موضوع : پلنوم نهم1 کمیته مرکزی حزب منحله توده
تاریخ سند: 5 خرداد 1340
موضوع : پلنوم نهم1 کمیته مرکزی حزب منحله توده
متن سند:
شماره : 238 /315168/ک 17 /7 /40 در پلنوم نهم حزب منحله توده اعضاء کمیته مرکزی تصمیم داشته اند که دکتر رادمنش را از دبیر کلی حزب برکنار و بجای او ایرج اسکندری را انتخاب نمایند.زیرا رادمنش از دوستان خیلی صمیمی غلام یحیی است و عقیده دارد وی شخص وطن پرستی است.
نظر غلام یحیی این است که آذربایجان ایران جزء آذربایجان شوروی گردد لیکن ایرج اسکندری با این نظریه مخالف بوده و می گوید که آذربایجان باید جزء ایران بماند منتها استقلال داخلی داشته باشد.
روی همین اصل می خواستند که رادمنش را از دبیر کلی حزب برکنار کنند ولی نتوانستند زیرا روسها به غلام یحیی خیلی اطمینان دارند.
بعد از انقلاب حزب دمکرات با حزب توده نفوذ غلام یحیی در هیئت اجرائیه خیلی زیاد است و بخصوص که روسها هم معتقدند که باید حزب دمکرات آذربایجان تجدید حیات کرده و مثل دفعه قبل اقداماتی بکنند که آذربایجان ایران جزء آذربایجان شوروی بشود.
بالاخره در پلنوم مذکور پس از مذاکرات زیاد دکتر رادمنش به دبیرکلی حزب توده ایران انتخاب شد.
در پلنوم مجموعا سی نفر شرکت داشته که نامبردگان ذیل جزء آنان بوده اند.
1 ـ رادمنش 2 ـ اسکندری 3 ـ کیانوری 4 ـ طبری 5 ـ فروتن 6 ـ جودت 7 ـ نوشین 8 ـ بقراطی 9 ـ امیرخیزی 10 ـ روستا 11 ـ بابازاده 12 ـ غلام یحیی 13 ـ آذرنور2 14 ـ آقائی3 15 ـ میزانی4 16 ـ آذری (پدر زن داریوش پیشه وری)5 کامبخش در جلسه مزبور حاضر نبوده است.
در پرونده رضا روستا بایگانی شود.
13 /8 /40
توضیحات سند:
1 ـ پلنوم نهم: این پلنوم (دومین) کمیته مرکزی از 19 تا 25 شهریور 1340 در شوروی [سابق] برگزار شد.2 ـ فریدون آذرنور: وی در 1300 خورشیدی بدنیا آمد.
اهل آذربایجان بود و در 1321 از دانشکده افسری فارغ التحصیل و با درجه ستواندومی در قسمتهای مختلف ارتش تهران و آذربایجان بخدمت اشتغال داشت و در عملیات ارتش برعلیه فرقه دمکرات شرکت کرد.
در 1334 پس از کشف سازمان افسری حزب توده مخفی شد و در 1335 از طریق عشق آباد به شوروی گریخت مدتی در مسکو بود و سپس به رستف رفت و در پلنوم چهارم کمیته مرکزی در چهارم تیرماه 1336 به عنوان ناظر شرکت داشت.
در پلنوم هفتم در 1339 به عنوان عضو مشاور کمیته مرکزی برگزیده شد.
آذرنور یک سال در پلی تکنیک و سپس در دانشگاه رستف در رشته زمین شناسی و معدن درس خواند و مهندس این رشته شد.
وی به علت مخالفت با روشهای عمومی حزب توده به بهانه همکاری با انقلاب الجزایر به آنجا رفت و مدت چهارده سال در الجزیره در صنایع ساختمانی با سمت مهندسی مشاور مشغول به کار شد همزمان با پیروزی انقلاب اسلامی به ایران بازگشت و در دفتر ابوالحسن بنی صدر به عنوان مهندس مشاور بکار پرداخت پس از فرار بنی صدر به سازمان صنایع ملی منتقل و چندی هم در آن سازمان مشغول به کار بود.
