موضوع: گزارش
تاریخ سند: 1 اسفند 1339
موضوع: گزارش
متن سند:
از: بخش 4- 3 تاریخ: 1 /12 /1339موضوع: گزارش
محترماً به استحضار می‌رساند
تلویزیون ایران طی نامه شماره 2180- 30 /11 /39 که رونوشت آن را به وزارت دربار شاهنشاهی و گارد سلطنتی ارسال داشته، تقاضا نموده است چون تلویزیون تصمیم دارد جریان ورود و خروج علیاحضرت ملکه انگلیس1 را طی برنامه مخصوصی به وسیله فرستنده سیار پخش نماید و در صورت امکان در پخش بعضی از مجالسی که به افتخار ورود معظم‌لها تشکیل می‌گردد مبادرت ورزد؛ لذا اوامر لازم جهت صدور اجازه نامه مخصوص برای ورود کارمندان و کارکنان فنی به شرح ذیل به محوطه پخش برنامه‌ها صادر فرمایند.
1 . آقای حبیب ثابت
2 . آقای ایرج ثابت
3 . آقای هرمز ثابت
4 . آقای روح‌اله مبشر . مدیر ایستگاه تلویزیون
5 . آقای مهندس امیرهوشنگ ویکتوری . مدیر ایستگاه فنی تلویزیون
6 . آقای فرامز شاه‌بختی . مهندس پخش
7 . آقای قدرت نادری . مسئول فنی
8 . آقای احسان عطائی . متصدی دوربین
9 . آقای عطاءاله علائی . متصدی دوربین
10 . آقای جمشید صادق‌پور . متصدی دوربین
11 . آقای فتح‌اله فخریزدی . متصدی ژنراتور
12 . آقای سارونا واسارتیان . متصدی میکروفن ها
13 . آقای بهروز کیا . متصدی دوربین
14 . آقای جمال صالحان . متصدی صدا
15 . آقای اسداله پیمان . گوینده
16 . آقای جواد بنائی . گوینده
17 . آقای هوشنگ جانمیان . مسئول روشنائی
تهیه‌کننده رئیس بخش . حسینی 1 /12 /39 پی‌نوشت . خیلی فوری .
عیناً به اداره کل یکم ارسال می‌گردد. خواهشمند است دستور فرمائید صلاحیت نامبردگان را بررسی و نتیجه را اعلام دارند. امضاء دکتر فروزین 1 /12 /39
سوابق بررسی شود. 1 /12 /39 محترماً به همین ترتیب اوامر به موقع اجرا گذارده شد.
توضیحات سند:
_1. ملکه الیزابت دوم، در ششم اسفندماه سال 1339 ش، به همراه همسرش پرنس فیلیپ و تعدادی دیگر از اعضاء دولت انگلیس، که تعداد آنان را 28 نفر نوشته‌اند، با استقبال رسمی محمدرضا پهلوی به ایران آمد و مدت 9 روز از شهرهای مختلف، از جمله اصفهان و شیراز دیدن نمود. عبدالرضا هوشنگ مهدوی که در این موقع کارمند وزارت خارجه بود و طی فرمانی به مهمانداری الیزابت و همرانانش منصوب شده بود، در این خصوص می‌نویسد:
«در اوایل اسفند 1339 حکمی به نگارنده ابلاغ شد که به مهمانداری همراهان ملکه انگلیس منصوب شده‌ام که قرار بود همراه با شوهرش پرنس فیلیپ و گروهی از مقامات بلندپایه انگلستان به ایران سفر رسمی کند. معلوم شد وظیفه نگارنده همراهی و راهنمایی خبرنگار اخبار موویتون بود که فیلم‌های خبری آن را سینما‌ها قبل از فیلم اصلی نشان می‌دادند.
روز ششم اسفند مراسم استقبال رسمی در فرودگاه مهرآباد به عمل آمد و پس از آنکه مهمانان سوار اتومبیل‌های تشریفاتی شدند و به سوی تهران عزیمت کردند. مرد کوچک اندامی هاج و واج مانده بود و نمی‌دانست چه کار بکند. وقتی یکی از کارمندان تشریفات هویتش را پرسید، مرد پاسخ داد: من لرد هیوم وزیر خارجه انگلستان هستم.
