تاریخ سند: 27 خرداد 1357
وضعیت نقاط مختلف کشور در بعدازظهر روز 27/3/37 در رابطه با چهلمین روز کشته شدگان شهرهای قم و کازرون
متن سند:
بمناسبت چهلمین روز کشته شدن اخلالگران حوادث اخیر شهرهای قم و کازرون
و به تبعیت از اعلامیه های منتشره از طرف روحانیون بویژه آیات ثلاثه مقیم قم
(شریعتمداری، گلپایگانی و نجفی مرعشی)، عده ای از افراطیون مذهبی در برخی
از نقاط کشور، مغازه های خود را در بازارها و خیابانها تعطیل کردند که جریان امر
تا ساعت 1500 روز 27 /3 /37 قبلاً باستحضار رسیده است.
از ساعت 1500 تا ساعت 2000 روز مذکور وضعتی نقاط مختلف کشور در رابطه
با چهلمین روز کشته شدگان اخلالگران حوادث مورد بحث، بشرح زیر بوده است :
1 ـ تهران
در بعدازظهر روز 27 /3 /37 وضع تردد در خیابانهای تهران عادی بوده است.
مغازه های داخل بازار تهران که در صبح روز مذکور اغلب تعطیل بوده، در
بعدازظهر نیز تغییر چندانی نداشته است.
مغازه های اطراف بازار تهران کماکان باز بوده اند.
بازار شمیران که از صبح روز مورد بحث غیر از مغازه های نانوائی، قصابی و میوه
فروشی بسته بوده، در بعدازظهر نیز همچنان تعطیل بوده است.
مغازه های خیابانهای شهر کرج در بعدازظهر روز 27 /3 /37 نیز باز بوده1 و در
شهر ری حدود 135 مغازه در دو خیابان این شهر بسته و بازار آن وضع عادی
داشته است.
2
غیر از موارد فوق الذکر در شهرهای مذکور حادثه در خور توجهی رخ نداده است.
2 ـ قم و کاشان
در بعدازظهر روز 27 /3 /37 بازار و مغازه های شهر قم مانند صبح همچنان تعطیل
بوده و در شهر کاشان که در صبح روز مذکور مغازه ها بسته بودند، در بعدازظهر
قریب به 30 درصد مغازه ها باز و این عده از کسبه مشغول بکار شده اند.
3 ـ مشهد
در صبح روز 27 /3 /37 که بازارهای رضا و فرش فروشها و مغازه های اطراف آن
و قریب به 50 درصد از مغازه های خیابانهای شهر مشهد تعطیل بوده، در بعدازظهر
روز مذکور حدود 25 درصد از کسبه دکاکین خود را باز و بکار مشغول شده ان.
4 ـ یزد
در شهر یزد که در صبح 27 /3 /37 مغازه های بازار و خیابانها تعطیل بوده، حدود
ساعت 1200 با اقدامات سازمانهای مسئول نزدیک به 30 درصد از مغازه ها باز
شده و در بعدازظهر در وضع شهر یزد و همچنین مغازه های تعطیل شده در
شهرهای اردکان و بافق و تفت (در اردکان اکثر مغازه ها و در شهرهای بافق و تفت
قریب به 80 درصد از دکاکین در صبح تعطیل بوده)، تغییری حاصل نشده است.
1
5 ـ تبریز
بازار و مغازه های شهر تبریز که در صبح روز 27 /3 /37 تعطیل بوده در بعدازظهر
نیز همچنان بسته بوده است.
در روز مذکور فقط تعدادی مغازه نانوائی و قصابی در این شهر باز بوده است.
2
6 ـ رضائیه
در بعدازظهر روز 27 /3 /37 در شهر رضائیه وضع مانند صبح عادی بوده و کسبه
بکار مشغول بوده اند.
ضمنا تعدادی از روحانیون مقیم این شهر به تبعیت از آیات
مقیم قم در روز مذکور از منازل خود خارج نشده و باین ترتیب نماز جماعت نیز
برگزار نگردیده است.
7 ـ شیراز
در صبح روز 27 /3 /37 که بازار وکیل و حدود 50 درصد از مغازه های خیابانها
در شیراز تعطیل بوده، در بعدازظهر روز مذکور نیز تغییری در اوضاع این شهر
حاصل نشده است.
8 ـ اصفهان
در بعدازظهر روز 27 /3 /37 وضع در شهر اصفهان تغییری نداشته و تعدادی از
مغازه ها که در صبح بسته بوده، در بعد از ظهر نیز این تعداد از کسبه کماکان
مغازه های خود را باز نکرده اند.
9 ـ زنجان
در صبح روز 27 /3 /37 در شهر زنجان غیر از مغازه های نانوائی، قصابی و
میوه فروشی بقیه مغازه ها بسته بوده و در بعدازظهر نیز تغییری در اوضاع حاصل
نشده است.
10 ـ قزوین
در صبح روز 27 /3 /37 که بازار و اغلب مغازه های خیابانهای شهر قزوین تعطیل
بوده، در بعدازظهر نیز وضع مشابهی مانند صبح داشته است.
11 ـ ساری
مغازه های شهر ساری که در صبح روز 27 /3 /37 باز و وضع عادی در این شهر
برقرار بوده، در بعدازظهر نیز تغییری در وضعیت این شهر رخ نداده و در سایر
شهرهای استان مازندران وضع مانند صبح بوده و همچنان در شهر بابل 20 درصد
و در بهشهر 10 درصد از مغازه ها بسته بوده است.
ضمنا در روز 27 /3 /37 در شهسوار پنج نفر از کسبه دکاکین خود را تعطیل
کرده اند.
12 ـ کرمانشاه
در شهر کرمانشاه که در صبح قریب 20 درصد مغازه ها بسته بوده، در بعدازظهر نیز
تغییری در وضع حاصل نشده است.
13 ـ اهواز
در بعدازظهر روز 27 /3 /37 قریب به 85 درصد مغازه ها در اهواز بسته بوده و 15
درصد بقیه شامل مغازه های نانوائی، قصابی، داروخانه و میوه فروشی باز بوده
است.
14 ـ بهبهان
بعدازظهر روز 27 /3 /37 در شهر بهبهان مانند صبح روز مذکور همچنان 90
درصد از مغازه ها تعطیل بوده است.
15 ـ خرمشهر
در شهر خرمشهر نیز در بعدازظهر روز 27 /3 /37 کماکان حدود 30 درصد از
مغازه ها در بازارهای صفا و اصناف بسته بوده است.
وضعیت در سایر شهرهای استان خوزستان عادی بوده است.
1
16 ـ سمنان
در صبح روز 27 /3 /37 باستثنای شهرهای ورامین و دماوند و بخش پیشوا که
اکثر مغازه ها تعطیل بودند، در سایر شهرهای استان سمنان وضعیت عادی جریان
داشته و در بعدازظهر روز مذکور تعدادی از کسبه شهرهای دماوند و ورامین که در
صبح مغازه های خود را تعطیل کرده بودند، دکاکین خود را باز و بکار مشغول
شده اند.
17 ـ ایلام
در صبح روز 27 /3 /37 تعداد معدودی از مغازه ها در شهر ایلام بسته بوده که
تدریجا تعدادی از مغازه ها باز شده اند.
18 ـ همدان
در روز 27 /3 /37 در شهر همدان اوضاع عادی جریان داشته و مغازه ها باز و
کسبه بکار مشغول بوده اند.
19 ـ اراک
در روز 27 /3 /37 قریب به 70 درصد از مغازه های بازار و خیابانهای شهر اراک
باز بوده است.
در شهر خمین و محلات وضعیت عادی جریان داشته است.
20 ـ کرمان
در روز 27 /3 /37 در شهر کرمان اوضاع عادی بوده است.
1
21 ـ بیجار
روز 27 /3 /37 بازار و مغازه های شهر بیجار ـ استان کردستان تعطیل بوده است.
2
22 ـ لرستان
روز 27 /3 /37 وضعیت در شهر خرم آباد عادی بوده و فقط برخی از روحانیون
خرم آباد از برگزاری نماز جماعت خودداری کرده اند.
در سایر شهرهای استان
لرستان نیز اوضاع غیرعادی مشاهده نشده است.
