تاریخ سند: 20 دی 1356
متن سند:
به : مدیریت کل اداره سوم 312
از : قم شماره : 5667 /21
پیرو مذاکرات تلفنی آمار مقتولین و مجروحین وقایع روز گذشته بشرح زیر
به عرض می رسد :
1 ـ حیدر رضایی1 فرزند همت علی 1344 شغل محصل که بر اثر ازدحام
جمعیت کشته شده است.
2 ـ محمد انصاری2 25 ساله شغل طلبه که بر اثر اصابت گلوله به مغز وی به قتل
رسیده.
3 ـ غلامرضا همراهی فرزند مسیب متولد 1328 قم تیر خورده است.
سه نفر دیگر از مقتولین به علت همراه نداشتن مدارک شناسایی شناخته
نگردیده اند.
مجروحین عبارتند از :
1 ـ سید هادی بهشتی فرزند محمود دیپلمه بیکار3
2 ـ محمدمهدی اکبرزاده فرزند محمود 23 ساله شغل طلبه اهل مشهد
3 ـ محمد جواد ملاصادقی فرزند غلامرضا
4 ـ علی کاظمی فرزند نوروز
5 ـ محمدعلی سعادتمند شغل کارگر ساکن قم
6 ـ اسماعیل غریزی فرزند فیض اللّه شغل طلبه ساکن قم
7 ـ محمد فعله گرد فرزند عزت اللّه کارگر ساکن تهران
8 ـ محمدرضا یخچالی محصل کلاس سوم نظری ساکن قم
9 ـ علی اوسط مجد مویدی 27 ساله کارمند اداره کشاورزی شاه آباد غرب
10 ـ علی شیخیان فرزند باب اله 23 ساله شغل جوشکار ساکن تهران.
11 ـ منصوره فیضی فرزند حسین که وسیله سنگ مجروح و پس از معالجه
مرخص گردیده است.
12 ـ رضا صفری فرزند اسداللّه شغل کارگر 18 ساله.
13 ـ محمدعلی سلطان احمدی فرزند جمال الدین 26 ساله شغل طلبه ساکن قم.
14 ـ ابراهیم رباط جزی فرزند محمدعلی 21 ساله شغل منبت کار ساکن قم.
رئیس سازمان اطلاعات و امنیت قم ـ معینی
گیرنده : آقای مجتبوی از کل سوم 312
گوینده : شب افروز
ساعت تلفنگرام : 1015
توضیحات سند:
1ـ حیدر رضایی در سال 1344
در شهر قم به دنیا آمد از همان
کودکی فراگیری قرآن را با
جدیت دنبال کرد و در سن هفت
سالگی به قرائت قرآن مسلط
گشت و از همان زمان در محافل
و مجالس مذهبی شرکت جست.
در واقعه 19 دی ماه 1356
هنگامی که از منزل آیت الله
نوری برگشت هدف حمله
سربازان قرار گرفته و به فیض
شهادت نائل گردید.
ر.ک : حماسه 19 دی، ص 385
2ـ طلبه شهید محمدرضا
انصاری در سال 1338 در
تویسرکان به دنیا آمد، از ابتدای
نوجوانی به مذهب و علوم
اسلامی علاقه داشت و در
مدرسه برای همکلاسانش
جلسات قرائت قرآن تشکیل و
نماز جماعت برپا می ساخت.
وی ابتدا در حوزه علمیه
خرم آباد به تحصیل مقدمات
پرداخت و پس از دو سال راهی
حوزه علمیه قم و در مدارس
آیت الله گلپایگانی، رضویه،
حقانی به ادامه تحصیل پرداخت.
در اول آبان 1356 و با انتشار
خبر شهادت حاج آقا مصطفی
خمینی (ره) در تظاهراتی که به
همین مناسبت برپا گشته بود
شرکت کرد و از آن زمان در
تمامی حرکتهای اعتراض آمیز و
راهپیماییها شرکت داشت و خود
را وقف این هدف مقدس کرد
در 19 دی ماه 1356 و در پی
انتشار مقاله توهین آمیز در
حالی که از منزل آیت الله نوری
برمی گشت و به هنگام کمک به
مجروحین هدف حمله سربازان
قرار گرفت و به شهادت رسید.
ر.ک : حماسه 19 دی، ص 283
ـ 284
3ـ در بولتن محرمانه ای که
ساواک برای دفتر ویژه
اطلاعات و کمیته مشترک ضد
خرابکاری فرستاد در مورد این
مجروح نوشته بود : «یکی از
مجروحین روز
19 /10 /2536 به نام بهشتی
جزو افراد متواری بوده که پس
از مرخص شدن از بیمارستان،
دستگیر و تحت تعقیب قرار
گرفته است.
» (پرونده ش
129514، ج 5)
* امروز (20 /10 /56) رادیو
لندن در بخش فارسی خود از
قول خبرنگار بی.
بی.
سی در
ایران گفت : «تعداد کسانی که در
زد و خورد با پلیس در شهر قم به
قتل رسیدند ممکن است به 6 نفر
برسد.
در واقع خبرنگار ما
می افزاید ظاهرا در حدود 70
نفر هم دستگیر شده اند.
گفته
می شود این زد و خورد به علت
مخالفت تظاهر کنندگان با آزادی
زنان و برنامه های اصلاحی شاه
ایران است.
اما منابع مخالف
رژیم ایران گفته اند که
تظاهرکنندگان خواستار
بازگشت رهبر مخالفان شاه در
عراق بوده اند.
خبرنگاران
می گویند بعید است که علت
تظاهرات مخالفت با آزادی زنان
و اصلاحات شاه ایران
باشد.
»(بولتن محرمانه خبرگزاری
پارس، ش 297، ص 27)
شیوه خبرپردازی ساواک برای
رسانه های داخلی درباره حادثه
قم برخی از رسانه های گروهی
جهان را نیز متأثر کرد.
بی.
بی.
سی هر چند گفته منابع
رسمی ایران را با شک و تردید
نقل می کند، اما برخی دیگر از
جراید خارجی قول تحریف شده
منابع ایرانی را محور خبر از
حادثه نوزده دی قم قرار
دادند.
برنامه اول تلویزیون
سراسری آلمان در بخش خبری
امروز خود گفت : «بنا به گزارش
خبرگزاری پارس در تظاهراتی
که در شهر قم علیه آزادی زنان
و اصلاحات ارضی انجام گرفته
بود 5 نفر کشته شده اند...
»
(بولتن محرمانه خبرگزاری
پارس، ش 298، ص 8) سند
بعدی اصل خبر تهیه شده از
حادثه قم به وسیله ساواک را
نشان می دهد.
منبع:
کتاب
نوزده دی به روایت اسناد ساواک صفحه 89