گزارش وقایع حوزه فرمانداری نظامی تهران و حومه
تاریخ سند: 17 دی 1357
گزارش وقایع حوزه فرمانداری نظامی تهران و حومه
متن سند:
مدت : از ساعت 0800 روز 17 /10 /1357 الی ساعت 1700 روز 17 /10 /57 1ـ گزارشات رسیده و اقدامات انجام شده الف: سازمان اطلاعات و امنیت تهران (1) در روزنامه های صبح امروز منعکس گردیده که روحانیون و جبهه ملی به جای روز 17 /10 /57 روز 18 /10 /57 را عزای عمومی اعلام نموده اند.(مراتب جهت پیش بینی های لازم به مناطق 9 گانه ابلاغ گردید.) (2) تا ساعت 1215 وضع بازار تهران، تجریش، شهرری به شرح زیر بود: (الف) بازار تهران و مغازه های اطراف تعطیل بود، نفت و بنزین نبود، تاکسی به ندرت کار می کرد.
(ب) بازار شهرری و مغازه های اطراف آن بسته بود، نفت و بنزین نبود.
(پ) بازار تجریش و مغازه های اطراف آن بسته بود، نفت و بنزین نبود.
(ت) وضع میادین عادی بود.
(ث) سطح شهر 20% باز بود.
(3) در ساعت 1000 روز جاری قرار بود و دکتر سنجابی در بیمارستان جرجانی سخنرانی نماید ولی در ساعت مذکور سرهنگ بازنشسته امیررحیمی به جای وی بر علیه دولت و مخالفت با دستگاه برای مردم صحبت کرده است.
1 شرحی به وزیر بهداری نوشته شود.
ب : برابر گزارش ضد اطلاعات وابسته همه روزه قبل از ظهر یک سری فیلم های مونتاژ شده از سفر کد 55 به آمریکا با وضع زننده ای در بیمارستان امیراعلم نمایش داده می شود و سالن سخنرانی بیمارستان مذکور به صورت سینما درآمده و مردم از آن دیدن می نمایند.
1 ب: برابر گزارش منطقه 7 فرمانداری نظامی در حریق قرارگاه پلیس راه آهن روز 15 /10 /57 تعداد 15 نفر مجروح گردیدند که وضعیت آنها در روز جاری به شرح زیر می باشد.
(1) تعداد کشته شده یک نفر ستوان به نام عباسی و یک نفر درجه دار وظیفه.
(2) تعداد زخمی بستری از پرسنل شهربانی 4 نفر و از پرسنل ارتشی 4 نفر (3) تعداد زخمی سرپائی مرخص شده از شهربانی 3 نفر از پرسنل ارتشی 2 نفر ضمنا برابر گزارش تلفنی تیمسار سرلشگر فاطمی رئیس پلیس راه آهن تعدادی شمش طلا که به طور قاچاق وارد ایران شده بود از قاچاقچیان اخذ و طبق دستور دادسرای تهران به طور امانی در قرارگاه پلیس نگهداری می شد که در این آتش سوزی هیچگونه دستبردی به آنها زده نشده است.
2ـ تهدیدات و آتش سوزی منازل پرسنل انتظامی و امنیتی در روز 17 /10 /1357 مشروحه خوبی برای جناب آقای نخست وزیر نوشته شود.
گیرنده به ستاد بزرگ ارتشتاران هم داده شود.
شرحی کلی به حضور آقای نخست وزیر نوشته شود که انتشار و توسعه این رویه ها ناصحیح بلااثر نیست و احتمالاً در روحیه پرسنل ارتش اثر بی نهایت نامساعدی خواهد گذارد.
دستور فرمایند از طریق وزارت اطلاعات اقداماتی صورت گیرد.
همان طور که جناب آقای نخست وزیر به دفعات از نیروهای مسلح شاهنشاهی تجلیل فرمودند کلیه رسانه های گروهی [ناخوانا] از این فرمایشات حمایت نمایند به نحوی که [ناخوانا] بالا بردن سطح روحی نیروهای انتظامی نسبت به اعمال آن عده از بی وطن ها و ماجراجویانی که مبادرت به این گونه اعمال می نمایند سرزنش گردد که ادامه ندهند.
در روز جاری پرسنل مشروحه زیر جمعی نیروهای مسلح شاهنشاهی و ساواک تهدید به قتل و آتش سوزی منزل گردیده اند و چون این تهدیدات به طور مداوم و در سطح گسترده ای انجام می شود در روحیه پرسنل اثر منفی گذارده و امکان دارد که پرسنل تهدید شده برای حفظ جان خود و فرزندانشان مجبور به همکاری با تهدیدکنندگان گردند، مراتب جهت تأمین و اقدام لازم به فرمانداری نظامی مناطق مربوطه ابلاغ گردید.
الف ـ منزل سرهنگ ریاحی واقع در مجیدیه شمالی میدان آریامهر پلاک 542 تهدید به آتش سوزی گردیده.
افسران و مأمورین ساواک ساکن شمس آباد منطقه استحفاظی کلانتری 20 در روز جاری اخلالگران در قلهک روبروی مدرسه جم وسایل منزل یک نفر که مامور ساواک بوده به خیابان ریخته و آتش زدند.
اسامی تعدادی از پرسنل انتظامی و امنیتی به دیوار مسجد عظیم پور واقع در خیابان گرگان نصب و از مردم خواسته شده بود که منازل آنها را به آتش بکشند.
