حوادث و وقایع شهرهای مختلف کشور در روز 7/10/57 (2537 شاهنشاهی)
تاریخ سند: 7 دی 1357
حوادث و وقایع شهرهای مختلف کشور در روز 7/10/57 (2537 شاهنشاهی)
متن سند:
1ـ شهر قم بعدازظهر روز 7 /10 /57، تظاهرات پراکنده ای توسط گروههای چندین ده نفری از عناصر قشری مذهبی و فرصت طلب در نقاط مختلف شهر قم صورت گرفته که با دخالت مامورین انتظامی تظاهرکنندگان متفرق شده اند.ضمنا در روز مذکور پس از خاتمه نماز مغرب و عشاء در صحن مطهر حضرت معصومه (ع) شماری از طلاب علوم دینی و قشریون مذهبی اقدام به تظاهرات آشوبگرانه نموده اند که پس از خروج از صحن مطهر در خیابانها وسیله مامورین فرمانداری نظامی پراکنده شده اند.
1 همچنین در روز 7 /10 /57، وسیله یکی از عناصر آشوبگر بسوی سرپاسبانی در شهر قم تیراندازی شده که در نتیجه نامبرده مجروح و به بیمارستان اعزام شده است.
2 2ـ شهر کاشان بعداز ظهر روز 7 /10 /57، قریب یکهزار نفر از قشریون مذهبی در شهر کاشان قصد بر پا کردن تظاهراتی را داشته اند که با پیش بینی های قبلی مامورین انتظامی موفق به انجام اینکار نشده اند.
3ـ تفرش عصر روز 7 /10 /57 حدود یکصد نفر از عناصر قشری مذهبی در شهر تفرش قصد برگزاری تظاهراتی را داشته اند که با دخالت مامورین انتظامی متفرق گردیده اند.
4ـ شهر محلات روز 7 /10 /57، گروههائی از عناصر فرصت طلب و اخلالگر در نقاطی از شهر محلات اقدام به تظاهرات آشوبگرانه و دادن شعارهای ضد ملی نموده و ضمن آن چند جام از شیشه های یکی از شعب بانک ملی را در شهر مذکور شکسته اند، تظاهرکنندگان با دخالت مامورین انتظامی متفرق شده اند.
1 5ـ شهر خمین در روز 7 /10 /57، تظاهرات بلواگرانه از سوی شماری از عناصر آشوبگر در شهر خمین بوقوع پیوسته و طی آن اخلالگران با دادن شعارهای ضد میهنی باقدامات تخریبی نیز در سطح شهر مزبور مبادرت و اداره دارائی و انبار اداره آموزش و پرورش و یک شعبه بانک را در این شهر بآتش کشیده اند.
2 6ـ شهرهای استان مازندران صبح و بعداز ظهر روز 7 /10 /57، تظاهرات اخلالگرانه توام با اقدامات تخریبی در شهرهای آمل، بابل، نور، نوشهر، ساری و چالوس توسط گروههائی از عناصر آشوبگر و بلوا طلب روی داده که ضمن آن اخلالگران در سطح خیابانهای شهرهای مزبور اقدام بآتش افروزی کرده و شیشه های چند موسسه دولتی و شعبه بانک را شکسته و آنها را بآتش کشیده اند.
گروههای تظاهر کننده با دخالت مامورین انتظامی در شهرهای یاد شده متفرق و در خلال آن یکنفر در ساری و یکنفر در چالوس کشته و چهار نفر از مامورین انتظامی و چهار نفر از عوامل آشوبگر نیز در چالوس مجروح گردیده اند که جهت درمان به بیمارستان اعزام شده اند.
3 7ـ شهرهای مشهد و سبزوار در روز 7 /10 /57، طبق معمول همه روزه جماعتی در مقابل منازل آیت اله سید عبداله شیرازی و سید حسن طباطبائی قمی اجتماع و به ایذاء و آزار برخی از عابرین بعنوان عوامل ساواک و مامورین انتظامی پرداخته اند.
ضمنا در روز مذکور اجتماعی با شرکت قریب 15000 نفر از اهالی شهر سبزوار در مسجد جامع این شهر تشکیل بوده و پس از خاتمه سخنرانی تحریک آمیز یکی از وعاظ قشری1 در اجتماع مذکور، جمعیت حاضر متدرجا از مسجد خارج و متفرق شده اند.
