نطقهایی راجع به نهضت ترقی خواهانه زنان ایرانی
تاریخ سند: 25 اسفند 1314
نطقهایی راجع به نهضت ترقی خواهانه زنان ایرانی
متن سند:
13141225وزارت امور خارجه1
سواد تلگراف رمز ژنرال قنسولگری
ایران در اسلامبول2 نمره 96
مورخه 25 /12 /1314
در دنباله جشن صبح، پذیرایی شایانی هم بعد از ظهر که مقصود اشتراک خانمهای ایرانی بود. به عمل آمد. نطقهایی راجع به نهضت ترقی خواهانه زنان ایرانی در تحت توجه بندگان اعلیحضرت همایونی نیز مبادله، خانمهای ایرانی مخصوصا تقاضا نموده بودند، مراتب شکرگزاری آنها را در این خصوص به خاکپای همایونی و علیاحضرت ملکه معروض دارم. نمره ۹۶ (براغن)۳
توضیحات سند:
۱- برای اولین بار سازمان مسئول استقرار روابط دیپلماتیک بین ایران و کشورهای دیگر تحت عنوان وزارت دول خارجه به سال ۱۲۳۹ هجری قمری [۱۲۰۲ هجری شمسی] در زمان سلطنت فتحعلی شاه قاجار تأسیس گردید. در سال ۱۲۰۰ هجری شمسی وزارت خارجه با سازمان جدید و مناسب با مسائل روز مملکت آغاز به کار کرد و وضعیت گذرنامه به صورت بهتری درآمد. در سال ۱۲۶۰ ش اولین نظامنامه وزارت خارجه تنظیم و به تصویب ناصرالدین شاه قاجار رسید. و تشکیلات این وزارتخانه در سال ۱۳۱۴ ش تدوین و تصویب شد. وزیر وزارت خارجه در تاریخ مندرج در سند باقر کاظمی بود که از شهریور سال۱۳۱۲ تا پایان اسفند۱۳۱۴ ش این مسئولیت را به عهده داشت و بعد از او عنایت عنآیت‌الله سمیعی عهده دار این وزارتخانه گردید. اولین وزیر خارجه در ایران که در آن زمان وزارت دول خارجه نام داشت ابوالحسن خان شیرازی معروف به ایلچی بود. او بعد از میرزا ملکم خان دومین فراماسونر شناخته شده ایران است. وی در سال ۱۲۲۴ هجری قمری [۱۱۸۸ هجری شمسی] از طرف فتحعلی شاه به انگلستان رفت و از همان ابتدا تحت تاثیر شئون مادی تمدن غرب قرار گرفت و در نهایت تحت تعلیمات مهماندار خود «سرگور اوزلی» به عضویت لژ فراماسونری انگلستان درآمد و پس از مدت زمانی بسیار کوتاه به شکلی فوق العاده! به درجه استادی لژ مزبور نایل آمد. و به همراه اوزلی که به سمت سفیر انگلستان در ایران تعیین شده بود به ایران بازگشت. اوزلی علاوه بر سمت سفیری دولت خود از سوی لژ فراماسونری انگلستان نیز به سمت ریاست فراماسونری ایران تعیین شد و مأموریت داشت که با همکاری ایلچی در ایران لژ فراماسونری تاسیس نماید. ایلچی از سال ۱۲۳۹ تا ۱۲۵۰ و از ۱۲۵۴ تا ۱۲۶۲ هجری قمری ]از ۱۲۰۲ تا ۱۲۱۳ و از ۱۲۱۷ تا ۱۲۲۴ هجری شمسی] به مدت ۲۰ سال مقام وزارت خارجه را دارا بود. و به مدت ۳۵ سال یعنی تا پایان عمر از دولت انگلستان مقرری دریافت می‌کرد. همکاری اوزلی و ایلچی لطمات بی‌شماری بر کشور ایران وارد نمود. عقد عهد نامه دوازده ماده‌ای با انگلستان دایر بر تعهد ایران برای حمله به افغانستان در صورت حمله آنان به هندوستان که تضمین کننده امنیت هندوستان برای استعمار انگلیسی بود و هیچ نفعی برای ایران در برنداشت، امضای قرارداد خیانت کارانه گلستان که به تجزیه هفده شهر قفقاز از ایران منجر شد، به وسیله