درباره : آخرین وضعیت تشکیلات فراماسونری ایران
تاریخ سند: 20 اسفند 1351
درباره : آخرین وضعیت تشکیلات فراماسونری ایران
متن سند:
از : 341 پس از صدور اوامر شاهنشاه آریامهر دایر بر استقلال لژهای فراماسونری ایران و عدم وابستگی های خارجی، کارگردانان لژهای مزبور در ایران بین خود توافق نمودند که به جای جدا شدن از سازمان فراماسونری جهانی لژی تحت عنوان «لژ بزرگ ایران» تشکیل و یکی از استادان اعظم ماسونی ایران را به سمت استاد اعظم این لژ انتخاب که پس از مذاکرات مفصل و مکاتبات بسیار با مراکز ماسونی جهانی (لژ بزرگ اسکاتلند، لژ اوریان فرانسه، لژ بزرگ آلمان) بالاخره روز 10 /12 /1347 مراسم تقدیس این لژ با شرکت نمایندگان اعزامی مراکز ماسونی جهان در تهران در محل هنرستان دختران واقع در خیابان سوم اسفند انجام و مهندس جعفر شریف امامی رئیس مجلس سنا به عنوان اولین استاد اعظم و دکتر احمدعلی آبادی استاد دانشگاه تهران به سمت اولین دبیر لژ مورد بحث انتخاب شده اینک که چهار سال از تاریخ تشکیل لژ مذکور می گذرد می بایست مجددا انتخابات هیئت رئیسه لژ انجام پذیرد.با آنکه نتیجه کلی این انتخابات هنوز روشن نشده معهذا پیش بینی می گردد نامبردگان فوق الاشعار کماکان در سمت های قبلی ابقاء و مختصر تغییری در سایر قسمتهای این لژ داده است.
لژ بزرگ ایران هم اکنون بر لژهای فراماسونری زیر سیادت و نظارت دارد : روشنائی ایران، مولوی، تهران، کورش، خیام، سعدی، فروغی، حافظ، ستاره سحر، شمس تبریزی، ناهید، ابن سینا، مزدا، فرانسه، کسرا، اصفهان، آریا، خوزستان، اهواز، کیوان، ژاندارک، نور، شیراز، داریوش، کرمان، فارابی، مشعل، میترا، کاوه، جمشید جم، دانش، خورشید، هاتف، هخامنش، طوس،1 پرسپولیس، پاسارگاد، طبرستان، امیرکبیر، عطار، سقراط، اندیشه، و تابنده لژهای فوق الاشعار جلسات خود را مرتبا تشکیل و به جز لژهای فرانسه، روشنایی ایران و ابن سینا (که اولی به زبان فرانسه و دو لژ دیگر به زبان انگلیسی تکلم می کنند) زبان رسمی سایر لژهای مورد بحث فارسی می باشد.
ضمنا چهار لژ فراماسونری مهر، آفتاب، وفا و صفا که به لژهای چهارگانه معروف بوده و فعالیت منظم و در خور توجهی ندارند در بدو امر به لژ بزرگ آلمان وابستگی داشتند اما به علت اینکه بدون موافقت رسمی لژ بزرگ آلمان و در حقیقت بدون اجازه مراکز ماسونی جهانی استقلال خود را اعلام نمودند از نظر ماسونی جهانی به لژهای غیر منظم شهرت یافته و ارتباط کلیه اعضای لژهای وابسته به فراماسونری جهانی با اعضای لژهای چهارگانه مورد بحث ممنوعه اعلام شد.
ضمنا پس از تشکیل لژ بزرگ ایران از جانب گردانندگان لژهای چهارگانه موصوف به منظور پیوستگی به لژ مذکور مختصر اقداماتی معمول ولی تاکنون در این راه توفیقی حاصل نشده است.
وضع مالی تشکیلات فراماسونری در ایران که بودجه آن از طریق اخذ حق عضویت از اعضاء صورت می گیرد رویهم رفته رضایت بخش می باشد.
ضمنا در تاریخ 22 /11 /51 لژ بزرگ ایران طی بخشنامه ای به کلیه مسئولین لژهای تابعه اعلام داشته : از آنجا که عموم برادران از مفاهیم معنوی و تعالیم اخلاقی طریقت بهره مندند و محل لژ بزرگ که تهیه نقشه ها و ساختمان آن در دست اقدام است مورد استفاده تمام لژها قرار می گیرد و هر یک از برادران باید در آن مشارکت داشته و سهیم باشند بنابراین از استاد ارجمند آن لژ تقاضا می شود از هر برادر بخواهند سهم الشرکه خود را (حداقل ده هزار ریال) حداکثر تا آخر فروردین ماه 1352 به خزانه دار لژ پرداخت نماید.
