تاریخ سند: 3 اسفند 1342
موضوع گزارش: جلسه منزل شیخ جواد فومنی (امام جماعت مسجد نو)
متن سند:
شماره: 402/الف312
محل: تهرانمنبع خبر: مأمور ویژه
ساعت 20 روز دوشنبه 28 /12 /42 جلسه ای با حضور در حدود 60 نفر از
روحانیون وعاظ اعضاء جمعیت نهضت آزادی1 جبهه ملی از جمله آقایان دکتر
شمس الدین امیرعلائی (عضو شورای مرکزی جبهه ملی) شبستری (نماینده
دوره 17 مجلس شورایملی) میلانی (نماینده دوره 17 از تبریز) سید باقر جلالی
موسوی (نماینده دوره 17 از دماوند) برادران قاسمیه.
سید شجاعی واعظ و عده
دیگر در منزل شیخ جواد فومنی واقع در خیابان خراسان تشکیل گردید.
در این جلسه ابتداء درباره تظاهرات دانشجویان ایرانی مقیم اطریش علیه
شاهنشاه صحبت شد و اعلامیه مردم مسلمان ایران (نهضت آزادی) قرائت و
نسبت بمفادان ابراز احساسات شد آنگاه درباره مسئله برسمیت شناختن اکراد
شمال عراق توسط عبدالاسلام عارف رئیس جمهور عراق بحث شد و گفتند
خطر بزرگی برای شاه میباشد باین معنی قرار است مذاکراتی بین عارف و ناصر
در بغداد بعمل اید و مذاکراتی هم بین این دو صورت گرفته و توافق کرده اند که
دولت عراق باکراد شمال عراق خود مختاری بدهد و همین موضوع درباره اکراد
ایران، ترکیه، سوریه انجام گیرد و پس از شناسائی اکراد عراق عبدالناصر2 رئیس
جمهور مصر وضع مالی و
تبلیغاتی دولت عراق را مرتب و به آن کمک و حمایت نمایند.
درباره تسخیر خوزستان و
مشوب نمودن اذهان عمومی مردم و جلب توجه انان بمسئله تزعربیسم و انفکاک
این استان از ایران دولت عراق را مساعدت نماید و در این مورد کمک بلا انقطاع
نماید ضمنا گفته شد این موضوع باطلاع اعلیحضرت همایون شاهنشاه در
اطریش رسیده و یکی از علل تاخیر در ورود معظم الیه بکشور و تغییر دولت
آقای علم و انتصاب آقای حسنعلی منصور بجای ایشان همین بوده و اعلام
گردید مسافرت ناصر ببغداد در این مورد میباشد.
انگاه سید شبستری شروع به
تجزیه و تحلیل وضع سیاسی ایران نمود و گفت وضع کشور دردنیای امروزی
بینهایت وخیم است و هر قدر دامنه تبلیغات مخالفین رژیم کنونی در داخل و
خارج توسعه یابد زودتر باعث سقوط دستگاه کنونی میگردد و این دستگاه جز
دروغ گوئی کار دیگری ندارد و بمنظور ترد مخالفین مخصوصا روحانیون و
وعاظ با زجر و زندانی کردن آنهاکار دیگری از دستش بر نمیاید ما خوشوقت
هستیم که هر چه دولت بروحانیون و وعاظ و مبلغین این تضیقات را فراهم سازد
قدرت آنهادر داخل و خارج کشور روز بروز باشکوه تر میشود چه وجهه
روحانیون در اثر مبارزه اخیر با دستگاه حاکمه در داخل زیادتر گردیده و این
موضوع در تاریخ اسلام بی سابقه بوده.
سپس سید شجاعی واعظ مسجد حاجی حسن (واقع در خیابان ارامنه) در این
مورد صحبت نمود و گفت مبارزاتیکه شیعیان و ایرانیان در اواخر حکومت
بنی امیه نمودند و نحوه تبلیغ مبلغین و دعات بنی عباس قبل از روی کار امدن
آنهادر اطراف و اکناف کشورهای اسلامی مخصوصا ایران همینطور بوده و انرا با
وضع فعلی تطبیق نمود و گفت مبارزه ئیکه امروز از داخل ایران برعلیه هیئت
حاکمه بوجود آمده شباهت کامل با نحوه مبارزه شیعیان در حکومت بنی امیه و
اوائل بنی عباس دارد.
انگاه قطعه شعری از حافظ (صبر و ظفر دوستان قدیم اند ـ
بر اثر صبر نوبت ظفر اید) را قرائت نمود در پایان برای آزادی ایت اله خمینی دعا
کرد و از سید عبدالحسین حجازی واعظ که در اواخر ماه رمضان در مسجد جامع
منبر میرفت و دستگیر و زندانی شد تجلیل بعمل اورد در این موقع مجلس از
اکثریت افتاد یکی از حضار حاضر در جلسه که مامور نتوانست او را شناسائی
نماید بلند شد و درباره تیمسار سپهبد نصیری رئیس شهربانی کل کشور بشدت
انتقاد نمود و گفت این شخص بقدری هرزه و فاسد و بیدادگر است که برای خوش
خدمتی خودش هر روز موجبات ناراحتی مردم را فراهم میسازد برای اینکه
خود را خدمتگذار شاه قلمداد نماید ببازی های نوینی دست زده تا بارباب خود
ثابت کند فقط او است نظم و امنیت را در مملکت مستقر نموده وی کاملا مخالفین
را میکوبد و بوسیله سرهنگ 2 طاهری رئیس اطلاعات پلیس تهران مردم
بی گناه را میزند و بزندان میاندازد و پول میگیرند و آزاد مینمایند حتی بنوامیس
محبوسین و محکومین و زندانیان دست تجاوز دراز مینمایند انگاه شروع بلعن و
نفرین بوی کرد و گفت نام این شخص در آغاز صفحه لیست سیاهی که تهیه شده
ثبت گردیده است.
