گزارش واصله حاکیست شب مورخه ۱۷/۲/۳۷ سید رحیمی موضوع شماره 1010/15ه 13/2/37 در مسجد علوی خرم آباد به منبر رفته
تاریخ سند: 18 اردیبهشت 1357
گزارش واصله حاکیست شب مورخه ۱۷/۲/۳۷ سید رحیمی موضوع شماره 1010/15ه 13/2/37 در مسجد علوی خرم آباد به منبر رفته
متن سند:
به: اداره کل سوم ۳۱۲پیرو 1113 /15ه - 18 /2 /27
13570218
گزارش واصله حاکیست شب مورخه ۱۷/۲/۳۷ سید رحیمی موضوع شماره 1010 /15ه 13 /2 /37 در مسجد علوی خرم آباد به منبر رفته و به طور علنی مردم را برای شرکت در مجلس ختم حادثه یزد، جهرم، اهواز در تاریخ ۱۹/۲/۳۷ مسجد سلطانی و تعطیل بازار دعوت و تحریک نموده و اضافه کرد نماینده مجلس مراتب با شکوهتر از مجلس ختم واقعه تبریز1 باشد و گفته بعضی از پدران نیز مقامات شکایت کرده‌‌اند که ما به فرزندانشان درس سیاسی می‌دهیم. خدایا زودتر امام زمان را برسان تا ما از شر این حکومت نجات حاصل نمائیم به دنبال فعل انفعالات بالا همانطوری که طی شماره پیروی اعلام شد یک نفر رابط از طرف سیدمحمد تقی طاهری2 که از روحانیون افراطی است و حامل تعداد زیادی اعلامیه خمینی و اساتید قم بوده از قم به خرم آباد وارد و در منزل سید فخرالدین رحیمی با وی ملاقات و اعلامیه‌ها را تحویل می‌دهد که در روز جاری نسبت به پخش آن اقدام شده است به علاوه به دستور یادشده شب گذشته دو نفر قصد داشته‌‌اند تعداد زیادی پرچم سیاه در خیابان ششم بهمن نصب نمایند که دستگیر گردیده و بازداشت می‌باشند.
یادشده پس از استخلاص از زندان در سال ۲۵۳۶ فعل انفعالات سوء دیگری مرتکب گردیده که مشروح و موارد آن کتبی گزارش خواهد شد علیهذا چون ادامه فعالیت و تحریک وی در جامعه حساس خرم آباد به مصلحت نمی‌باشد و نامبرده به هیچ عنوان رویه سوء و خلاف خود را تغییر نمی‌دهد و روز به روز موجبات آلودگی جوانان را فراهم می‌نماید در نظر است از طریق شهربانی وضعیت وی به کمیسیون امنیت اجتماعی منعکس و نسبت به تبعید او از خرم آباد اقدام گردد خواهشمند است دستور فرمائید نظریه ابلاغ فرمایند.
