تاریخ سند: 25 بهمن 1344
موضوع: جامعه سوسیالیستهای نهضت ملی
متن سند:
تاریخ: 25 /11 /44
شماره: د / ب ۳۱۲
موضوع: جامعه سوسیالیستهای نهضت ملی
١- همان طوری که قبلاً گزارش گردید داریوش آشوری عضو کمیته مرکزی جامعه سوسیالیستها کتابی زیر عنوان "فرهنگ سیاسی" نوشته که در مؤسسه انتشارات مروارید در دست چاپ است و گویا چاپ آن ۲ یا ۳ ماه بطول خواهد انجامید. آشوری این کتاب را با استفاده از ۳ کتاب انگلیسی نوشته است.
۲- داریوش آشوری ضمن مذاکرات خصوصی خود در تاریخ 20 /11 /44 اظهار نموده که "ساواک اطلاعات زیادی درباره من ندارد. شبی که خلیل ملکی و سایرین را دستگیر کردند من هم منتظر بودم بازداشت شوم ولی وقتی به سراغم نیامدند تعجب کردم. تصور میکنم قسمتی از فعالیتهای مرا بحساب هرمز همایونپور گذاردهاند و تضییقات درباره او همچنان ادامه دارد و هنوز به او اجازه خروج از کشور را ندادهاند و مثلاً دستگاه اگر میدانست که اغلب اعلامیههائی کذائی را من نوشتهام وضع دیگری داشتم".
٣- داریوش آشوری از فضلاله نیکآئین خواسته که درباره اوضاع سیاسی جهان هفتهای یک بار تحلیلی بنویسد و در جلسات افرادی که دور هم جمع میشوند قرائت شود ضمناً به نیکآئین تذکر داده که از تماس زیاد با افراد خودداری نماید. فضلاله نیکآئین ضمن این که گرفتاری اداری را بهانه کرده قول داده که هر هفته یا ده روز مطالب بدرد خور و روشن کننده تهیه نماید.
۴- درباره سید مهدی نجفی عضو جامعه سوسیالیستها و این که با دستگاههای امنیتی همکاری دارد مذاکراتی بین فضلاله نیکآئین و داریوش آشوری صورت گرفته و گفته شده که خلیل ملکی به نامبرده مشکوک شده و به خانمش تذکر داده که دیگر او را بمنزل راه ندهد و عباس عاقلیزاده هم در نامه خود مطالب رمزی نوشته که بنظر میرسد نسبت به سید مهدی نجفی سوءظن1 دارند ولی فضلاله نیکآئین در جواب ضمن دفاع از نجفی یادآور شده که این شخص مطالبی را میداند که بسیاری از اعضاء جامعه از آنها بیاطلاع هستند و اگر با دستگاه همکاری داشت باحتمال زیاد درباره آشوری و ملکی آن مطالب را گفته بود و امروز آشوری وضع دیگری داشت و سوءظن بیجائی متوجه او شده بود.
5- مدتی قبل جلال آلاحمد نامهای از دکتر امیر پیشداد دریافت کرده که ضمن آن پیشداد نوشته بود "نمیتوانیم در مورد ملکی در اروپا سر و صدا راه بیندازیم زیرا بضررمان تمام خواهد شد این مطلب باعث ناراحتی جلال آلاحمد و داریوش آشوری شده و اظهار عقیده کردهاند که جامعه سوسیالیستها در اروپا دنباله رو تودهایها شده و دچار چپزدگی گردیدهاند و میترسند که با دفاع از ملکی متهم به دفاع از دست راستیها شوند.
نظریه منبع.
١- اعضاء جامعه سوسیالیستها در اروپا شدیداً دچار دنبالهروی و چپزدگی هستند و میتوان نتیجه گرفت که مطالبی که در برخی از مطبوعات بریتانیا و فرانسه و یا کشورهای دیگر درباره ملکی نوشته میشود معلول توجه خارجیان به این امر است و کمتر تحریک جامعه سوسیالیستهای ایرانی در اروپا در این جریانات تأثیر دارد و علاوه بر آن عکسالعمل اعضاء جامعه در کشورهای مختلف فرق میکند مثلاً در وین افراد بیشتر طرفدار ملکی هستند تا در سایر کشورها.
۲- تصور میرود میرحسین سرشار و داریوش آشوری و علی شمسآوری و عدهای دیگر جامعه سوسیالیستها را به عنوان یک سازمان جنبی مورد استفاده قرار داده و در خفا بموازات آن جلسات و فعالیتهای مخفی و جدا از جامعه سوسیالیستها داشته و تدریجاً از داخل جامعه برای گروه زیرزمینی خود سربازگیری میکردهاند. یکی از دلایل این امر اظهار تمایل اخیر داریوش آشوری و دعوت او از فضلاله نیکآئین برای نوشتن تحلیل سیاسی برای استفاده افرادی است که دور هم جمع میشوند. نظریه رهبر عملیات
به منبع آموزش داده شد که با سعی در جلب اعتماد داریوش آشوری و فضلاله نیکآئین و سایر فعالین ناشناس را شناسائی نماید.
- مقدمات
- دقیقاً بهرهبرداری شود
- در صورت نیاز موارد غیر روشن تقاضای بهرهکشی شود
تعدادی زیاد بود که در پرونده محصول کار منبع ضبط گردید
___________________
1- بدبینی نسبت به یکدیگر و متهم کردن دیگر اعضاء حزبی به همکاری با ساواک در بین اعضای جامعه بسیار شیوع داشت. سند ذیل نمونهای از آن میباشد:
- رونوشت گزارش خبر شماره 140681 /20 ه 12 – 10 /11 /50
موضوع: محمدمهدی نجفی
نامبرده بالا اظهار داشت رفقای حزبی ما واقعا بیگانهاند چون رفیق و هم مسلک با همسلک نباید دور بماند و یا از هم بترسند و یا پشت سر همدیگر حرفهای ناروائی بزنند من واقعاً نمیتوانم بعضی را رفیق بدانم و دوست معرفی نمایم آن ملکی که مرده نه کاری کرد و نه آدم سالمی باقی گذاشت که بتوان رویش حساب کرد یک عده بدبین و خودمختار تربیت کرد مثلاً الآن گودرزی و رحمانی را گرفتهاند من به خود اجازه نمیدهم واقعاً نمیتوانم راضی شوم پیش آنها بروز میرا هر دو پشت سر من فحش و ناسزا گفتند ولی چه کنم با هم نان و نمک خوردیم یا کامکار یک دزد بیشرف بیشتر نیست خیلی احمق است اصلاً لایق رفاقت نمیباشد. از طرفی چطور شد عاقلیزاده را آزاد کردند ولی رحمانی هنوز در زندان است.
نظریه یکشنبه ۱- نامبردگان محمدرضا گودرزی- حسن رحمانی- عباس عاقلیزاده- جمشید کامکار میباشند که به نفع جامعه سوسیالیستهای نهضت به اصطلاح ملی ایران فعالیت داشتهاند.
۲- اقدام مستقیم در مورد خبر فوق به حفاظت شنبه لطمه خواهد زد.
- نظریه سهشنبه- نظریه یکشنبه مورد تأیید است.
نظریه چهارشنبه- نظریه سهشنبه مورد تأیید است.
رونوشت برابر اصل است اصل در شماره 122017 میباشد- در پرونده 987 بایگانی شود.
منبع:
کتاب
خلیل ملکی به روایت اسناد ساواک صفحه 452