آدرس و اسامی چند نفر از پرسنل نظامی در روی یک تیر چراغ برق نرسیده به قلهک کوچه مدرسه جم نوشته شده بود.
به فرماندهان مناطق ابلاغ گردد که [ناخوانا ]در مورد این کارهایی که یک عده اراذل و اوباش به طور موفق انجام می دهند به نظر می رسد [ناخوانا ]تاکید شود که دقت و مراقبت را افزایش دهند.
فرمانداران نظامی مناطق متأسفانه گزارش می دهند که فلان محل به آتش کشیده شد و با اعزام نیرو متفرق گردیدند ولی این کافی نیست باید اقدام به نحوی باشد که دستگیری داشته باشد بدیهی است که نه افراد بی گناه بلکه مرتکبین به آتش سوزی.
طی بخشنامه شرح فوق را البته اصلاح شده ابلاغ نمایید.
منزل سرگرد صدرالدین محمودی واقع در خیابان آمل تهدید به آتش سوزی منزل استوار ابراهیم آریان فر جمعی ن ز ش واقع در 16 متری امیری سینما جی منزل سرهنگ شقاقی در نواب وسیله اخلالگران به آتش کشیده شد، اخلالگران وسیله مأمورین فرمانداری نظامی متفرق گردیدند.
منزل یک کارمند ساواک واقع در خیابان شمیران، خیابان جم در ساعت 1000 به آتش کشیده شد.
1
توضیحات سند:
* همان طور که در پاورقی های اسناد روز گذشته یاد شد، در شانزدهم دی ماه، اعتصاب مطبوعات (کیهان، اطلاعات و آیندگان) پایان می یابد و آنها با کمک خبرنگاران خود، به انعکاس وسیع رویدادهای ایران، به ویژه تظاهرات مردم می پردازند.به طوری که مشاهده می شود، حجم اخبار انعکاس یافته در جراید، فارغ از کیفیت آن ـ گاه بیشتر از آن چیزی است که در سندها دیده می شود.
در سلسله کتابهای انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک تلاش شده است، اخبار سندها و جراید، غیر از تطبیق، به تکمیل هم نیز کمک کنند.
از این رو سعی شده همه اخبار مربوط به انقلاب، به نقل از جراید در پاورقی ها بیاید.
اما این امکان وجود دارد که از این به بعد به دلیل فزونی بیش از حد اخبار درج شده در روزنامه، نتوانیم همه آنها را مورد اشاره قرار دهیم، اما اخبار مرتبط یا گویاساز، همچنان به کمک سندها خواهند آمد.
امروز (17 /10 /57) کارکنان خبرگزاری پارس هم اعتصاب خود را شکستند و با رویکردی جدید که راحت تر از گذشته اخبار مربوط به انقلاب و نهضت مردم را منعکس می کردند، مشغول کار شدند.
آنها در اعلامیه ای که روی تلکس فرستادند حکومت و دولت را باقی مانده دستگاه ظلم خواندند.
(بولتن خبرگزاری پارس، ش 290، صص 4 و 5) 1ـ روزنامه آیندگان این تجمع را در بیمارستان بوعلی روبه روی بیمارستان جرجانی یاد کرد و نوشت که بیش از 200 هزار نفر در آن محل جمع شده بودند که اغراق آمیز به نظر می رسد، اما «طبق آگهی های قبلی قرار بود آیت الله طالقانی و کریم سنجابی به نمایندگی از جامعه روحانیت و جبهه ملی در این بیمارستان برای حاضران سخنرانی کنند و موضع و خط مشی خود را در برابر دولت شاپور بختیار اعلام دارند، ولی مأموران حکومت نظامی که از موج جمعیت چند صدهزار نفری دچار نگرانی شده بودند، مانع ورود آنها شدند.
با این حال و به رغم فشار نیروهای انتظامی سرهنگ بازنشسته رحیمی و آیت الله محلاتی به نمایندگی از آیت الله طالقانی سخنانی پیرامون ادامه جنبش ایراد کردند.
» (ش 3258، ص 1) از قول ساواک بولتنی درباره این تجمع تهیه شده که در پی خواهید خواند.
1ـبیمارستان های تهران به محل گردهمایی مردم تبدیل شده بود، چرا که مردم در اماکنی چون دانشگاهها امکان حضور نداشتند.
البته بهشت زهرا همچنان یکی از مناطق حضور پرحجم مردم به شمار می رفت.
گردهم آیی ها بیشتر در بیمارستان هایی صورت می گرفت که مجروحان حوادث تهران در آن بستری می شدند.
امروز (17 /10 /57) یکی از مراکز تجمع مردم، بیمارستان امیر اعلم بود.
«بیمارستان امیرعلم در ابتدای خیابان سعدی در روزهای اخیر به خاطر تربیت نمایشگاهی از عکس و اعلامیه و اسلایدهای حوادث روز جمعیت زیاد را» به خود می خواند.
(آیندگان، ش 3258، ص 1) روزنامه اطلاعات از قول خبرنگارش از کشته شدن دو پزشک در تظاهرات امروز (17 /10 /57) تهران خبر داد؛ دکتر عباس صفوی انترن بیمارستان هزار تختخوابی و دکتر محبوبه افراز.
(ش 15754، ص 7) 1ـ این خبر در صفحه قبل هم تکرار شده بود.