موضوع : شرکت ایران ماشین
تاریخ سند: 13 دی 1348
موضوع : شرکت ایران ماشین
متن سند:
از : 20 ه 5 به : 327 شماره : 56280 /20 ه5 ساعت 1230 روز 10 /10 /48 آقای محمد نمازی ـ دکتر غلامحسین خوشبین1 وزیر سابق دادگستری و سناتور نمازی باتفاق جهت شرکت در مجلس میهمانی و صرف نهار عازم منزل دکتر علی اردلان وزیر سابق امور خارجه بودند در بین راه محمد نمازی رشته سخن را گشود و از آقای سناتور نمازی علت رفتن وی را به وزارت دارایی سئوال نمود سناتور نمازی پاسخ داد اخیرا از طرف وزارت دارایی یک رقم زیاد سرسام آوری برای شرکت ایران ماشین مالیات در نظر گرفته شده که رقم خیلی بالا است به نظر میرسد بدون مطالعه چنین مبلغی ابلاغ شده است.ناطق بعد گفت من به اتفاق شفیع (منظور پسرش) به همین جهت به دیدن وزیر دارایی رفتیم تا قبلاً جلو این کار گرفته شود چون تا چند روز دیگر شاید هم تا روز شنبه 13 /10 /48 قانونی از مجلس بگذرد که به موجب این قانون مزبور مالیات ها هم تقلیل یابد و مالیات ما نیزنصف بلکه هم بکلی حذف و از بین برود وزیر دارایی هم موافقت نموده که تا چند روزی در وصول مالیات و پرداخت آن از طرف آنها تامل شود تا این قانون به تصویب برسد سپس دکتر خوشبین موضوع را تغییر داده و گفت آقای سناتور شما راستی به دیدن و عیادت آقای علی اصغر حکمت2 که مدتی است مریض میباشد رفته اید یا خیر محمد نمازی پاسخ داد ما تا کنون بدیدن وی نرفته ایم لیکن آقای علی اصغر حکمت نیز هر بار که مریض و بستری می گردد علت آنست که چرا وی را سفیر و یا وزیر ننموده اند.
در صورتیکه تا کنون چندین بار بطور تلویحی و سربسته به مشارالیه تذکر داده ام که شما دیگر فکر کارهای دولتی را از سر خود بیرون نمائید در این موقع دکتر خوشبین سئوال نمود شما به چه اطمینانی به وی چنین مطلبی را گفته اید چه بسا ممکن است در آینده عده ای دیگر مصدر کار شوند که با حکمت ها بخصوص با سردار فاخر حکمت و یا علی اصغر حکمت نظر خوب و مساعدی داشته باشند.
محمد نمازی اظهار نمود که دیگر کار اینها از بیخ وبن خراب است یعنی خود ارباب با اینها نظر مساعد و خوبی ندارد ناطق سپس جهت تائید اظهارات خود افزود هنگامیکه دانشگاه پهلوی شیراز افتتاح گردید به شاهنشاه عرض کردم که علی اصغر حکمت شخص شایسته و مناسبی برای احراز ریاست پست دانشگاه پهلوی میباشد ولی شاهنشاه فرمودند اینها دیگر برای کارهای ما خوب و مفید نیستند ولی من مجددا فضولی کردم و از شاهنشاه پرسیدم مگر قربان خلاف مراتب خدمتگذاری وی به دستگاه ثابت گردیده شاهنشاه این بار پاسخ فرمودند که علی اصغر حکمت از طرفداران مصدق شده بود و اعمالی انجام داد که شاید شما از آن مطلع نباشید ناطق بعد اشاره به فرمایشات شاهنشاه نمود و گفت با این جلسه به من فهماندند که دیگر علی اصغر حکمت مصدر کار و شغل نخواهد شد و من هم این موضوع را به طور سربسته به علی اصغر حکمت فهماندم ولی اینها گوششان به این حرفها بدهکار نیست و هر روز بامید احراز پست و مقامی زندگی می نمایند.
توضیح منبع ـ شرکت ایران ماشین متعلق به آقای سناتور مهدی نمازی میباشد.
