تاریخ سند: 12 آذر 1346
با بررسیهایی که در این چند سال در زمینۀ فعالیت کمونیستها به عمل آمده، تاکنون سازمان متشکلی که دارای ارگان منظمی باشد، دیده نشده
متن سند:
از: ساواک خراسان تاریخ:12 /9 /1346
به: اداره کل سوم (311) شماره: 7980/هـ 1
عطف 41806 /311 ـ 18 /6 /46
1. با بررسیهایی که در این چند سال در زمینۀ فعالیت کمونیستها به عمل آمده، تاکنون سازمان متشکلی که دارای ارگان منظمی باشد، دیده نشده. ولی با اطمینان کامل نمیتوان اظهارنظر کرد که در این منطقه حزب توده فعالیت نداشته یا فاقد سازمان است؛ بلکه حدود امکانات همین مواردی است که از ناحیه افراد سابق حزب توده مشاهده و گزارش گردیده است.
2. با بررسی سوابق افرادی که در گذشته به نفع حزب منحله توده فعالیت داشتهاند، این افراد به صورت کلاسمان درآمده و در حدود امکان، تمایلات فعلی آنها ارزیابی و در حال حاضر عدۀ افرادی که به همان افکار سابق مؤمن هستند، شناخته شده و اعمالشان تحت کنترل است و تاکنون به ندرت به اشخاصی برخورد شده است که بدون داشتن سابقۀ مضره، از کمونیست جانبداری نمودهاند و افراد معدودی که تاکنون شناخته شدهاند، تحت کنترل میباشند. در عین حال، سازمانهای متشکل کارگری و غیره نیز از نظر دور نماند و بهوسیله منابع کنترل میشود.
3. طرح این ساواک برای پی بردن به فعالیتهای کمونیستی بر سه اصل پایهگذاری شده است:
الف. کنترل اعمال افرادی که سابقه فعالیت مضره داشتهاند و هماکنون نیز به عقاید گذشتۀ خود مؤمن میباشند؛
ب. کنترل سازمانها و جوامع دیگر که امکان آسیبپذیری در آن وجود دارد؛
ج. سعی در شناسایی افراد بدون سابقه که به نحوی به مرام اشتراکی و کمونیزم ابراز تمایل یا صحبتی میکنند.
در مورد بند الف موارد همان است که طی گزارشات متعدد به عرض رسیده است.
در مورد بند ب و ج عملیات بهطور مداوم ادامه خواهد داشت. بدیهی است هرگونه نتایجی بهدست آید، به موقع به عرض خواهد رسید.
4. از کلیه افرادی که در گذشته به نفع حزب توده به نحوی از انحاء فعالیت داشته و یا متهم شدهاند، دفتر مرتبی از هر شهرستان بهطور تفکیک تنظیم شده است و آن عده افرادی که دارای افکار سابق هستند، در حدود امکانات بهوسیله منابع و سانسور نوبهای، اعمالشان تحت کنترل است. از سانسور تاکنون نتیجه مطلوب عاید نشده ولی گزارشات منبع که حاوی مطالب مهمی است، به عرض رسیده است.
5. مدارکی که ثابت کند افراد موردنظر با حزب منحله توده ارتباط داشته باشند، تاکنون به دست نیامده و حتی در سه سال قبل روزنامه مردم از آلمان شرقی برای حسن اخلاقی مدیر کفاشی شیک ارسال و در سال جاری نیز از تهران اعلامیه انقلابی حزب منحله توده برای مصطفی فراشباشی که متهم به عضویت در حزب منحله توده است، ارسال شده. در مورد اول، روزنامه به دست گیرنده نرسید ولی در مرحله دوم اعلامیه به دست گیرنده رسیده ولی فراشباشی شخصاً به ساواک مراجعه و اعلامیه را به ساواک تقدیم داشت. در غیر این دو مورد که احتمالاً فرستادن اوراق جنبه آشنایی داشته، مدارک دیگری به دست نیامده است.
6. تهیه لیست اسامی افرادی که تمایل به شنیدن برنامههای رادیو پیک و صدای بهاصطلاح ملی دارند، یا تعیین مکاتبات آنها تقریباً غیرمقدور است، زیرا انجام این عمل مستلزم حفاظت فردی عامل است ولی اگر همه افرادی که دارای افکار کمونیستی میباشند جزو این گروه منظور شوند، چنین لیستی در دست است.
7. پرونده انفرادی اشخاصی که در گذشته به نفع حزب منحله توده فعالیت داشتهاند، تقریباً تکمیل شده است.
8. در میان افراد فعال در مشهد سه مخبر و در نیشابور نیز یک مخبر و در قوچان و بجنورد نیز دو نفر بین افراد سابقهدار حزبی انتخاب که گزارشات آنان به عرض رسیده است.
9 و 10. همانطوریکه طی ماده 3 بند ب به عرض رسیده، با همکاری دایره 2 عملیات، پیشبینیهای لازم شده است.
11. تردد مسافرین در مشهد تقریباً غیرقابل کنترل است زیرا روزانه به طور متوسط 10 الی 15 هزار نفر از نقاط مختلف حتی کشورهای خارج از طریق هوا و زمین به مشهد وارد میشوند. تصدیق میفرمایند که کنترل این افراد به سادگی امکانپذیر نیست؛ جز اینکه افراد موردنظر قبلاً شناخته شده باشند یا اینکه چنین فردی از طریق ستاد یا به وسیله ساواکها معرفی شوند.
12. با همکاری دایره 2 در حدود امکان پیشبینیهای لازم به عمل آمده است. در خاتمه به استحضار میرساند این ساواک صریحاً نمیتواند دربارۀ وجود یا عدم وجود فعالیت حزب منحله توده اظهار نظر کند، بلکه حداکثر تلاش برای کسب اطلاع به عمل میآید. مبنای فعالیت ساواک وجود فعالیت است و به هیچ عنوان نمیتوان فعالیت کمونیستها را نادیده گرفت.
رئیس سازمان اطلاعات و امنیت خراسان ـ سرتیپ بهرامی
اصل به خط تیمسار ریاست ساواک میباشد.
منبع:
کتاب
انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، استان خراسان رضوی- 05 صفحه 430