فردای آن روز، طبق برنامه قرار بود ملکه انگلیس و شوهرش از کوی کارگری نهم آبان بازدید به عمل آورند. نگارنده قبلاً خبرنگار موویتون را به محل برد و شاهد عینی صحنه مصنوعی و خنده‌آوری گردید. یک مرد تنومد سیبیلو با کت و شلوار سرمه‌ای و کروات و یک زن سرخاب و سفیداب مالیده، که همدیگر را آقای فلان و خانم بهمان خطاب می‌کردند و داد می‌زد که عضو ساواک هستند، نقش کارگر و همسرش را ایفا می‌کردند. آپارتمان با قالی‌های گرانبها مفروش بود.
روی میز یک سبد گل زیبا نهاده بودند و در کنار اتاق یک سماور بزرگ ورشو غلغل می‌کرد. در گوشه‌ای یک دستگاه تلویزیون به نظر می‌رسید. بر روی هم، این آپارتمان کارگری از بسیاری جهات از خانه‌های بسیاری از کارمندان دولت و طبقه متوسط مجلل‌تر بود. هنگامی که ملکه الیزابت و پرنس فیلیپ داخل آپارتمان شدند، از مشاهده این صحنه شگفت‌زده شدند. ملکه پرسید آیا همه کارگران ایرانی در خانه‌هایشان تلویزیون دارند؟ بدیهی است که پاسخ مهمانداران مثبت بود، ولی آثار ناباوری در چهره ملکه و همسرش دیده می‌شد. در اصفهان قرار بود ملکه انگلیس و شاه پس از بازدید ابنیه تاریخی، نهار را در عمارت چهلستون صرف کنند. بدین مناسبت قبلاً توالت فرنگی پاکیزه‌ای در گوشه باغ احداث و کلید آن را به باغبان تحویل و دستور داده بودند فقط آن را در اختیار ملکه انگلیس و شوهرش قرار دهد. پس از صرف نهار، هنگامی که لرد هیوم بدبخت نیاز به قضای حاجت پیدا کرد، باغبان به هیچ وجه حاضر نبود کلید را به او بدهد و وزیر خارجه انگلیس تند تند در باغ راه می‌رفت و زیر لب دشنام می‌داد. تا اینکه پس از مدتی یکی از کارمندان تشریفات سررسید و لرد هیوم را از تنگنا نجات داد. بعد از ظهر آن روز نیز که خبرنگار موویتون خواست از بازار اصفهان فیلمبرداری کند، مأمورین ساواک مانع شدند و خبرنگار انگلیسی متحیر مانده بود که چرا اجازه نمی‌دهند از یکی از قدیمی‌ترین و جالب‌ترین بازارهای ایران فیلمبرداری کند؟
همین موضوع در مورد فیلمبرداری از اقامتگاه خصوصی ملکه انگلیس در کاخ گلستان تکرار شد و مأمورین ساواک مانع شدند. نگارنده خبرنگار انگلیسی را از یک راه پرپیچ و خم از پشت درختان به درون کاخ برد و او با زرنگی هر چه تمام‌تر از غیبت ملکه و شوهرش استفاده کرد و به تفصیل از اتاق‌هایی که مخصوصاً برای اقامت ملکه ساخته بودند، فیلمبرداری کرد.
هنوز یک هفته از عزیمت ملکه الیزابت و همراهان نگذشته بود که نامه‌ای از ساواک به اداره تشریفات وزارت خارجه رسید که از اقدام یکی از کارمندان آن وزارتخانه که خبرنگار انگلیسی را به درون کاخ گلستان برده بود شکایت می‌کرد. دکتر مصطفی نامدار معاون تشریفات نامه را به نگارنده نشان داد و سپس آن را ریز ریز کرد و در سبد کاغذهای باطله ریخت.
ر.ک: ماهنامه الکترونیکی بهارستان . شماره 140 . مقاله جلال فرهمند