تاریخ سند: 19 فروردین 1341
متن سند:
گیرنده : مدیریت کل اداره سوم فرستنده : دفتر روابط عمومی شماره : 46 محترما معروض می دارد در روزنامه کیهان شماره 5619 پنجشنبه 16 /1 /41 آگهی به امضاء سید مرتضی جزایری درج شده بود مبنی بر این که (خبر مندرج در روزنامه اطلاعات مبنی بر شرفیابی آیت الله میلانی در مشهد به حضور ملوکانه عاری از حقیقت می باشد و آیت الله میلانی در آن موقع بیمار و شرفیاب نگردیده است) چون آیت الله میلانی از افراد منتسب به جبهه ملی می باشد1 و در روز عید فطر ماه رمضان امسال قصد داشتند تحت عنوان برگذاری نماز عید فطر اعضاء جبهه ملی مقیم مشهد را با دعوت به چلوکباب در محلی جمع آوری و سخنرانی نمایند و مأمورین انتظامی قبلاً متوجه و جلوگیری کردند بیم آن می رفت که آیت الله مذکور متقابلاً مبادرت به درج چنین آگهی از نقطه نظر تلافی کرده باشد چون در چنین آگهی در انظار مورد توجه و اثر سوء داشت علیهذا به فرموده تیمسار قائم مقام ریاست ساواک در صدد تحقیق برآمده جریان به شرح زیر بوده است سید مرتضی جزایری امضاء کننده آگهی معروضه دانشیار دانشکده علوم معقول و منقول و در تهران تدریس می نماید پدر این شخص آیت الله حاج آقا صدر شوشتری جزایری2 می باشد(دو نفر خواهران آقای دکتر شمس الدین جزایری استاندار سابق خراسان یکی عیال آیت الله میلانی و دیگری عیال حاج آقا صدر شوشتری جزایری می باشد.سید مرتضی جزایری اظهار داشته وقتی در روزنامه اطلاعات خبر شرفیابی آیت الله میلانی را به حضور ملوکانه خواندم وسیله تلفن کاریر مشهد با ایشان تماس گرفتم اظهار کردند چنین ملاقاتی نشده مراتب را در روزنامه کیهان تکذیب کنید علیهذا با اطلاع آقای دکتر شمس الدین جزایری1 استاندار سابق خراسان آگهی برای درج در روزنامه کیهان تنظیم و آقای دکتر به آقای دکتر سمسار مدیر داخلی کیهان تلفن کردند که این آگهی را که می فرستم در کیهان درج کنید که روزنامه کیهان هم درج نمود.
اینک عین گزارش آقای علی کفائی فرزند آیت الله کفائی2 مقیم مشهد که ضمن اعلام بیوگرافی سید مرتضی جزایری و انتساب او در گذشته با فدائیان اسلام جریان را مشروحا اعلام داشته معروض می دارد.
به سابقه آیت الله میلانی ضمیمه و بایگانی شود.
توضیحات سند:
1 ـ با توجه به بررسی به عمل آمده از تمامی اسناد ساواک در پرونده موضوعه آیت الله میلانی، مشخص گردیده که ایشان هیچ گونه ارتباط تشکیلاتی و سازمانی با جبهه ملی نداشته اند لیکن به تناسب شرایط اجتماعی و عمدتا در راستای مبارزه همه جانبه علیه سیاستهای ضد اسلامی و استعماری رژیم ستمشاهی عناصر جبهه ملی نیز همانند سایر گروههای سیاسی سعی کرده ارتباط خود را با آیت الله میلانی حفظ نموده، و متقابلاً در برخی از موارد (همانند توزیع اعلامیه ها، رایزنی ها و...) در قالب یک همکاری متقابل عمل نماید.موضوع وابستگی آیت الله میلانی به جبهه ملی برای ساواک نیز مورد سؤال بوده، لذا ساواک مرکز از ساواک مشهد در این خصوص سؤال می کند، ساواک مشهد با همه پیگیریهای اطلاعاتی که به عمل آورده است نتوانسته است پاسخ دقیقی از وابستگی آیت الله میلانی به جبهه ملی ارائه دهد.
آنچه مسلم است این است که : موقعیت مذهبی و اجتماعی و نفوذ آیت الله میلانی در جامعه در مقام مرجع تقلید، باعث شده بود که جبهه ملی نیز برای ایجاد زمینه پذیرش و مقبولیت اجتماعی خود در عرصه فعالیتهای اجتماعی و مردمی سعی کند از جایگاه اجتماعی این مرجع روحانی در جامعه استفاده سیاسی نماید و از این رهگذر مقبولیت اجتماعی به دست آورد.
2 ـ سید صدرالدین جزایری، فرزند مهدی (نجف 1313 ـ تهران 1386 ق) فرزند حسین، فقیه شیعی ایرانی از نوادگان سید نعمت اللّه جزایری.
پدر و نیای او نیز عالم دینی بودند و نیای او سید محمدعلی (م 1306 ق) نخستین کس از خاندان جزایری بود که به تهران کوچید و در محله عباس آباد این شهر نشیمن گزید.