همدانیان
به فرموده اقدام به زودی انجام شود۱۸/۲/۳۷
توضیحات سند:
1- قیام خونین مردم تبریز در چهلم فاجعه قم 29بهمن 1356: روز 29بهمن 1356 که مصادف با چهلم فاجعه قم و کشتار روحانیون و مردم در 19دی بود در بسیاری از شهرها و نقاط کشور به یاد و خاطره شهدای آن فاجعه خونی مجالس ختم و سوگواری برگزار شد. در شهر قهرمان پرور تبریز نیز قرار بود راس ساعت 10 صبح مردم در مسجد قزللی (میرزا آقا یوسف مجتهد) تجمع نمایند. دعوت از سوی آیت‌الله قاضی طباطبائی و ده تن دیگر از علمای تبریز صورت گرفته بود. همچنین در 25بهمن آیات عظام گلپایگانی و شریعتمداری نیز به همین مناسبت اعلامیه‌هایی صادر و این روز را عزای عمومی اعلام کرده بودند. در روز 29بهمن مردم در حالی که در مسجد میرزا آقا یوسف مجتهد جمع می‌شدند در مقابل مسجد اعلامیه‌ها را نیز مطالعه می‌کردند. سرگرد مقصود حق شناس، رئیس کلانتری بازار به همراه عده‌ای مأمور سر می‌رسد و به مردم اعلام می‌کند که متفرق شوند امام مردم توجهی به اخطارهای او نمی‌کنند خادم مسجد که قصد باز نمودن درب مسجد را بنا به دستور آیت‌الله قاضی طباطبایی داشت توسط مأمورین از این کار منع می‌شود تعدادی از جوانان به طرف سرگرد حق شناس حرکت می‌کنند و از او می‌خواهند تا درب مسجد جهت برگزاری مراسم باز شود همچنین به فریادهای پراکنده شوید او توجهی نمی‌کنند و او با لحن تند و زشتی خطاب به جوانان می‌گوید نمی‌شود «در این طویله باید بسته بماند» جوانی از غیرتمندان تبریز به نام محمد تجلا که از پاره کردن اعلامیه و سخنان توهین آمیز او به هیجان آمده بود در مقام اعتراض به او بر می‌آید و با وی گلاویز می‌شود حق شناس اسلحه کمری‌اش را می‌کشد و سینه محمد را نشانه می‌رود و این جوان 22 ساله را به شهادت می‌رساند. مردم خشمگین جنازه خون آلود جوان قهرمان را برداشته و به طرف خیابانها به راه می‌افتند کم کم در طول راه مردم معترض شهر به صف راهپیمایان می‌پیوندند و بدین ترتیب قیام مردم آغاز می‌شود. یحیی لیقوانی رئیس ساواک تبریز که متوجه عادی نبودن اوضاع شهر شده و به گستردگی قیام واقف گشته بود بلافاصله با تهران تماس می‌گیرد و کسب تکلیف می‌کند شاه که خبر قیام به او رسیده بود در تماس با جمشید آموزگار دستور حفاظت از پمپ بنزین‌ها کارخانه‌ها ادارات دولتی و سرکوب شدید را می‌دهد و می‌گوید که هر گونه مقاومتی سرکوب گردد. شورای امنیت استان تشکیل جلسه می‌دهد و تصمیم می‌گیرند از نیروهای ارتش و ژاندارمری استفاده کنند و یگانهای نظامی در شهر مستقر شوند و برای اینکه نشان بدهند در سرکوب جدیت دارند دستور استقرار دو دستگاه تانک چیفتن، دو دستگاه نفر بر و یک دستگاه تانک اسکورپین را در سطح شهر می‌دهند همچنین تصمیم گرفته می‌شود استاندار سپهبد آزموده با آیت‌الله قاضی تماس بگیرد و بگوید که مراسمی که صبح برپا نشده می‌تواند بعد از ظهر در مساجد مختلف برگزار شود به شرطی که مردم به رعایت نظم و آرامیش دعوت شوند در شهر جمعیت خشمگین ساختمان حزب رستاخیز تبریز را تصرف می‌کنند و خودروها و ساختمانهای دولتی را به آتش می‌کشند و بانکها را متصرف و پولهای آنها را می‌سوزانند دانشجویان دانشگاه نیز به همراه مردم در این قیام حضور پیدا می‌کنند. تبریز در چهلم شهدای قم به صورت شهر جنگ زده در آمد خیابانها از خون جوانان بازاریان دانشجویان و مردان و زنان رنگین شد. بدین ترتیب پس از فاجعه خونین قم جنایت دیگری بر جنایتهای رژیم افزوده شد. سرانجام ساعت 5بعداز ظهر نیروهای نظامی بر شهر مسلط شدند در آماری که برای رئیس ساواک تبریز تهیه کردند این طور نوشته شده بود:581 نفر دستگیر 9 نفر کشته 118ن فر زخمی 3 دستگاه تانک 2 سینما یک هتل کاخ جوانان حزب رستاخیز و تعدادی اتومبیل شخصی و دولتی به آتش کشیده شدند. چند روز بعد تعداد کشته شدگان تبریز به 13نفر رسیده کنسول آمریکا در تبریز که تمام حوادث را دنبال می‌کرد در واپسین ساعتهای روز 29بهمن 1356 این یادداشت را به سفارت آمریکا در تهران مخابره کرد:
بیشتر تظاهر کنندگان را مردان جوان تشکیل می‌دهند و اهدافشان مظاهر جامعه غیرمذهبی از قبیل سینماها و کلوپهاست. نیروهای اجتماعی و مذهبی به حالتی در آمده‌‌اند که کنترلشان آسان نیست شاه (شاید) با تعویض استاندار آذربایجان و تحت انضباط در آوردن ساواک و مقامات پلیس این استان به شورش‌های تبریز واکنش نشان دهد با این جال چهل روز بعد باز هم در شهرهای مختلف ایران تظاهرات و خشونتهایی به وقوع پیوست. رئیس شهربانی تبریز به جرم سهل انگاری معزول و به تهران احضار و استاندار هم برکنار گردید.