در جریان دستگیری رهبران حزب توده در سال 1361 از کشور خارج و به پاریس رفت و از آن سال به عنوان پناهنده سیاسی در فرانسه بسر برد.
وی در پلنوم هفدهم (1360) به عضویت کمیته مرکزی حزب توده درآمده بود لیکن در خارج از کشور [مهاجرت دوم] از سردمداران جریان اعتراضی به مرکزیت حزب بود و سرانجام بعد از پلنوم هیجدهم (1362) از حزب توده که نزدیک به 4 دهه در آن فعالیت کرده بود کناره گرفت و بهمراه گروهی از معترضین و انشعابیون، حزب دمکراتیک مردم ایران را پی افکند.
وی در اسفند 1376 برابر 14 مارس 1998 در پاریس از دنیا رفت.
بنابه وصیت او جسدش سوزانده شد تا خاکستر او در وطن دفن شود.
1 ـ برگرفته از نشریه راه آزادی شماره 56 صص 6 و 8 3 ـ آقائی: این شخص احتمالاً علی آقائی بوده است.
وی در سازمان جوانان حزب توده مسئول تشکیلات کل بود و مسئولیت تدریس کلاس اجتماعی را نیز برعهده داشت و از نظر حزب عضو مهمی بشمار می رفت در سال 1329 بنام مستعار باقری زندانی شده بود.
پس از کودتای 28 مرداد 1332 دوباره دستگیر و آزاد شد و در 1334 به شوروی گریخت.
2 ـ برگرفته از اسناد ساواک، بیوگرافی اعضای حزب توده 4 ـ فرج اللّه میزانی (ف.
م جوانشیر، جواد) وی در 1305 در تبریز زاده شد.
تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در شهر زادگاه خود تمام کرد و سپس به دانشکده فنی دانشگاه تهران رفت.
در 1328 با اخذ درجه مهندسی برق فارغ التحصیل شد.
در 1324 به حزب توده ایران پیوست.
پس از 15 بهمن 1327 به عنوان جانشین دبیر کمیته حزبی دانشگاه تهران برگزیده شد و در 1329 کادر تمام وقت و مسئول تشکیلات شهر بابل بود.
پس از آن عضو کمیته ایالتی سازمان حزب توده در مازندران اینکه در 1331 عضو کمیته ایالتی حزب توده در آذربایجان شد.
در تابستان 1335 برای شرکت در پلنوم چهارم (وسیع) کمیته مرکزی به شوروی رفت و پس از پایان پلنوم همانجا ساکن شد.
در 1341 به عضویت مشاور کمیته مرکزی درآمد و در دوران مهاجرت در دانشگاه مسکو در رشته اقتصاد تحصیل کرد و مدتی مسئولیت رادیو پیک ایران را عهده دار بود.
در پلنوم دوازدهم (1347) عضو هیئت اجرائیه حزب شد در اسفند 57 به ایران بازگشت و در این زمان عضو هیات دبیران و هیات سیاسی شد در بدو ورود به ایران در انتشار اولین شماره نامه مردم نقش بسزا داشت.
پس از دستگیری کیانوری مسئولیت اداره حزب برعهده او بود وی در اردی بهشت 1362 دستگیر و در پائیز 1367 اعدام شد.
1 ـ برگرفته از نامه مردم دوره هشتم، سال پنجم شماره 238، 29 /9 /67 ص 5، خاطرات کیانوری 5 ـ میرآقا آذری وی از اعضاء فرقه دمکرات بود که در 1325 به شوروی گریخت در 1339 پس از کنفرانس وحدت در شمار اعضای پیشنهادی فرقه دمکرات برای عضویت در کمیته مرکزی حزب بود و ناپلئوم 12 در کمیته مرکزی حزب فعالیت داشت.
داریوش پیشه وری نیز که در شوروی پزشک بود بعدها با میانجیگری حسین یزدی از آنجا گریخت و به غرب پناهنده شد.
2 ـ برگرفته از اسناد ساواک، خاطرات کیانوری، خاطرات اسکندری، خاطرات شمیده