تاریخ سند: 6 شهریور 1341
موضوع: وضع دولت (دکتر آموزگار وزیر سابق دارائی)
متن سند:
شماره: 2214 /312 تاریخ:6 /6 /1341
موضوع: وضع دولت (دکتر آموزگار وزیر سابق دارائی)
آقای دکتر آموزگار وزیر سابق دارائی در یک جلسه دوستانه اظهار داشته دولت آمریکا نسبت به دولت آقای علم خوشبین نیست و تمام کوشش خود را صرف تغییر دولت و زمامداری شخص دیگری که دارای تمایلات سیاسی به نفع دولت آمریکا باشد، مینماید1 و در درجه اول به منظور تأمین نظر شاهنشاه، دکتر عبده و نصراله انتظام2 مورد توجه آنها میباشد، ولی در حقیقت کاندیدای اصلی آنان اللهیار صالح میباشد و در مواقع بحرانی و موقع مناسب برای جلب رضایت شاهنشاه و صدور فرمان نخستوزیری اللهیار صالح از هیچ کوششی فروگذار نمینمایند.
آموزگار افزوده فکر تشکیل کابینهای به ریاست دکتر عبده و با شرکت چند نفر از اعضای سابق جبهه ملی، مدتی است که مورد توجه محافل امریکایی قرار گرفته و در این مورد نیز با شاهنشاه مذاکراتی نموده و حتی فرمایشات ملوکانه را در روز 28 مرداد دایر بر اینکه اگر کسی قصد خدمت داشته باشد، گذشته را نیز میتوان فراموش کرد، دال بر توافق نظر ملوکانه با تشکیل کابینه ائتلافی از جبهه ملی و افراد مورد اعتماد شاهنشاه میداند.
به پرونده آقای اللهیارصالح ضمیمه شود.
اصل در پرونده ف . 54 م . و است.
توضیحات سند:
1. این اظهارات درحالی است که در تاریخ دوم شهریورماه سال 1341ش، لیندون جانسون که معاون رئیس جمهور آمریکا بود، به همراه همسر و دختر خود به ایران آمد و ضمن دیدار با اسدالله علم و غلامعباس آرام (وزیر امور خارجه)، در یک مصاحبه تلویزیونی گفت: «دوراندیشی، شهامت و مساعی شاه را در اصلاحات ارضی و همچنین تعمیم فرهنگ و بهداشت در این کشور، میستاید.» روزشمار روابط ایران و آمریکا . ص 149
2. نصرالله انتظام، فرزند سید محمد انتظامالسلطنه از رجال دوره قاجار، در سال 1278ش در تهران متولد شد. دوران تحصیل ابتدایى را در مدرسه آلمانى تهران گذراند. سپس به مدرسه حقوق و علوم سیاسى رفت و در اواخر جنگ جهانى اول از این مدرسه فارغالتحصیل شد. وى در همان دوران به خدمت وزارت امور خارجه درآمد و مدت هشت سال در ادارات مختلف آن وزارتخانه به کار اشتغال داشت. پس از کودتاى سوم اسفند 1299، به گفته خود وى، بنا به اصرار معاون ادارى مجلس به اداره تقنینیه مجلس منتقل شد. در کابینه مستوفىالممالک، به وزارت امور خارجه منتقل و پست منشى اول اداره دوم سیاسى به او واگذار شد. وى همچنین به عنوان رئیس اداره ترکیه به سفارت عثمانى در تهران معرفى و در جریان انعقاد پروتکل ایران و ترکیه در سال 1305، به عنوان یکى از اعضاى هیئت ایرانى در مذاکرات شرکت کرد. پس از آن به نیابت سفارت ایران در پاریس انتخاب شد و به کشور فرانسه رفت و بعد از آن به ترتیب به عنوان دبیر اول سفارت ایران در ورشو و ژنو برگزیده شد. در دوران اقامت در ژنو، وى به عضویت هیئت نمایندگى در جامعه ملل نیز منصوب شد. پس از بازگشت از ژنو به لندن رفت و ده ماه در آنجا بود. سپس به معاونت نمایندگى ایران در جامعه ملل و کاردار سفارت ایران در سوئیس انتخاب شد و پنج سال در این سمت باقى بود. در سال 1317 به تهران مراجعت کرد و مدتى ریاست اداره سوم سیاسى وزارت امور خارجه را عهدهدار شد و پس از آن به سمت رئیس تشریفات دربار منصوب گردید. پس از سقوط رضاشاه و تحولات سیاسى ناشى از حضور متفقین در ایران و در طول دوران جنگ جهانى دوم مشاغلى از قبیل: وزارت بهدارى در کابینه احمد قوام، وزارت پست و تلگراف و تلفن در کابینه دوم سهیلى، وزارت راه در کابینه سوم سهیلى و کابینه مرتضى قلى بیات و وزارت امور خارجه در کابینه مرتضى قلى بیات را برعهده داشت. در اسفند 1324، انتظام از پست وزارت امور خارجه استعفا داد و در همین زمان به عنوان عضو هیئت ایران جهت شرکت در کنفرانس سانفرانسیسکو به آمریکا رفت. پس از برگزارى مجمع عمومى، به سمت رئیس هیئت نمایندگى ایران در سازمان ملل برگزیده شد. در 29 شهریور 1329 به ریاست مجمع عمومى سازمان ملل انتخاب و پس از پایان دوران ریاست مجمع عمومى به سمت سفیر ایران در آمریکا منصوب شد. با پیروزی انقلاب اسلامی مدتی بازداشت شد، اما به دلیل بیماری آزاد شد. انتظام عضو باشگاه ورزشی شاهنشاهی و جمعیت فراماسونری لژ آفتاب و وفا بود. وی در سال 1359 در سن 81 سالگی در تهران درگذشت.
منبع:
کتاب
اللهیار صالح به روایت اسناد ساواک-جلد اول صفحه 425