کشتار مردم تبریز شاه را غافلگیر کرد چون او که به نظر خود توانشته بود پرده‌های ضخیم بر روی فاجعه قم بکشد حتی اقدام دبیر کل سازمان ملل را به سود خود تمام کند و افکار خارجیان را از درک واقعیت فاجعه قم منحرف سازد در قیام مردم تبریز بکلی دست و پای خود را گم کرد. پیام امام خمینی (ره) به مردم آذربایجان:
بسم الله الرحمن الرحیم
سلام بر اهالی شجاع و متدین آذربایجان عزیز. درود بر مردان برومند و جوانان غیرتمند تبریز. درود بر مردانی که در مقابل دودمان بسیار خطرناک پهلوی قیام کردند و با فریاد مرگ بر شاه خط بطلان بر گزافه گویی‌های او کشیدند. زنده باشند مردم مجاهد عزیز تبریز که با نهضت عظیم خود مشت محکم بر دهان یاوه گویانی زدند که با بوقهای تبلیغاتی انقلاب خونین استعمار را که ملت شریف ایران با آن صد در صد مخالف است انقلاب سفید شاه و ملت می‌نامند و این نوکر اجانب و خود باخته مستعمرین را نجات دهنده ملت می‌شمارند. مردکی نجات دهنده کشور است که مخازن بزرگ ثروت این ملت مظلوم را دو دستی تقدیم اجانب نموده و آن پول ناچیز را که می‌گیرد تقدیم می‌کند و در مقابل آهن پاره‌هایی می‌گیرد که هیچ دردی از ملت دوا نمی‌کند. آن شخصی نجات دهنده است که با مصونیت دادن اتباع اجانب، کشور را از حیثیت ساقط و به شکل مستعمره عقب افتاده در آورده است. مردکی حافظ آزادی ملت است که در سرتاسر کشور احدی را حق یک کلمه حقگویی و انتقاد نمی‌دهد و پلیس ننگینش بر سر این ملت مظلوم سایه افکنده. شاهی عدالت گستر است که در هر چندگاهی با قتل عام ملتی را به عزا می‌نشاند. من نمی‌دانم با چه زبانی به اهالی محترم تبریز و به مادران داغدیده و پدران مصیبت کشیده تسلیت بگویم با چه بیان این قتل عامهای پی در پی را محکوم کنم. من از مقدار جنایات و عدد مقتولین و مجروحین اطلاع صحیح ندارم ولی از بوقهای تبلیغاتی معلوم می‌شود که جنایتها بیش از تصور ماست با این وصف شاه افراد پلیس را که به قتل عام به دلخواه او دست نزده‌‌اند به محاکمه می‌خواهد بکشد. خاطره بسیار اسف انگیر قم هنوز ما را در رنج داشت که فاجعه بسیار ناگوار تبریز پیش آمد که هر مسلمی را رنج داد و ما را به سوگ نشاند. من به شما اهالی معظم آذربایجان نوید می‌دهم نوید پیروزی نهایی شما آذربایجانیان غیور بودید که در صدر مشروطیت برای کوبیدن استبداد و خاتمه دادن به خودکامگی و خودسری سلاطین جور به پاخاستید و فداکاری کردید. استبداد محمد رضاخان پهلوی و پدر روسیاهش روی سلاطین مستبد را سفید کرد تاریخ ایران به یاد ندارد این چنین سفاکی و قتل عام پی در پی را که به دست این یاغی