علاوه بر آن از این تاریخ به بعد از هر داوطلبی علاوه بر حق ورودیه که به هنگام تشرف به طریقت ماسونی وصول می گردد مبلغ ده هزار ریال نیز بابت ساختمان دریافت می شود.
قبل از تشکیل لژ بزرگ ایران در مورد پذیرش عضو جدید موقعیت افراد و نفوذ اجتماعی آنان مورد توجه خاص قرار می گرفت و از این رو در بین ماسونهایی که قبل از تشکیل لژ بزرگ ایران به جرگه ماسونها پیوسته اند کمتر کسی را می توان یافت که از موقعیت خاص سیاسی یا اجتماعی بی بهره و یا به یکی از خانواده های سرشناس و اصیل منسوب نباشد، در حالی که اینک مقامات ماسونی به جنبه کمی قضیه بیش از جنبه کیفی آن توجه می نمایند زیرا تشکیلات فراماسونری ایران ظرف بیش از نیم قرن فعالیت خود فقط 20 لژ فعال در سطح کشور و از عضویت حداکثر 1200 نفر برخوردار بود در حالی که هم اکنون تعداد لژهای ماسونی به 43 و تعداد اعضای این لژها به بیش 1800 نفر رسیده است.
که از این تعداد : الف ـ در هیئت وزیران : 1ـ امیر عباس هویدا1 ـ نخست وزیر 2ـ عباسعلی خلعتبری ـ وزیر امور خارجه 3ـ هوشنگ انصاری ـ وزیر اقتصاد 4ـ ایرج وحیدی ـ وزیر آب و برق 5ـ فتح اله ستوده ـ وزیر پست و تلگراف و تلفن 6ـ مهرداد پهلبد ـ وزیر فرهنگ و هنر 7ـ محمد سام ـ وزیر کشور 8ـ محمود قوام صدری ـ وزیر مشاور معاون پارلمانی نخست وزیر ب ـ در مجلس سنا : 1ـ جعفر شریف امامی ـ رئیس مجلس 2ـ حیدری علی ارفع 3ـ علی اشرف احمدی 4ـ منوچهر پرتو 5ـ محمدعلی بوذری 6ـ احمد بهادری 7ـ ابراهیم پارسا 8ـ مصطفی تجدد 9ـ عمادالدین تربتی 10ـ رضا جعفری 11ـ سید محمود جلیلی یزدی 12ـ امیرحسین خزیمه اعلم 13ـ محسن خواجه نوری 14ـ مصطفی قلی رام 15ـ محسن رئیس 16ـ محمد سجادی 17ـ محمدعلی صفاری 18ـ محسن فروغی 19ـ محمد ساعد مراغه 20ـ جمال گنجی 21ـ محمود میرجلالی 22ـ علیقلی هدایت 23ـ ناصر یگانه 24ـ پرویز یارافشار پ ـ در مجلس شورای ملی : 1ـ عبداللّه ریاضی ـ رئیس مجلس 2ـ جواد اربابی 3ـ نصرت اسدی لنگرودی 4ـ مصطفی الموتی 5ـ محمد شفیع امین 6ـ سلیمان انوشیروانی 7ـ کریم اهری 8ـ محمدحسین بدیعی 9ـ حیدرقلی برومند 10ـ سعید بهادری 11ـ عنایت اله بهبهانی 12ـ محمد بهنیا 13ـ ویلسن بیت منصور 14ـ محمود توسلی 15ـ محمد توانا 16ـ امیر حسین پرتو اعظم 17ـ فضل اللّه جلالی نوری 18ـ لطف اللّه حی 19ـ محمد دیهیم 20ـ هلاکو رامبد 21ـ احمد رفیعی 22ـ رحیم زهتاب فرد 23ـ غلامعلی سهم الدینی 24ـ منوچهر سعید وزیری 25ـ محمد شهرستانی 26ـ مهدی شیخ الاسلامی 27ـ جواد صفایی سمنانی 28ـ یوسف صمدزاده 29ـ محمود ضیایی 30ـ ملکشاه ظفر 31ـ فیروز عدل 32ـ رضا علومی 33ـ امین غنی 34ـ غلامحسین فخر طباطبایی 35ـ محمد فضایلی 36ـ فضل اللّه کاسمی 37ـ حمید کفایی 38ـ رضا کمالاتی 39ـ کاظم کورس 40ـ مرتضی قلی کیان 41ـ علیقلی لقمان ادهم 42ـ فتح اله مافی 43ـ حسن متین 44ـ حسنعلی محققی 45ـ علی مرندی 46ـ حسن مصطفوی نائینی 47ـ اسمعیل معینی زند 48ـ ایرج ملک افضلی 49ـ قدرت اله موثقی 50ـ اسداله موسوی ماکوئی 51ـ محمدحسین موسوی امین 52ـ سیف اله وحیدنیا 53ـ اسفندیار یگانگی 