23 ـ زاهدان
در روز 27 /3 /37 مغازه های شهر زاهدان و سایر شهرهای استان سیستان و
بلوچستان باز و اوضاع عادی جریان داشته، لکن در شهر زابل سه تن از روحانیون
و همچنین امام جماعت مسجد جامع زاهدان از برگزاری نماز جماعت خودداری
کرده اند.
ارزیابی خبر :
خبر صحت دارد.
اقدامات انجام شده :
مراتب به نخست وزیری اعلام گردیده است.
توضیحات سند:
1 ـ با همکاری شهربانی، اتاق
اصناف کرج و ساواک این
شهرستان مغازه داران کرج
تهدید شدند که در این روز
(27 /3 /57) از بستن مغازه ها
خودداری کنند.
در سندی که
در میان مدارک همین روز
خواهد آمد ساواک در
گزارشی از تجمع روحانیان
کرج این امر را متذکر می شود.
2 ـ از رویدادهای دیگر امروز
شهرری خودداری گروهی از
دانشجویان دانشسرای
راهنمایی تحصیلی شهرری
برای حضور در سر کلاسها
بود.
آنان به احترام چهلم
شهدای قم از رفتن به کلاسها
خودداری کردند.
«پیش از
ظهر روز 27 /3 /2537 از
237 نفر دانشجویان سال اول
دانشسرای موصوف تعداد
101 نفر به بهانه بزرگداشت
چهلمین روز وقایع قم از
حضور در جلسه امتحان
خودداری ولی از بقیه امتحان
به عمل آمده است.
» این خبر
در بولتن تک برگی ساواک با
طبقه بندی سری منتشر شد.
1 ـ ساواک امروز در گزارش
خبری از مبدأ یزد نوشت که
«روز 27 /3 /37 تعدادی
اعلامیه به امضاء شیخ محمد
صدوقی مبنی بر تشکر و
هماهنگی کسبه در زمینه
اعتصاب و تعطیل نمودن
مغازه های خود منتشر در شهر
یزد توزیع گردیده است.
» (ر.
ک : یاران امام به روایت اسناد
ساواک / ج 2 / ص 210)
2 ـ امروز (27 /3 /37)
اعلامیه ای به امضاء سه تن از
روحانیان تبریز (سید محمد
علی قاضی طباطبائی، سید
حسن انگجی و عبدالحمید
شربیانی) درباره چهلم
شهدای قم و نیز چهلم شهدای
دانشگاه تبریز منتشر شد.
در
بخشی از این اعلامیه آمده
است : «ما نیز با اظهار
همدردی و رویه مراجع عظام
به همان جهتی که آقایان
مراجع در اعلامیه خودشان
تذکر داده اند که تشکیل
مجالس سوگواری موجب
تجدید مصیبت می شود، روز
چهلم، شنبه یازده رجب 98 را
با سکوت و خانه نشینی و
طلب خیر مسئلت به شهدا
می گذرانیم...
.
» (بولتن روزانه
ساواک)
1 ـ در مورد خرمشهر گزارش
مفصل تری نیز وجود دارد که
پس از پایان خلاصه
گزارشهای این بولتن خواهید
خواند.
2 ـ در جیرفت به دلیل فعالیت
آیت الله ربانی املشی تحرک
بیشتری از سوی مردم نسبت
به این روز نشان داده شد که در
سندهای بعدی آن را خواهید
خواند.
1 ـ در جیرفت به دلیل فعالیت
آیت الله ربانی املشی تحرک
بیشتری از سوی مردم نسبت
به این روز نشان داده شد که در
سندهای بعدی آن را خواهید
خواند.
2 ـ در مورد شهر بیجار
استانداری کردستان نامه ای
خطاب به وزارت کشور
می نویسد و در آن یادآور
می شود که «بر اثر سخنرانی
یکی از روحانیون بیجار به نام
شیخ حسین رحیمی به
مناسبت چهلمین روز حوادث
قم بیست و هفتم خرداد بازار
شهر بیجار تعطیل و با
اقداماتی که به عمل آمد جز
12 باب مغازه بقیه باز و شروع
به کار نمودند.
»
(4178 / م ـ 28 /3 /2537)
منبع:
کتاب
انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک - کتاب 06 صفحه 422