نظر مامور: این جلسه کاملا خصوصی بوده و افراد حاضر در جلسه بمنظور دیدار
آقای شیخ جواد فومنی امده بودند و درب خانه بسته بود و پسر فومنی جلو درب
ایستاده افراد شناس را بداخل راه میداد 20 ـ همین اجتماع در شب سه شنبه
29 /11 /42 در منزل سید محمدعلی انگجی حضور بهمرسانیده بودند.
نظر افسر عملیات: تصور میرود جلسه فوق اتفاقی بوده و بمامور اموزش داده شد
در اینقبیل جلسات شرکت و نتیجه را گزارش نماید.
اداره دوم عملیات و بررسی در پرونده شیخ جواد فومنی بایگانی شود
22 /12
توضیحات سند:
1 ـ نهضت آزادی ایران:
پس از بروز اختلاف و چند
دستگی در جبهه ملی دوم،
نهضت آزادی ایران در
اردیبهشت 1340 شکل گرفت.
بانیان نهضت مهندس بازرگان،
دکتر یدالله سحابی و آیه الله سید
محمود طالقانی بودند.
به گفته
بازرگان «نهضت آزادی ایران،
به عنوان اولین حزب سیاسی بود
که بنابه وظیفه دینی و با
ایدئولوژی منطبق و مأخوذ از
اسلام پدید آمد».
در واقع پدید
آورندگان نهضت آزادی جناح
مذهبی نهضت ملی و جبهه ملی
بودند که پس از کودتا نهضت
مقاومت ملی را نیز بنیاد نهادند.
نهضت آزادی، بعدها در داخل و
خارج از کشور به فعالیتش ادامه
داد و در دوران انقلاب و پس از
آن نقش برجسته ای ایفا کرد.
بطوریکه اولین نخست وزیر
انقلاب اسلامی، مهندس
بازرگان بنیان گذار و رهبر
نهضت آزادی بود.
بدنبال اشغال
لانه جاسوسی و موضع گیریهای
سران نهضت در قبال مسائل
انقلاب و مخالفت با برخی
نظرات حضرت امام خمینی(ره)
و استعفاء دولت بازرگان و
هم چنین برخی موضعگیریهای
این نهضت در کوران دفاع
مقدس، با افشاءگریهای حضرت
امام(ره) و فشار افکار عمومی
ملت مسلمان ایران امکان
فعالیت موثر سیاسی نیافتند و در
حاشیه جریانات سیاسی برخی
اوقات اظهار نظرهایی میکنند.
بدنبال فوت مهندس بازرگان در
حال حاضر دکتر ابراهیم یزدی
رهبری این نهضت را بعهده
دارد.
قابل ذکر است که
موجودیت این جمعیت از طرف
نهادهای مسئول کشور
به رسمیت شناخته نشده است.
دایره المعارف تشیع ج / 4 ـ 1375
2 ـ جمال عبدالناصر
رئیس جمهور پیشین مصر در
سال 1916 م متولد شد.
وی در
نظام خدمت میکرد و تحت
رهبری ژنرال نجیب در کودتای
سال 1952 در براندازی
حکومت ملک فاروق شرکت
موثر داشت، پس از آن نجیب را
از کار برکنار کرد و خود زمام
امور را بدست گرفت و به
ریاست جمهوری رسید.
در سال
1954 انگلیسی ها را از ترعه
(کانال) سوئز براند و عواید آن
را ملی اعلام کرد و در نتیجه
هواپیماهای انگلستان و فرانسه
و ارتش اسرائیل به مصر حمله
بردند ولی بر اثر دخالت امریکا
جنگ ختم و مسئله کانال سوئز
به سود مصر خاتمه یافت.
عبدالناصر پس از استحکام
موقع خود در صدد تشکیل
جمهوری متحده عرب متشکل
از مصر و سوریه برآمد و بدین
امر تحقق بخشید و بعدا سوریه
خود را مستقل اعلام کرد.
هر چند عبدالناصر در دوران
حکومت خود کمک زیادی به
رشد و شکوفایی ناسیونالیسم
عربی نمود و افکار ملت عرب و
مسلمانان را بر علیه اسرائیل
بحرکت درآورد اما باید توجه
داشت که ناصر پس از بقدرت
رسیدن علاوه بر سرکوب
کمونیست ها، با وسعتی بیشتر به
کشتار نیروهای انقلابی مسلمان
دست زد و ضمن بازداشت
بسیاری از هواداران اخوان
المسلمین، رهبران آن از جمله
سید قطب را به شهادت رسانید.
و با توجه به تقارن سرکوب
مسلمانان در مصر (1954) با
بازداشت آیه الله کاشانی و
شهادت فدائیان اسلام (دی ماه
1334) در ایران، چگونگی
بقدرت رسیدن عبدالناصر و
طرحهای آمریکا و انگلیس در
منطقه و افشاء عملیات
براندازی ملک فاروق توسط
«سیا» در سال 1978، چنین
بنظر میرسد پیرامون شخصیت و
اقدامات عبدالناصر نیاز به
بررسی و تحلیل همه جانبه ای
می باشد.
جهت اطلاع از مسائل
و رویدادهای قبل و بعد از
بقدرت رسید عبدالناصر در
مصر به کتاب خاطرات فردوست
مراجعه شود.
منبع:
کتاب
آیتالله حاج شیخ جواد فومنی حائری به روایت اسناد ساواک صفحه 348