این فرد با همکاری اوزلی از بارزترین خیانت‌های ایلچی به کشور است. این دو برای دستیابی به مقاصد خود تقریبا تمامی اعضای دربار ایران را وارد حلقه فراماسونری کردند. آنچه باید مورد توجه قرار گیرد اصرار اوزلی به وارد کردن درباریان ایران در جرگه فراماسونری است که در جهت نفوذ در ارکان کشور و ایجاد هسته‌های اولیه تشکیلات فراماسونری صورت گرفت. بعد از ایلچی تا زمان سقوط پهلوی دوم نیز اکثر وزرای خارجه از افرادی انتخاب می‌شدند که در لژهای فراماسونری سوگند نامه مرام ماسونها را امضا کرده و به آن تعهد سپرده بودند. تا بدین وسیله همیشه ارتباط بین سردمداران استعمار و فراماسونها با تشکیلات دولتی حفظ شده و روابط خارجی بر اساس رهنمودهای آنها شکل دلخواه را پیدا کند... (ر.ک : تاریخچه وزارت امور خارجه، اداره کارگزینی وزارت امور خارجه، صفحات ۱، ۴ و ۵، روابط خارجی ایران، وزارت امور خارجه، صفحه ۵، شیوه نامه بررسی اسناد، مرکز اسناد ریاست جمهوری، صفحه ۵۶، فصلنامه تاریخ معاصر ایران، سال اول شماره دوم، صفحه ۱۶ و دولتهای ایران در عصر مشروطیت، م. زاوش، جلد اول از سال ۱۲۹۹ تا ۱۳۲۰ ش).۲- سفارت ایران در استانبول در سال ۱۲۳۰ شمسی تأسیس شد و حاجی میرزا احمد خان خویی به سمت مصلحت گزار و وزیر مقیم تعیین گردید. در زمان حاجی میرزا حسین خان مشیرالدوله (سپهسالار) وزیر مختار از ۱۲۳۷ تا ۱۲۴۷ شمسی، سفارت ایران در دربار عثمانی به درجه سفارت کبری ارتقا یافت و مشیرالدوله به عنوان اولین سفیر کبیر ایران تا سال ۱۲۵۰ شمسی در دربار عثمانی مأموریت داشت. تا سال ۱۳۰۲ ش حیطه عمل سفارت ایران در استانبول بسیار گسترده بود و از طرفی سرکنسولگریهای بغداد، کربلا، بصره و .... را زیر پوشش داشت. در تابستان ۱۳۰۸ ش سفارت از استانبول به آنکارا منتقل گردید و صادق صادق (مستشارالدوله - فراماسونر) از بهمن ۱۳۰۹ تا خرداد ۱۳۱۴ و خلیل فهیمی از آبان ۱۳۱۴ تا آذر ۱۳۸۸ ش در آنجا سفیر بودند. بعد از انتقال سفارت از استانبول به آنکارا، در استانبول کنسولگری ایران دایر شد و زیر نظر سفیر ایران در ترکیه انجام وظیفه می‌کرد. (ر.ک: روابط خارجی ایران، وزارت امور خارجه، صفحات ۳۳، ۳۴، ۸۲، رجال وزارت خارجه، به کوشش ایرج افشار، صفحات ۴۰ تا ۴۲ و تاریخچه وزارت امور خارجه، اداره کارگزینی وزارت امور خارجه، صفحه ۱۲).
3- بعد از انتقال سفارت ایران از استانبول به آنکارا، کنسولگری سفارت ایران در استانبول به عنوان سرکنسولگری انجام وظیفه می‌کرد و از تاریخ تیرماه سال ۱۳۱۳ تا شهریور سال ۱۳۱۶ ش میرزا فرخ خان مشهور به براغن سرکنسول ایران در استانبول بود. وی برادر اسد خان بهادر است. در سال ۱۳۰۵ ه ق [۱۲۶۶ ه ش]به نیابت سومی سفارت ایران در پترزبورک منصوب شد. از مسئولیتهای او بعد از این تاریخ تا سال ۱۳۱۳ ش که به سمت سرکنسول در استانبول منصوب شد، اطلاعی به دست نیامد. (ر.ک : رجال وزارت خارجه در عصر ناصری و مظفری، به کوشش ایرج افشار، صفحه ۱۹۴ و روابط خارجی ایران، وزارت امور خارجه، صفحه ۸۲).