تاریخ سند: 28 بهمن 1338
متن سند:
شماره : 2748 /103 محترما به عرض عالی می رساند : در مجله سپید و سیاه شماره 29 به تاریخ جمعه 29 بهمن ماه در صفحه 3 عکس چند نفر از علمای شیعه را چاپ کرده که در میان آنها عکس سید ابوالقاسم کاشانی1 نیز دیده می شود و او را در ردیف علمای اعلام آورده و از زبان او نیز مطالبی درج نموده که مطالب مزبور در صفحه 3 مجله نامبرده موجود می باشد.جهت اطلاع به عرض عالی رسید.
با تقدیم احترامات ـ زینلی 28 /11 /38 خیلی فوری گزارش آقای زینلی کارمند ستاد ویژه عینا جهت آگهی و هرگونه اقدام به مدیریت کل اداره سوم ایفاد می گردد.
رئیس ستاد ویژه مرادیان 28 /11 /38 در این مورد اقدام مقتضی به عمل آمد.
به پرونده مجله مزبور پیوست شود
توضیحات سند:
1ـ آیت الله سید ابوالقاسم کاشانی در سال 1264 شمسی در تهران متولد شد.پدرش آیت الله سید مصطفی کاشانی از علمای بزرگ عصر خویش بود.
وی در سال 1280 و در سن 16 سالگی همراه پدرش به نجف اشرف عزیمت کرد و در آنجا مشغول به تحصیل شد.
در نجف علاوه بر استفاده از درس پدر از استادان درجه اول دیگری چون محمد تقی شیرازی، آخوند خراسانی و میرزا حسین خلیلی بهره برد و در سن 21 سالگی به مقام اجتهاد رسید.
در سال 1285 به عنوان مشاور آیت الله خراسانی سهم مهمی در تهیه اعلامیه های مشروطه داشت.
وقتی انگلیسیها به عراق حمله کردند در منطقه کوت العماره حدود 18 ماه علیه متجاوزین جنگید.
هنگامی که قرارداد 1919 منعقد شد، احمد شاه در سفر بود، وی در برگشت با آیت الله کاشانی در نجف دیدار کرد و او حقایق را برای احمد شاه روشن ساخت.
در سال 1920 آیت الله کاشانی با کمک مراجع دیگر جمعیت اسلامی عراق را تشکیل داد و برای مبارزه با سلطه انگلیس در عراق دست به انقلابی زد که به انقلاب 1920 عراق مشهور شد.
پس از آن به ایران آمد و مبارزات خود را در ایران علیه انگلیس ادامه داد.
پس از اشغال ایران در جنگ جهانی دوم، توسط متفقین بازداشت شد و یک سال در اراک، رشت و کرمانشاه بازداشت شد.
آیت الله کاشانی هیچگاه از مسائل جهان اسلام غافل نبود، از این رو در سال 1326 ش که تأسیس دولت غاصب اسرائیل اعلام گردید اعلامیه ای خطاب به مسلمانان جهان صادر کرد و مسلمانان را جهت مخالفت دعوت به تظاهرات و اعتراض کرد و از آنان خواست تا تمام کوشش خود را برای ریشه کن کردن این غده سرطانی بکار گیرند و خود نیز در تهران با بیش از سی هزار نفر به تظاهرات پرداخت.
آقای کاشانی حتی نسبت به مسائل اندونزی، مصر و تونس و ...
نیز بی تفاوت نبود.
ایشان پس از آزادی باز هم به مبارزه خود ادامه داد و به همین دلیل در زمان قوام السلطنه دوباره دستگیر شد و 18 ماه به قزوین تبعید شد.
پس از ترور شاه و متهم کردن کاشانی به دست داشتن در این ترور در 15 خرداد 1327 ش به قلعه فلک الافلاک خرم آباد تبعید شد و پس از مدتی نیز به لبنان تبعید شد که 18 ماه به طول انجامید.
پس از بازگشت از لبنان در سال 1329 به نمایندگی از مردم تهران، به مجلس راه یافت و رهبری نیروهای مذهبی را در مجلس پانزدهم به عهده گرفت.
از جمله اقدامات آیت الله کاشانی، جلوگیری از انعقاد قرارداد گس ـ گلشائیان بود و سرانجام مهمترین خدمتش همکاری نیروهای مذهبی و ملی برای ملی شدن نفت در مجلس شانزدهم بود.
در آن زمان رهبری گروه ملی به عهده دکتر مصدق بود.
مصدق اعلام کرد که قرارداد دارسی و قرارداد 1933 را به رسمیت نمی شناسد و در روز 20 مهر 1329 دولت را استیضاح کرد و روز 4 آذر همان سال پیشنهاد ملی شدن نفت مطرح شد.
در این هنگام آیت الله کاشانی به حمایت از مصدق پرداخت تا سرانجام در 24 اسفند 1329 نفت ملی شد و در 29 اسفند همان سال به تصویب سنا رسید.
با روی کار آمدن قوام و برکناری مصدق در 25 تیر 1331 آیت الله کاشانی اعلام کرد اگر قوام ظرف 48 ساعت نرود اعلام جهاد خواهد کرد.
در پی این سخن روز 30 تیر مردم به خیابانها ریختند و شاه سریعا قوام را بر کنار کرد و مصدق روی کار آمد.
هرچند مصدق پس از رسیدن به نخست وزیری نسبت به آیت الله کاشانی پشت نمود ولی آقای کاشانی هیچ وقت از کمک به او جهت در پیش گرفتن حکومتی مستقل از بیگانگان دریغ نکرد و وقتی که برای دولت مصدق احساس خطر کرد در روز 27 مرداد 1332 نامه ای به مصدق نوشت و او را از وقوع یک کودتا امریکایی آگاه کرد ولی در اثر بی توجهی و سهل انگاری مصدق، در روز 28 مرداد 1332 کودتا صورت گرفت و نهضت ملی به شکست انجامید.
بعد از این، بین کاشانی و مصدق دوری افتاد و بعد از کودتای 28 مرداد 1332 که منجر به بر کناری مصدق شد آیت الله کاشانی که می دید دوباره رابطه با انگلیس شروع شده به مبارزه با انگلستان پرداخت و در سال 1335 ه ش دستگیر و زندانی شد.
چند سال پس از خلاصی از زندان سرانجام در 22 اسفند 1340 به رحمت ایزدی پیوست.