سید صدرالدین در 1317 ق که هنوز چهار سال داشت با پدرش از نجف به تهران آمد و مقدمات علوم دینی و ادبیات و سطوح را به مدت دوازده سال در خدمت پدر خود و نیز سید محمد تنکابنی، شیخ محمد رضا نوری و احمد آشتیانی آموخت.
در 1335 ق به مشهد رضوی رفت و نزدیک هفت سال از مجلس درس استادانی چون حاج سید آقا قمی و میرزا محمد کفایی فرزند آخوند خراسانی، معروف به آقازاده بهره مند گردید.
آنگاه به نجف کوچید و ده سال نیز در این شهر از حوزه درس میرزا محمدحسین نائینی، شیخ محمد حسین کمپانی و سید عبدالغفار مازندرانی و پنج سال در کربلا از حوزه های درس استادان آن سامان بهره جست سرانجام برای دیدار پدر به تهران آمد و در این شهر ماندگار شد وی در مسجد بازار عباس آباد به اقامه نماز جماعت و تدریس فقه و اصول پرداخت.
سید صدرالدین از مشاهیر علمای تهران بود و به داشتن فضل فراوان در علوم دینی آوازه داشت و در میان مردم از حرمت و قداست فراوان برخوردار بود.
وی از مخالفین سرسخت دربار پهلوی و از هواداران حکومت ملی دکتر مصدق بود.
چون درگذشت پیکرش را به صحن عبدالعظیم حسنی بردند و کنار آرامگاه فرزندش سید محمد حسن به خاک سپردند.
وی به پسر به نامهای محمد حسن، مرتضی و صادق داشت.
از نوشته های او یادداشت هایی در عقاید و مسئله ولایت اهل بیت را میتوان یاد کرد.
منابع : اختران فروزان ری و تهران، 237 ـ 239 ؛ شجره مبارکه یا برگی از تاریخ خوزستان، 290 ـ 291 ؛ علماء معاصرین، 229 ؛ گنجینه دانشمندان، 4 /421 ؛ نقباءالبشر، 2 /631 ـ 4 /1472.
بیوگرافی آیت الله سید صدرالدین جزائری (ره) در اسناد ساواک چنین آمده است : «آیت الله سید صدرالدین جزائری موسوی فرزند سید حسن شوشتری جزائری در سال 1273 ه.
ش در نجف متولد گردید، وی ساکن تهران بود، و در مسجد عباس آباد، اقامه جماعت می نمود، از هواداران آیت الله میلانی بود، در جریان توقیف آیت الله خمینی بعد از واقعه 15 خرداد بطور فعال مشارکت داشت.
(در پرونده ساواک در مورد ایشان اطلاعات بیشتری به دست نیامده است) 1ـ دکتر شمس الدین جزایری فرزند حاج سید حسن شوشتری در سال 1292 در تهران متولد گردید.
تحصیلات ابتدایی خود را در تهران انجام داد و سپس وارد مدرسه دارالفنون گردید.
پس از فراغت از تحصیل از مدرسه دارالفنون به اروپا عزیمت و در رشته حقوق بین المللی تحصیل نمود و به درجه دکترا نائل گردید.
دکتر جزایری پس از مراجعت به ایران به استخدام وزارت فرهنگ درآمد و در دانشکده حقوق دانشگاه تهران به تدریس مشغول شد.
سپهبد حاج علی رزم آرا در روز 6 تیر ماه 1329 کابینه خود را تشکیل داد و به مجلس شورای ملی معرفی نمود، در این کابینه شمس الدین جزایری به عنوان وزیر فرهنگ معرفی گردید.
این کابینه ترمیم و در 17 بهمن ماه همان سال عبدالحمید زنگنه به جای جزایری به کابینه وارد شد.
در این دوره مساله نفت و اعتصابات پی درپی در ایران کار دولت را مختل نمود.
دکتر جزایری در دوره هجدهم قانونگذاری نیز به مجلس راه یافت.
وی بیشتر اوقات خود را به تدریس در دانشگاه تهران گذرانید و تالیفاتی نیز دارد که عبارتند از : اقتصاد اجتماعی ـ حقوق کار و بیمه های اجتماعی ـ قوانین مالیه و محاسبات عمومی و مطالعه بودجه از ابتدای مشروطیت تاکنون ـ احمد عبداللّه پور ص 170 وزرای معارف ایران، 2 ـ آیت الله حاج میرزا احمد کفائی فرزند آیت الله العظمی آخوند ملامحمد کاظم خراسانی از مشاهیر علماء خراسان در نجف اشرف متولد و پس از رشد و خواندن مقدمات و سطوح از محضر مرحوم والدش و دیگران استفاده نمود و پس از فوت والدش به مشهد مقدس عزیمت و در آنجا اقامت نموده و یکی از زعماء روحانیت حوزه علمیه مشهد گردیده و در مسجد گوهرشاد به تدریس خارج فقه و اصول اشتغال داشت تا در اواخر سال 1391 ه.
ق بدرود حیات گفته و در آستان مقدسه رضویه مدفون گردیده است از آثار ایشان حاشیه ای بر کفایه الاصول مرحوم والدش می باشد.
(نقل از محمد شریف رازی، گنجینه دانشمندان ج 7 ص 94)