8ـ شهرهای استان خوزستان روز 7 /10 /57، اجتماعات و تظاهراتی در بیمارستانهای شماره 1 و 2 دانشگاه جندی شاپور و نیز برخی از خیابانهای شهر اهواز و همچنین نقاطی از شهرهای آبادان، دزفول، بهبهان و شوشتر روی داده که در جریان آن تظاهرکنندگان باقدامات تخریبی نیز مبادرت و ساختمان انجمن فرهنگی ایران و امریکا، چند شعبه بانک و نمایندگی ایران ناسیونال را در شهر اهواز و شعبی از بانکها را در شهرهای آبادان و دزفول بآتش کشیده اند.
تظاهرات آشوبگرانه فوق در شهرهای نامبرده با تلاش مامورین انتظامی و استفاده از گازهای اشک آور و تیراندازیهای هوائی پایان گرفته و در خلال آن دو نفر از عوامل اخلالگر در شهر آبادان، یکنفر در دزفول و همچنین یکی از روحانیون قشری در شهر بهبهان از عوامل اخلالگر کشته شده و تعدادی نیز مجروح گردیده اند که جهت درمان به بیمارستانهای شهرهای یاد شده اعزام گردیده اند.
2 9ـ شهرهای قزوین و زنجان از صبح روز جاری 7 /10 /57، تظاهرات آشوبگرانه ای با شرکت گروهی از عناصر اخلالگر و فرصت طلب در شهر قزوین بوقوع پیوسته که ضمن آن اخلالگران چندین شعبه بانک را بآتش کشیده و تعدادی اتومبیل و همچنین وسایل اتاق اصناف از محل مزبور خارج و طعمه حریق ساخته اند.
بلواگران مذکور با دخالت مامورین انتظامی متفرق و در خلال درگیری، 6 نفر از آنها کشته و چند نفر دیگر نیز مجروح شده اند که به بیمارستان منتقل و تحت درمان قرار گرفته اند.
3 ضمنا از شهر زنجان در روز مزبور حادثه ای گزارش نشده است.
10ـ شهر نجف آباد ـ استان اصفهان بعداز ظهر روز 7 /10 /57، افراد ناشناسی یکعدد بمب دست ساز را در زیر اتومبیل یکی از مامورین شهربانی نجف آباد قرار داده که بمب مزبور منفجر و خساراتی به اتومبیل موصوف وارد نموده است.
این حادثه تلفات جانی نداشته است.
11ـ شهرهای استان همدان روز 7 /10 /57، گروههائی از عناصر فرصت طلب و بلواگر در شهرهای همدان، نهاوند، ملایر و تویسرکان دست به تظاهرات آشوبگرانه آمیخته با اقدامات تخریبی زده و طی این تظاهرات چندین شعبه بانک و موسسه دولتی را در شهرهای مزبور بآتش کشیده و بمامورین انتظامی با سنگ و چوب حمله نموده اند.
1 مامورین انتظامی در شهرهای مذکور با استفاده از شلیک گاز اشک آور و تیراندازیهای هوائی اخلالگران را متفرق و در جریان درگیریهای مربوط چهار نفر از عوامل آشوب طلب در نهاوند و یکنفر از افراد موافق و میهن پرست در ملایر بدست بلواگران کشته شده2 و تعدادی هم در همدان و نهاوند مجروح گردیده اند که بمنظور معالجه به بیمارستانها اعزام شده اند.
3 12ـ شهرهای استان کرمان از صبح روز 7 /10 /57، تظاهرات خیابانی توام با دادن شعارهای مضره و ضد ملی در برخی از خیابانهای شهرهای کرمان و رفسنجان رخ داده و در جریان آن یک سینما و چند شعبه بانک در شهر رفسنجان بآتش کشیده شده است که تظاهرکنندگان توسط مامورین انتظامی متفرق شده اند.
4 ضمنا در شهر زرند کرمان در روز مزبور یکعدد بمب دست ساز در زیر درب ورودی منزل یکی از اهالی این شهر منفجر شده که خساراتی بدرب منزل یاد شده وارد ولی حادثه مزبور تلفات جانی نداشته است.
13ـ شهر خرم آباد ـ استان لرستان از صبح روز 7 /10 /57، گروهی از عوامل آشوب طلب در شهر خرم آباد دست به تظاهرات اخلالگرانه و اعمال تخریبی زده و ضمن آتش افروزیهائی در سطح بعضی از خیابانها، تعدادی از شعب بانکها را در شهر مذکور طعمه حریق ساخته و چند دستگاه اتومبیل دولتی را نیز بآتش کشیده و نیز چراغهای راهنمائی را در شهر خرم آباد شکسته اند.