سفاک انجام می‌گیرد. تاریخ مشروطیت به یاد ندارد این چنین مجلس سنا و شروا را که اهالی محترم و متدین آذربایجان را مشتی اوباش و بی‌دین معرفی کند از مجلسی که دست نشانده شاه است بیش از این توقع نیست اکنون بعد از آن همه کشتار و جنایات تبریز و آن همه خونخواری‌های شاه مشتی سازمانی را با کارگران مجبور با سر نیزه در گوشه کنار کشور راه انداخته و با عربده کشیدن و به نفع دستگاه جنایت و خیانت تظاهرات راه انداختن می‌خواهند لکه‌های ننگ را از سر و صورت این مستبد خونخوار شستشو کنند غافل از آنکه با آب زمزم و کوثر هم محو نخواهد شد تاریخ رنجهای ملت و ستمکاری و جنایات این پدر و پسر را ضبط کرده و در فرصتی منتشر خواهد کرد. من اکنون که مشغول نوشتن این غمنامه هستم نمی‌دانم که به برادران عزیز تبریزی ما چه می‌گذرد آیا شاه به جنایات خود ولو موقتا خاتمه داده است یا نه و یا می‌خواهد پس از آن قتل عام بازماندگان را چنان سرکوبی کند که نفسها قطع شود. لکن باید بداند که دیر شده ملت ایران راه خود را یافته و از پای نمی‌نشیند تا جنایتکاران را به جای خود بنشاند و انتقام خود و پدران خود را از یان دودمان سفاک بگیرد. با خواست خداوند قهار اکنون در تمام کشور صداهای ضدشاهی و ضد رژیم بلند است و بلندتر خواهد شد و پرچم اسلام بر دوش روحانیون ارجمند برای انتقام از این ضحاک زمان به اهتزاز خواهد درآمد و ملت اسلام یکدل و یک جهت به پاس از مکتب حیاتبخش قرآن آثار این رژیم ضداسلامی و مروج زردشتی را محو خواهد کرد. الیس الصبح بقریب
اهالی معظم و عزیز آذربایجان‌ایدهم الله تعالی بدانند که در این راه حق و استقلال و آزادی طلبی و در حمایت از قرآن کریم تنها نیستند شهرهای بزرگ چون شیراز اصفهان اهواز و دیگر شهرها و مقدم از همه قم مرکز روحانیت و پایگاه حضرت صادق سلام‌الله علیه و تهران بزرگ با آنها هم صدا هم مقصد و همه و همه در بیزاری از دودمان پلید پهلوی شریک شمایند. امروز شعارها در کوچه برزن هر شهر و هر ده در مرگ بر شاه است و هر چه عمال کثیف کوشش می‌کنند که جنایات را از مرکز اصلی که شاه است منحرف و به دولت و به مأموران متوجه کنند کسی نیست که باور کند. عجل آنکه از قرار مسموع هیاتی از دستگاه آذربایجان آمده است که بیخبری شاه را از این جنایات اعلام کنند و آن کس که احتمال آن را بدهد کی است جز سازمانها و اعضای مجلسین که آنها هم احتمال نمی‌دهند و تظاهر به خلاف می‌کنند.
2-سید محمدتقی طاهری از سادات جلیل القدر و از اقوام نزدیک آیت‌الله حاج سیدحسن طاهری خرم آبادی بودند. ایشان در میان مردم معروف به «آسیدشیخه» بودند.