وقایع و حوادث اخلالگرانه در استان خوزستان
متن سند:
از روز 23 /5 /37 تا ساعت 1500 روز 24 /5 /37 در برخی از شهرهای استان
خوزستان، وقایع و حوادث اخلالگرانه ای بوقوع پیوسته که چگونگی بشرح زیر
بوده است :
1ـ بهبهان :
مقارن ساعت 0900 روز 23 /5 /37 عده ای حدود 800 نفر از اهالی بهبهان
بصورت دستجمعی از منزل سید محمدحسین مجتهدی1 (روحانی افراطی مقیم
شهرستان مذکور)، خارج و شروع به تظاهرات اخلالگرانه نموده و طی آن به
شکستن شیشه های ساختمانهای مؤسسات عمومی و خصوصی پرداختند که
چگونگی حوادث مذکور تا ساعت 1500 روز 23 /5 /37 قبلاً باستحضار رسیده
است.
شورای هماهنگی شهرستان بمنظور بررسی شرایط و اتخاذ تصمیم در زمینه
برقراری نظم در بهبهان، تشکیل و تصمیم گرفته شد که از اجرای سخنرانی توسط
شیخ ابوفاضل رضوی که از عناصر افراطی میباشد، جلوگیری بعمل آید.
متعاقبا با مداخله پلیس اجتماع کنندگان و اخلالگران پراکنده شده و بار دیگر در
ساعت 1800 روز 23 /5 /37 اجتماعات پراکنده در سطح شهر متشکل و
تظاهرات خیابانی آغاز گردیده است.
در این ساعت بین اخلالگران و افراد پلیس
برخوردهائی واقع و براثر تیراندازی مأمورین چهار نفر مجروح و یکی از
اخلالگران فوت نموده است.
مأمور پلیس که با نیروهای کمکی ارتش تقویت شده بودند، به متفرق کردن
اخلالگران پرداخته و هشت نفر از آنان را دستگیر نمودهاند.
حدود ساعت 2330 روز 23 /5 /37، عده ای از عناصر اخلالگر که بار دیگر
اجتماع کرده بوده اند، به شعبه بانک ملی واقع در خیابان پهلوی بهبهان حمله
نموده اند و آنجا را آتش زده اند.
آتش توسط مأمورین آتش نشانی خاموش شده و
خسارات مالی وارده مختصر و خسارت جانی نداشته است و اخلالگران بوسیله
مأمورین پراکنده شده اند.
جسد فردی که روز 23 /5 /37 در جریان تظاهرات اخلالگرانه فوت نموده، شب
هنگام با حضور خانواده اش دفن شده1 و ساعت 0800 روز 24 /5 /37 در مسجد
معماران بهبهان مجلس ترحیمی از طرف خانواده او برپا شده است.
در این مجلس
حدود 2 هزار نفر شرکت نموده و متعاقبا در ساعت 0900 از مسجد خارج و به
تظاهرات پرداخته اند که مامورین آنها را متفرق ساخته اند.
سید محمدحسین موسوی بلادی روحانی سرشناس مقیم بهبهان که خود از عوامل
محرک بوده، احضار و از او خواسته شده که از بروز حوادث جلوگیری و از منبر
رفتن وعاظ افراطی ممانعت نماید.
مشارالیه ابتدا اظهار نموده که چون پلیس وارد
مسجد شده، حاضر شده مردم را وادار به سکوت نموده متفرق کند.
مشارالیه بعدا
برخلاف تعهدی که داده، اظهار نموده که بعد از ظهر روز 24 /5 /37 با پوشیدن کفن
دست به تظاهرات خیابانی خواهد زد.
ضمنا سید محمدحسین مجتهدی نیز از
سوی دیگر تحریکاتی را آغاز نموده که دستور داده شد وضع هر دو نفر (موسوی
بلادی و مجتهدی) در شورای هماهنگی مطرح و تصمیمات لازم در مورد آنها
اتخاذ گردد.
ضمنا از صبح روز 24 /5 /37 کلیه مغازه های بهبهان باستثناء نانوائیها و لبنیاتیها
تعطیل بوده است.
2ـ اهواز :
موارد زیر در شهر اهواز از ساعت 1500 روز 23 /5 /37 تا ساعت 1500 روز
24 /5 /37 قابل ملاحظه بوده است :
الف ـ ساعت 1600 روز 23 /5 /37، شعبه مرکزی بانک صادرات در اهواز توسط
افراد ناشناسی آتش زده شده و در نتیجه این حادثه طبقه اول ساختمان بانک
سوخته و دو نفر از کارمندان آن دچار سوختگی شده و به بیمارستان انتقال
یافته اند.
آتش در ساعت 1730 توسط مأمورین آتش نشانی خاموش شده است.
ب ـ در ساعت 2200 روز 23 /5 /37 یکنفر موتور سیکلت سوار ناشناس، یکعدد
قوطی محتوی مواد منفجره و میخ را بطرف محوطه وسط میدان ششم بهمن اهواز
پرتاب و متواری گردیده است.