آشوبگران با دخالت مامورین انتظامی متفرق شده اند.
14ـ شهر دهلران ـ استان ایلام بعداز ظهر روز 7 /10 /57، شماری از عناصر اخلالگر و فرصت طلب در شهر دهلران با دادن شعارهای ضد میهنی اقدام به تظاهرات آشوبگرانه کرده و چندین مغازه و موسسه دولتی و همچنین یک شعبه بانک حمله کرده و تعدادی از شیشه های این اماکن را شکسته اند.
عوامل اخلالگر با دخالت مامورین انتظامی متفرق شده و ضمن آن پنج نفر از آنها مجروح گردیده اند که جهت درمان به بیمارستان اعزام شده اند.
15ـ شهرهای استان کردستان از صبح روز 7 /10 /57، شماری از افراد اخلالگر و گروههای فرصت طلب در شهرهای سنندج و بیجار اقدام به تظاهرات آشوبگرانه در برخی از خیابانهای شهرهای مذکور نموده و ضمن آن درمانگاه بهداری و بهزیستی شهر سنندج و یکدستگاه اتومبیل متعلق به یکی از مامورین شهربانی سنندج را بآتش کشیده اند.
تظاهرکنندگان با دخالت مامورین انتظامی و استفاده از گاز اشک آور و تیراندازی هوائی متفرق و در خلال آن چهار نفر از متظاهرین مجروح که پس از انتقال به بیمارستان یکی از آنها فوت نموده است.
1 ضمنا در روز مذکور دو فقره اعلامیه مضره که در آنها مطالب تحریک آمیز و موهن و غیر واقعی درج بوده در شهر سنندج توزیع شده است.
16ـ شهر کرمانشاه بعداز ظهر روز 7 /9 /57،1 تظاهرات پراکنده ای با شرکت گروههائی از عوامل فرصت طلب و آشوبگر در برخی از نقاط شهر کرمانشاه رخ داده که ضمن آن عناصر اخلالگر یکدستگاه آمبولانس بهداری و بهزیستی کرمانشاه را بآتش کشیده و چند جام از شیشه های یکی از شعب بانک ملی را در شهر مذکور شکسته اند.
آشوبگران توسط مامورین انتظامی متفرق شده اند.
17ـ شهر زاهدان بعداز ظهر روز 7 /10 /57، پس از پایان مجلس ختم کامران نجات الهی در محل دانشگاه سیستان و بلوچستان در زاهدان، گروهی از مجتمعین در مراسم مزبور در حالیکه آیت اله کفعمی یکی از روحانیون سرشناس زاهدان در پیشاپیش آنها در حرکت بوده، در برخی از خیابانهای شهر زاهدان اقدام به راه پیمائی کرده اند.
بعد از خاتمه راه پیمائی مذکور قریب 500 نفر از راه پیمایان در مسجد جامع شهر زاهدان اجتماع و پس از لحظاتی توقف در این مسجد و دادن شعارهای مضره و ضد ملی بتدریج متفرق شده اند.
2 ارزیابی اخبار : اخبار صحت دارد.
اقدامات انجام شده : مراتب به نخست وزیری اعلام گردیده است.
توضیحات سند:
1ـ حوادث صبح هفتم دی ماه قم چنین بود : «تظاهرات پراکنده و نسبتا گسترده ای در خیابانهای تهران، آذر، چهارمردان قم با آتش افروزی و دادن شعارهای مضره و اسائه ادب آمیز انجام که مامورین با پرتاب گاز اشک آور و شلیک تیر هوایی نسبت به متفرق ساختن متظاهرین و جلوگیری از گسترش تظاهرات اقدام می نمایند.» (پرونده 312202، ج 5) در این گزارش ساواک قید شده که بازار قم تعطیل است و مردم برای خرید نفت در پمپ بنزین ها صفهای طولانی بسته اند.
2ـ این حادثه در خیابان خاک فرج روی داد و ضارب یک پسر جوان بود.
تظاهرات قم تا ساعت 12 شب در خیابانهای مختلف این شهر ادامه داشت «ضمنا چند وسیله انفجاری از نوع سه راهی و بوشن از طرف اخلالگران به طرف خودروهای مامورین گشتی فرمانداری نظامی و خانه یکی از اهالی پرتاب که خسارت جانی نداشته است.
(پرونده 312202، ج 5) 1ـ تظاهرات امروز (7 /10 /57) محلات به واسطه بزرگداشت شهادت استاد کامران نجات اللهی بود که از طرف فرهنگیان شهر پس از اجتماع در حسینیه شهر آغاز شد.
