ضمائم