توضیح رهبر عملیات : منبع اظهارات نامبردگان را از طریق استراق سمع شنیده و گزارش داده است.
نظریه رهبر عملیات : منبع قابل اطمینان است و به صحت گزارش منبع میتوان اطمینان کرد.
2ـ هرگونه اقدام مستقیمی موجب شناسایی منبع خواهد شد.
نظریه 20 ه 5 : نظریه رهبر عملیات مورد تائید است.
رونوشت برابراصل است.
اصل در کلاسه 97339 بایگانی شد این نسخه در کلاسه 42321 بایگانی شود.
23 /10 /48
توضیحات سند:
1ـ غلامحسین خوشبین، وزیر دادگستری، وی دارای درجه دکترای حقوق از دانشگاه ژنو بوده که در 1298 ش وارد خدمات دولتی گردید.مهمترین مشاغلی که وی به عهده گرفت عبارت بوده از : دادیار دادسرای استان تهران و دیوان عالی کشور، معاونت کل دادگستری، ریاست هیأت مدیره و مدیرعامل بانک توسعه صادرات و رایزن سفارت ایران در پاریس.
همچنین نماینده مردم تهران در دوره های دوم و سوم مجلس سنا بود.
تا اینکه در کابینه اول اسداللّه علم در تیرماه 1341 به عنوان وزیر دادگستری و در کابینه های بعدی علم، به عنوان وزیر مشاور معرفی شد.
منابع: بهنود، از سید ضیاء تا بختیار، تهران، جاویدان 1374ش «دکتر خوشبین وزیر فعلی دادگستری»، فرمان، ش 3104 (25 شهریور 1341)، ص 9 2ـ علی اصغر حکمت : سال 1272 ش در شیراز چشم به دنیا گشود.
پدرش، احمدعلی خان حشمت الممالک شیرازی و مادرش نیز دختر میرزا حسن فسایی صاحب فارس نامه ناصری بود.
وی مقدمات ادب را در مدرسه قدیم منصوریه شیراز فرا گرفت و در 1294 ش به تهران آمد و در مدرسه امریکایی به تحصیل پرداخت سپس راهی فرانسه شد و در رشته ادبیات در دانشگاه سوربن لیسانس شد سالیان بعد از سوی دانشگاههای لاهور، دهلی و علیگر به وی دکترای افتخاری اعطاء شد.
وی در طول زندگی خویش صاحب مشاغل مختلفی که اهم آن عبارتند از رئیس بازرسی وزارت فرهنگ 1299 ش، رئیس اداره کل معارف 1307 ش، وزیر دادگستری 1300 ش وزیر مشاور 1326 و 1332 ش، وزیر امور خارجه 1327 ـ 1328 ش، رئیس کمیسیون ملی یونسکو در ایران از 1325 ش، سفیر کبیر ایران در هند 1332ـ1336 ش، وزیر مختار ایران در تایلند 1335 ش، وزیر امور خارجه (1337 ـ 1338).
وی استاد ممتاز دانشگاه تهران بود و از 1329 ش استادی کرسی تاریخ مذاهب و ادبیات در دانشگاه تهران را بر عهده داشت.
حکمت در سوم شهریور 1359 ش در تهران وفات یافت و در باغ طوطی آستانه حضرت عبدالعظیم حسنی در مقبره خانوادگی دفن شد.
آثار علمی علی اصغر حکمت عبارتند از : ایرانشهر (2 جلد)، رمئوژولیت (ترجمه)، پارسی نغز، از سعدی تا جامی، امثال قرآن، جامی، رستاخیز (ترجمه)، اسلام از نظرگاه مغرب، خلاصه تاریخ ادبیات ایران (به زبان انگلیسی) شکونتالا یا انگشتر گمشده (ترجمه) می باشند.
مهمترین نقش علی اصغر حکمت را می توان همکاری با اردشیر جی ارزیابی کرد.
برای شناسایی نقش وی عملکرد اردشیر جی در به حکومت رساندن و سپس هدایت رضاخان می تواند راهگشا باشد.