درباره: مذاکرات دکتر احسان نراقی و خسروشاهی
تاریخ سند: 4 خرداد 1347
درباره: مذاکرات دکتر احسان نراقی و خسروشاهی
متن سند:
از: 312 تاریخ:4 /3 /1347به: عرض می‌رسد
درباره: مذاکرات دکتر احسان نراقی و خسروشاهی1
دکتر احسان نراقی رئیس مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران ضمن مذاکرات خصوصی با خسروشاهی از او راجع به نتیجه سخنانی که در کنفرانس اطاق‌های بازرگانی2 گفته بود سئوال نموده و خسروشاهی در پاسخ ضمن اظهار اینکه سخنان مزبور خیلی خوب بوده اضافه کرده که امروز (1 /3 /47) در پیشگاه شاهنشاه آریامهر شرفیاب بوده و مدتی در حدود پنج یا شش دقیقه درباره دکتر نراقی صحبت شده و معظم له از اینکه سطح سخنرانی‌ها و کنفرانس‌ها خیلی خیلی بالا آمده ابراز رضایت فرموده‌اند بخصوص از استفاده از نیروی انسانی که مورد بحث دکتر نراقی بوده است.
خسروشاهی اضافه کرده که شاهنشاه درباره مسئله ایجاد صندوق تعاون بیمه‌ای تأکید فرموده‌اند. پیشنهاد ایجاد سپاه صنعت هم مورد موافقت معظم له قرار گرفت.
ناطق افزوده که به عرض شاهنشاه آریامهر رسانیده که در خصوص سپاه صنعت باید دستور معظم له باشد و آنگاه مقرر فرموده‌اند که با وزیر اقتصاد مذاکره و نتیجه را بعداً به شرفعرض برساند.
خسروشاهی در مذاکرات خود با دکتر نراقی اظهار نموده که در مورد محصلین ایرانی در خارج به شرفعرض رسانیده که آنان از نظام وظیفه خیلی وحشت دارند و شاهنشاه آریامهر در این مورد خیلی انعطاف نشان داده‌اند.
در این موقع دکتر نراقی راجع به نیروی انسانی و کتابی که به همین مناسبت در دست دارد مطالبی ایراد و اضافه کرده: «در قسمت همین نیروی انسانی با دکتر رهنما وزیر علوم صحبت کرده‌ام خیلی اظهار تمایل کردند و گفتند حاضرند. و باید مسئله هم‌آهنگی بین دستگاه‌های دولتی و ملی ایجاد شود و این کتابی که من دارم خفت دولت و ضعف آموزش را خیلی خوب نشان می‌دهد.»
خسروشاهی در پاسخ گفته است: « بله کتاب‌ها را هم دادم شاهنشاه خیلی تعجب کردند و اصلاً حالت تعجب عجیبی به خود گرفتند که تعداد چرا اینقدر کم است.»
دکتر نراقی گفته است: «من می‌خواهم بنویسم و به وسیله شما تقدیم شود که خودشان این را (کتاب را) لانسه فرمایند.»
در خاتمه این مذاکرات قرار شده دکتر نراقی و خسروشاهی با یکدیگر ملاقات مجددی بکنند و در زمینه‌های فوق مذاکره نمایند.
ملاحظات 312ـ
1ـ خسروشاهی رئیس اطاق بازرگانی است. به طوری که از مذاکرات آنها استنباط شده در تاریخ 1 /3 /47 به پیشگاه شاهنشاه آریامهر شرفیاب بوده است.
2ـ دکتر نراقی در کنفرانس اطاق‌های بازرگانی درباره اقتصاد و نیروهای انسانی و محدودیت تعداد تکنسین و مهندسین ایرانی مطالبی ایراد کرده است.
3ـ به طوری که از مذاکرات معموله استنباط می‌شود خسروشاهی در شرفیابی خود دو مورد یعنی ایجاد سپاه صنعت و ایجاد صندوق تعاونی بیمه‌ای را به صورت پیشنهادی به عرض رسانیده است.
4ـ مشخص نگردیده که کتاب مورد بحث این دو نفر که گویا خسروشاهی به پیشگاه شاهنشاه هم تقدیم داشته، چیست؟
توضیحات سند:
1. کاظم خسروشاهى: فرزند حسن، در سال 1300 ش در تبریز متولد شد. پدرش از بازاریان متدین تبریز بود که روزگاری هم در حوزه علمیه نجف درس خوانده بود.کاظم خسروشاهی، پس از طى دوره ابتدایى، مقطع متوسطه را در دبیرستان رشدیه تبریز و دبیرستان تجارت تهران ادامه داد و دیپلم گرفت و در رشته اقتصاد به دانشگاه راه یافت و لیسانس و دکتراى آن رشته را از دانشکده حقوق دانشگاه تهران دریافت نمود و پس از آن، دوره عالى مدیریت AMP را در دانشگاه هاروارد و دوره SEC را در دانشگاه MiT آمریکا به پایان رساند.
مشارالیه ابتدا در اداره امور بازرگانى و صنعتى ایران و آمریکا به کار پرداخت و چندین سال در کشورهاى اروپائى و آمریکا به سر برد و در مشاغل زیر فعالیت داشت:
مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذارى البرز، عضو هیئت‌مدیره شرکت سهامى پارسیلون (تولید‌کننده الیاف)، رئیس انجمن مدیریت ایران، نماینده اتاق بازرگانى و صنایع و معادن ایران، عضو هیئت عامل بانک توسعه و سرمایه‌گذارى ایران، عضو هیئت‌مدیره و هیئت عامل بانک ایران و عرب، عضو شوراى مرکزى (مرکز توسعه و صادرات ایران)، عضو هیئت مدیره کشتیرانى ملى آریا، عضو مرکز پژوهشهاى خواص و کاربرد مواد و نیروی دانشگاه صنعتى آریامهر و عضو شوراى توسعه و تشویق پژوهشهاى علمى کشور.
کاظم خسروشاهی، که در طول مدت فعالیت‌های خود با ساواک همکاری می‌کرد، در تشکیلات فراماسونرى نیز عضویت داشت و در سال 1356 در کابینه جمشید آموزگار وزیر بازرگانى شد.
2. این سخنرانی، تحت عنوان «تجهیز نیروی انسانی و استفاده از روش‌های مدیریت در بخش خصوصی» در کنفرانس اطاق بازرگانی در شهر شیراز ایراد گردید. نعمت‌الله نصیری، رئیس ساواک، درباره این سخنرانی نوشته است: «چنین استنباط می‌شود دکتر نراقی نطق خود را روی حسن نیت تهیه نکرده و اگر معایب و نواقص را تذکر می‌دهد محاسن آن را هم باید می‌گفت نه آنکه فقط تنقید کند. مثلاً در مورد راه آبی اگر در مورد کرایه حمل کالا رقابت نمی‌کرد امروز گاراژدارها نرخ کرایه را به حد اعلا رسانیده و در نتیجه کالا گران می‌شد یا سیلو با وجودی که به اندازۀ اصلی کشور نداریم و با همین ظرفیت کم سیلو اگر به این طریق انجام نمی‌شد نرخ نان به دست مردم آزاد به چه قیمتی می‌رسید یا شیلات که در گذشته به چه نحود بوده و به چه قیمت داده‌اند و اکنون به چه نحو.» (اسناد ساواک)