قوطی مورد بحث پس از اصابت به زمین منفجر شده، لکن خسارتی ببار نیامده
است.
پ ـ در ساعت 2400 روز 23 /5 /37، مشروب فروشی فانوس واقع در فلکه کیان
پارس اهواز آتش گرفته و براثر این حادثه خسارات قابل توجهی ببار آمده و
صاحب مغازه میزان خسارت را حدود دو میلیون ریال قلمداد کرده است.
ت ـ تعدادی از روحانیون اهواز، بمناسبت وقایع روز 23 /5 /37بهبهان، اعلامیه ای
منتشر کرده و اعلام عزای عمومی نموده اند.
خلاصه مفاد اعلامیه عبارتست از :
«بدنبال وقایع اسف بار شهرهای اصفهان و شیراز، وقوع حوادث اخیر بهبهان جای
هیچگونه توجیه و سفسطه ای را برای اعمال ظالمانه هیئت حاکمه باقی نگذاشت و
ماهیت خونخواران بیش از پیش بر همه آشکار نمود و معنی ادعاهای پوچ (فضای
بازسیاسی، آزادی فردی و جمعی، حمایت از اسلام و تشیع) را روشن نمود.
»
اعلامیه مذکور را تعدادی از روحانیون اهواز امضاء کرده اند.
ث ـ بیش از 85% مغازه های بازار شهر اهواز بمناسبت انتشار اعلامیه روحانیون
شهرستان مذکور، صبح روز 24 /5 /37 تعطیل بوده است.
3ـ خرمشهر :
الف ـ شب هنگام مورخه 23 /5 /37 در منزل یکی از متعصبین مذهبی خرمشهر
مجلس روضه خوانی برپا بوده است.
در ساعت 2300 و بدنبال خاتمه مجلس
مذکور، عده ای حدود یکهزار نفر که در آن مجلس و اطراف محل مذکور شرکت
داشته اند، به تظاهرات خیابانی پرداخته اند.
مأمورین پلیس با کمک سربازان
پایگاه نیروی دریائی و مأموران ژاندارمری، اخلالگران را متفرق کرده اند.
عناصر آشوبگر شعبه بانک فرهنگیان واقع در خیابان فردوسی خرمشهر را آتش
زده و با پرتاب سنگ و آجر شیشه های اتومبیلهای پلیس و آتش نشانی و
شهرداری را شکسته اند.
آتش توسط مامورین آتش نشانی خاموش شده و 10 نفر از اخلالگران دستگیر و
تحت بازجوئی قرار گرفته اند.
ب ـ حدود ساعت 0330 روز 24 /5 /37، شیشه های درب ورودی شعبه بانک
بازرگانی در خرمشهر توسط افراد ناشناسی شکسته شده است.
ارزیابی خبر :
خبر صحت دارد.
اقدامات انجام شده :
مراتب به نخست وزیری اعلام شده است.
توضیحات سند:
1ـ حجت الاسلام محمد
حسین مجتهدی معروف به آقا
بزرگ در سال 1296 ه ش در
خانواده ای روحانی در بهبهان
به دنیا آمد.
تحصیلات
ابتدایی را در مکتب خانه
گذراند، مقدمات علوم دینی
را از پدر آموخت.
مدتی به قم
عزیمت کرد.
در آنجا در
درس خارج امام خمینی
شرکت نمود و از دروس
آیت الله بروجردی و آیت الله
گلپایگانی بهره برد.
وی پس از
بازگشت به بهبهان در مدرسه
علمیه ای که پدرش بنیان نهاده
بود به تدریس پرداخت و نیز
در مساجد شهرش به اقامه
نماز جماعت اقدام کرد.
در
سال 1342 وارد مبارزات
سیاسی شد.
در انتقال
دیدگاههای امام خمینی به
بهبهان نقش مؤثری داشت.
آقای مجتهدی در سال 57
دستگیر و زندانی شد.
وی پس
از انقلاب از طرف امام به
امامت جمعه بهبهان منصوب
گردید.
وی یکی از پنج
نماینده مردم خوزستان در
مجلس خبرگان بود.
1ـ درباره این حادثه
اعلامیه ای به امضاء «جنبش
مسلمانان بهبهان» منتشر شد و
در آن آمد که نام این شهید
«کرم جوانمردی» است.
در
این اعلامیه یادآوری شد که
«حاضر نمی شدند جسدش را
به خانواده اش بدهند که از
جسد شهید هم وحشت دارند.
بالاخره با گرفتن 10000 ریال
بابت گلوله، شبانه و به طور
مخفی مزدوران شاه جسدش
را به خاک سپردند.
» (بایگانی
اسناد دفتر ادبیات انقلاب
اسلامی)
منبع:
کتاب
انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک - کتاب 09 صفحه 48