(اخبار جنبش اسلامی، ش 10، به تاریخ 12 دی 57) 2ـ امروز (7 /10 /57) مغازه ها، بانکها، ادارات خمین تعطیل بود و «فرهنگیان از ساعت 9 صبح به بعد به نشانه اعتراض به کشته شدن استاد دانشکده پلی تکنیک در محل استادیوم ورزشی اجتماع و از ساعت 1200 دسته دسته محل مذکور را ترک و از آن به بعد گروههای مختلفی در چند نقطه شهر با بر پا کردن آتش و ایجاد سد معبر مبادرت به دادن شعارهای مرگ بر شاه کردند و...
» که خلاصه بقیه حوادث در این بولتن یاد شده است.
(پرونده 106989، ج 4) 3ـ تفصیل حوادث استان مازندران در سندهای بعدی خواهد آمد.
1ـ سخنران این مجلس حجت الاسلام عبدوست بود.
2ـ تفصیل برخی از این خبرها را در سندها بعدی خواهید خواند.
3ـ در تلفنگرامی که ساواک به نخست وزیری فرستاد، تعداد شهیدان قزوین را شش نفر و مجروحان را 67 تن یاد کرد در میان سندهای بعدی گزارشهای کاملتری از این جنایت خواهید خواند.
1ـ بنا به نوشته کیهان امروز (7 /10 /57) دانش آموزان همدانی پس از تظاهرات پراکنده ای به ساختمان اطلاعات و جهانگردی و رستوران جهان نما حمله کردند و آن را به آتش کشیدند.
(ش 10605، ص 7) اخبار جنبش اسلامی رستوران جهان نما را مرکز قمار بازی و عیاشی معرفی کرد.
(ش 11، به تاریخ 18 دی 57) 2ـ وی صادق بهرام چوبین نام داشت و قصاب بود.
3ـ درگیریهای نهاوند به واسطه تشییع جنازه اکبر سوری جوان 18 ساله ای که با گلوله مأموران حکومت به شهادت رسیده بود آغاز شد.
در این حرکت مردم نهاوند قصد تصرف شهربانی شهر را داشتند که روحانیان از این اقدام جلوگیری می کنند.
گویا در بازگشت از مراسم دفن تیراندازی ماموران شروع می شود و عده ای به شهادت می رسند.
(اخبار جنبش اسلامی، ش 11، به تاریخ 18 دی 57) به گزارش ساواک بعداز ظهر امروز (7 /10 /57) تظاهراتی در شهرستان تویسرکان بر پا شد که در آن یک یا دو نفر مجروح شدند.
(پرونده 106978، ج 4) 4ـ در گزارش دیگر ساواک تعداد تظاهرکنندگان کرمانی 10 هزار نفر یاد شده که پس از اجتماع در مسجد جامع آغاز گردید.
علت این تظاهرات بزرگداشت یکی از شهدای کرمان بود.
(پرونده 106983، ج 4) تظاهرات امروز کرمان در نشریه رویدادهای انقلاب اسلامی در استان کرمان نیز منعکس شده است.
(ص 20) مردم کرمان امروز هفتمین روز شهادت حمید نامجو را گرامی داشتند.
(روزنامه اندیشه کرمان، به تاریخ 11 دی 57، ص 4) در همین منبع آمده است که پنج هزار تن در رفسنجان با در دست داشتن عکسهای امام تظاهرات کردند و سینما امید شهر را نیز آتش زدند.
1ـ روزنامه مهر ایران نوشت که در سنندج پنج نفر مجروح شدند.
(ش 4664، ص 4) و کیهان خبر از دو شهید داد : «روز هفتم دی ماه جوانی 22 ساله به نام نجم الدین کمالی و کارگری به نام حبیب اللّه لطفی کشته شدند.
» (ش 10609، ص 7) 1ـ تاریخ 7 /10 /57 صحیح است.
2ـ این مراسم در مسجد جامع زاهدان بر پا شد.
دو هزار نفر از اقشار مختلف مردم زاهدان به ویژه دانش آموزان و دانشجویان در آن شرکت داشتند.
پس از پایان مراسم آیت الله کفعمی از مردم قول گرفت که در راهپیمایی شعار ندهند.
مردم نیز چنین کردند.
اما این آرامش با سر دادن صلوات و شعار از طرف جوانان شکسته شد.
(13222 /11 ه ـ10 /10 /57)