54ـ عزت اله یزدانپاه ت ـ در نخست وزیری : 1ـ حسین فرشید ـ مدیرکل امور دفتری و حفاظتی ث ـ در وزارت امور خارجه : 1ـ عباسعلی خلعتبری ـ وزیر 2ـ فریدون موثقی ـ مدیرکل اداری 3ـ منوچهر عظیما ـ مدیرکل امور فرهنگی و اجتماعی 4ـ محمد قوام ـ بازرس عالی 5ـ مسعود جهانبانی ـ بازرس عالی 6ـ جمشید قریب ـ بازرس عالی 7ـ عبدالامیر رشیدی حائری ـ عضو شورای طرحها سیاسی و برنامه 8ـ عزیزاله بیک لیک ـ میهماندار عالی 9ـ ناصر ذوالفقاری ـ سفیر 10ـ محسن مرآت اسفندیاری ـ سفیر میهماندار عالی 11ـ امیرمحمد اسفندیاری ـ سفیر 12ـ احمد اردلان ـ سفیر ـ رئیس اداره دوم سیاسی 13ـ کاظم نیامیر ـ سفیر شاهنشاه آریامهر در اتیوپی 14ـ امیر اصلان افشار ـ سفیر سابق شاهنشاه آریامهر در آمریکا 15ـ جعفر رائد ـ سفیر شاهنشاه آریامهر در عربستان سعودی 16ـ امیر شیلاتی فرد ـ سفیر شاهنشاه آریامهر در ترکیه 17ـ صادق صدریه ـ سفیر شاهنشاه آریامهر در رومانی 18ـ نورالدین کیا ـ سفیر شاهنشاه آریامهر در ژاپن 19ـ بهمن زند ـ سفیر شاهنشاه آریامهر در عمان 20ـ محمدحسن پویانی ـ سفیر شاهنشاه آریامهر در مجارستان 21ـ خسرو خسروانی ـ سفیر شاهنشاه آریامهر در جمهوری عربی مصر 22ـ احمد اقبال ـ سفیر شاهنشاه آریامهر در نروژ 23ـ علیرضا هروی ـ سفیر شاهنشاه آریامهر در یوگسلاوی 24ـ خسرو هدایت ـ سفیر شاهنشاه آریامهر و نماینده دائم در نمایندگی ایران در دفتر سازمان ملل متحد در ژنو عضویت داشته و نفوذ این تشکیلات در سایر شئون مختلف مملکتی بستگی به تعداد اعضاء ذینفوذ و موقعیت اداری و اجتماعی هر یک از آن ها دارد.
به عرض تیمسار ریاست ساواک رسید.
تاریخ 26 /12 /51 از طبقه بندی سری خارج شده 217012 بایگانی شود.
7 /1 /52
توضیحات سند:
1ـ لژ طوس در سال 1350 تأسیس شد.این لژ وابسته به لژ بزرگ ایران بود.
در سال 1353 به مشهد انتقال یافت.
چهره های برجسته این لژ : دکتر هوشنگ معتمدی ـ مهندس خانعلی زاده ـ دکتر محمد یگانه ساواک در مورد مراسم افتتاح خراسان در تاریخ 29 /8 /54 می نویسد : با شرکت آقایان : احمد علی آبادی ـ دکتر علی پرتو ـ دکتر شریف امامی ـ اقبال افتتاح شد.
به گزارش دیگری آمده است : دکتر یگانه به منظور دیدار پسرش که در لندن تحصیل می نماید عازم لندن به مدت 25 روز می باشد.
لذا دکتر علی آبادی بزرگ دبیر لژ بزرگ ایران ایشان را با سمتی که در فراماسونری دارند طی نامه رسمی به لژهای انگلیسی معرفی نموده و نامه را به طور خصوصی به ایشان تسلیم نموده و حدود یک ربع محرمانه در این مورد صحبت کردند.
جلد دوم، اسناد فراماسونری، تهران، مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی 2ـ لژ خوزستان در اردیبهشت ماه 1346 در اهواز تأسیس شد.
و در بین لژهای وابسته به اسکاتلند چهره های مهم لژ : کریستوفر ایزک فری ـ فتح اله فرود ـ حسن اسکندری ـ مهندس نظام کعب عامری ـ نصرالدین موسوی ـ کمال الدین موسوی ـ ناصر عجم جلد دوم ـ اسناد فراماسونری در ایران 1ـ امیرعباس هویدا به روایت اسناد ساواک ، 2 جلد، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی