تاریخ سند: 7 خرداد 1357
درباره : مدرسه خان
متن سند:
به : مدیریت کل اداره سوم 312
از : سازمان اطلاعات و امنیت قم شماره : 611 /21
همانطور که مستحضرند مدرسه خان که از مدارس قدیمی این شهرستان
است مدتها بصورت مخروبه و مصلوب المنفعه درآمده بود تا اینکه در تاریخ
2520 شاهنشاهی وسیله مرحوم آیت اله بروجردی تجدید بنا و احیاء گردیده و
طبق وصیتنامه ایشان تولیت اعیانی آن بعهده دو نفر فرزندانش واگذار گردید که
هر دو در حال حاضر فوت نموده اند و نوه مرحوم آیت اله بروجردی بنام سید
محمدصادق طباطبائی فعلاً داعیه تولیت موقوفات مرحوم بروجردی را دارد که
در این زمینه اقداماتی نیز از طریق سازمان اوقاف قم انجام داده لکن تاکنون به
نتیجه نهائی نرسیده و در دست اقدام میباشد.
در زمانیکه مدرسه فیضیه باز و در
اختیار طلاب قرار داشت اکثر اغتشاشات و تظاهرات از مدرسه مذکور شروع
میشد و بعضا نیز دامنه تظاهرات به خیابانهای اطراف حرم و مدرسه خان کشانده
میشد.
در بررسی های معموله که در آن زمان انجام گردیده این نتیجه عاید شده که
ریشه تظاهرات مدرسه فیضیه در اثر تحریکاتی بوده است که طلاب مدرسه خان
انجام مینمایند زیرا در این مدرسه مشتی طلبه محرک و فعال سکونت نموده
بودند و علت آنهم بی سرپرستی و بی نظمی مدرسه مذکور بود زیرا هر یک از
طلاب که نفوذ بیشتری در حوزه علمیه داشتند قادر به گرفتن حجره در مدرسه
خان بودند و چون
مدرسه از نظر وضعیت بنا و موقعیت مکانی از بهترین مدارس قم بود لذا مورد
توجه عموم طلاب بوده و همه سکونت در آنرا به سایر مدارس ترجیح میدادند
ولی موفقیت با طلاب بانفوذ بود که اینان معمولاً محرکین اصلی نیز بودند.
از
موقعیکه مدرسه فیضیه بسته شد (خرداد 34) و طلاب آن در سایر مدارس
پراکنده گردیدند طبعا تعدادی از عوامل ناراحت مدرسه مذکور که با طلاب
مدرسه خان از جهت فعالیتهای مضره همکاری داشتند نیز باین مدرسه روی
آورده و حجرات آنرا که عموما یکنفری یا دو نفری بود بالاجبار سه الی چهار
نفری کرده و این مدرسه مرکز تجمع عوامل مخرب و اخلالگر حوزه گردید ولی
چون موقعیت ایجاب نمیکرد و زمینه برای انجام اعمال اخلالگرانه مساعد نبود
طلاب مذکور نیز ساکت بودند و اقدامی نمیکردند تا اینکه در نیمه سال گذشته که
زمینه برای انجام فعالیتهای خلاف مساعد گردید بلافاصله فعالیت عناصر
مذکور از این مدرسه ظاهر و نقش عمده ای را در ایجاد بلوا و آشوب ایفا کرد و
همانطور که مرتبا بعرض رسیده تاکنون مدتی است که حوزه علمیه و حتی آیات
منطقه از اقدامات طلاب مدرسه خان آرامش ندارند و از آنجائیکه این مدرسه در
قم و حتی در سطح مملکت مشهور به پایگاه اغتشاشات گردیده تمام عوامل
ناراحت روزانه در آن تردد نموده و مرکزیتی برای ملاقاتها و اتخاذ تصمیمات
اخلالگرانه بوجود آورده است و چون در حساسترین نقطه شهر از نظر تردد
جمعیت بخصوص زوار قرار گرفته هر گونه سرو صدائی که در آن بوجود آید در
معرض دید بوده و بلافاصله وسیله مسافرین به اکثر نقاط مملکت منعکس
میگردد و با این کیفیت
در ذهن افرادی که در خارج از قم سکونت دارند این مسأله مجسم میگردد که دولت همیشه درصدد
سرکوبی و آزار و اذیت روحانیون است و آنان با دولت دائم در جنگ میباشند و همین امر باعث میگردد تا
متعصبین مذهبی سایر شهرستانها نیز نسبت به دولت بدبین گردند.
با توجه به موارد معروضه فوق و اینکه این مدرسه در حال حاضر نیز سرپرست معینی ندارد و بفرض اینکه
سید محمدصادق طباطبائی نیز حکم تولیت آنرا از سازمان اوقاف بگیرد قادر به اداره آن نخواهد بود.
پیشنهاد مینماید اجازه فرمایند نسبت به تعطیل آن اقدام گردد.
مقرر فرمائید در صورت تصویب و موافقت
نظریه عالی را در این زمینه امر به ابلاغ نمایند.
رئیس سازمان اطلاعات و امنیت قم
معینی
رهبر عملیات زندوکیلی
رئیس شعبه 1 شب افروز
رئیس امنیت داخلی.
قمی نژاد
منبع:
کتاب
پایگاههای انقلاب اسلامی، مدرسه فیضیه به روایت اسناد ساواک صفحه 369