موضوع: فعالیت روحانیون
تاریخ سند: 25 اسفند 1342
موضوع: فعالیت روحانیون
متن سند:
شماره: 42 /3527 تاریخ:25 /12 /1342فرستنده: ساواک خوزستان
گیرنده: تیمسار ریاست سازمان اطلاعات و امنیت کشور (اداره کل سوم)
موضوع: فعالیت روحانیون
برابر گزارش واصله و فعالیتی که اخیراً از طرف بعضی از محافل روحانیون وابسته به جناح مخالف مشهود گردیده این دسته از روحانیون مشغول جمع‌آوری پول‌هایی هستند تا به مصرف تأسیس مدارس ملی و اسلامی برسانند. روی این زمینه تا به حال در آبادان و خرمشهر جلساتی تشکیل و عده‌ای از بازاری‌ها ـ تجّار و اهالی را دعوت و از آنها درخواست کمک به همان منظور فوق الذکر نموده‌اند. از طرف دیگر عده‌ای از همین روحانیون نیز قصد افتتاح دبستان‌هایی دارند که از طریق [اداره] فرهنگ نسبت به صلاحیت آنان از این ساواک استعلام شده است.
با توجه به مراتب فوق برای این ساواک شبهه ایجاد شده که به چه علت یک جنبش همگانی در بین این عده برای تأسیس دبستان‌های ملی به وجود آمده. به نظر می‌رسد که این اقدام به منظورهای خاصی دنبال می‌شود. ضمناً آقای شیخ عباسعلی اسلامی1 موضوع تلگراف شماره 43 /9 ـ 7 /11 /1342 از اهواز به خرمشهر و آبادان آمده و محرک اصلی این جریان می‌باشد کما اینکه تا به حال جلساتی که با حضور روحانیون آبادان و خرمشهر تشکیل شده به ابتکار این شخص بوده و یکی دو بار نیز به وی تذکر داده شده است.
علیهذا با ایفاد یک برگ رونوشت گزارش ساواک خرمشهر که در همین مورد گزارش شده مقرر فرمائید روش این ساواک را نسبت به تقاضای این عده روحانیون که تقاضای تأسیس دبستان‌های ملی نموده‌اند تعیین و در مورد شیخ عباسعلی اسلامی نیز نظریه مجدداً را اعلام فرمایند.
رئیس ساواک استان خوزستان – م. خاوری
توضیحات سند:
1. حجت‌الاسلام والمسلمین شیخ عباسعلى اسلامى: فرزند حسین، در سال 1275 ﻫ ش در سبزوار متولد شد و پس از آموختن مقدمات و ادبیات رهسپار مشهد مقدس گردید و سطوح را در محضر آیات بزرگ مرحوم حاج میرزا مهدى اصفهانى، آقازاده کفائى، مرحوم حاج حسین قمى و مرحوم آشتیانى، فرا گرفت، سپس به جهت تکمیل اندوخته‌هاى علمى خود به نجف اشرف هجرت کرد و از محضر مرحوم آیت‌الله العظمى سید ابوالحسن اصفهانى و دیگران بهره‌مند شد، آنگاه به خدمات و مجاهدات دینى و اجتماعى پرداخت، به منظور خدمات دینى سفرهاى زیادى به کشورهاى مختلف کرد. مدتى در هند در مدرسه‌الواعظین به انجام وظایف روحانى و علمى پرداخت، چندى به برمه رفت، خدمات قابل‌توجهى به مسلمانان آن دیار نمود، ضمن تبلیغات مذهبى به بناى چندین مسجد، حسینیه، دارالایتام، احداث مزرعه، کمک‌رسانى به فقرا و محرومین آنجا، توفیق یافت. نتیجه تجارب سفرها باعث شد که با مراجعت به ایران به خدمات خود پیوسته ادامه دهد تا آنکه از راه منبر و دعوت مردم مسلمان به احیاء آموزشهاى مذهبى و تربیت جوانان و نوجوانان موفق به تأسیس 180 باب مدرسه اسلامى در سراسر ایران گردید، مرحوم آقاى اسلامى با بنیانگذارى «جامعه تعلیمات اسلامى» خدمات کم نظیرى را در عرصه فرهنگ و نظام تعلیم و تربیت ایران نمود، آن هم در جوّ خفقان و آزادى‌کش نظام ستمشاهى و استعمارى پهلوى که هر طرح و برنامه‌اى که از صبغه دینى و اجتماعى برخوردار بود با موانع عدیده و تهدیدات ساواک مواجه مى‌گردید، این خطیب مبارز بیش از 65 سال به اسلام و ملت مسلمان، با احداث کتابخانه و بیش از 57 مسجد و... خدمت کرد و با سخنرانیهاى غراء و صریح به افشاگرى اهداف استعمارى رژیم شاه مى‌پرداخت، در این راه متحمل رنج‌ها و شکنجه‌هاى طاقت فرسایى گردید، چندین بار توسط عناصر ساواک دستگیر و زندانى شد، از آثار قلمى آن مرحوم علاوه بر یادداشت دفتر خاطراتش که چاپ و منتشر شده است، نوشته‌هایى همچون، دو از یاد رفته (درباره امر به معروف و نهى از منکر) راه حسین (ع)، على و سقیفه، على و شورا، على و غدیر، رساله‌اى درباره حجاب و... مى‌باشد، او سرانجام کوله‌بار مسئولیت را با تمام شرایط امانت‌دارى و خلوص در عمل در 28 رجب 1405 مطابق با 28 فروردین 1364 بر زمین نهاد و به ملکوت اعلى پیوست.ر.ک: یاران امام به روایت اسناد ساواک، حجت‌الاسلام شیخ عباسعلی اسلامی، تهران، مرکز بررسى اسناد تاریخى.