موضوع: سخنرانی آقای آیت‌الله میلانی
تاریخ سند: 26 مرداد 1342
موضوع: سخنرانی آقای آیت‌الله میلانی
متن سند:
اداره یکم عملیات شماره : 1868 ـ 311ـ د ت در حدود ساعت 19 روز 26 /5 /42 در مسجد جمعه بازار آقای آیت‌الله میلانی1سخنرانی خواهد کرد و افراد نهضت آزادی2 نیز در اجتماع شرکت خواهند کرد.در اخبار روز 26 /5 /1342 درج گردید.
بایگانی شود.
شهابی 30 /5 به استحضار ریاست بخش مذهبی برسد 332 خانی 29 /5 گیرندگان : اداره دوم کل سوم.
اداره سوم کل سوم
توضیحات سند:
1.آیت‌الله العظمی سید محمدهادی حسینی میلانی: از مراجع تقلید در هفتم محرم 1313 ﻫ ق در خاندان بزرگ علمی در نجف به دنیا آمد.
پدرش آیت‌الله سید جعفر میلانی شاگرد و داماد آیت‌الله محمدحسن ممقانی بود.
آیت‌الله میلانی در سنین کودکی پدرش را از دست داد.
ایشان تا 12 سالگی مقدمات معارف دینی را نزد میرزا ابراهیم همدانی و ملاحسن تبریزی و دیگران خواند.
دوره سطح را نزد شیخ ابراهیم سالیانی، سید جعفر اردبیلی، حاج میرزاعلی ایروانی و شیخ ابوالقاسم ممقانی فرا گرفت.
آن‌گاه به درس خارج و فقه و اصول آیات عظام شریعت اصفهانی ، نائینی، محمدحسین اصفهانی و آقا ضیاءالدین عراقی حاضر گردید و به مرتبه اجتهاد نایل آمد.
هم‌چنین فلسفه و کلام را از محضر محمدحسین اصفهانی و شیخ جواد بلاغی آموخت.
از جمله مشایخ اجازه روایت آیت‌الله میلانی، آیات سیدحسن صدر، سید عبدالحسین شرف‌الدین، شیخ عباس قمی و آقا بزرگ تهرانی می‌باشند.
ایشان سال‌های متمادی در حوزه‌های علمیه نجف و کربلا به تدریس پرداخت.
در 1373 ﻫ ق به قصد زیارت مرقد حضرت امام رضا (ع) به مشهد سفر کرد و بر اثر درخواست مردم و روحانیان خراسانی در این شهر اقامت گزید و حوزه درس خود را دایر کرد و تا زمان رحلت هزاران نفر از طلاب علوم دینی از محضر ایشان بهره‌مند شدند و به تدریج به مرتبه مرجعیت رسید.
مبارزه سیاسی آیت‌الله میلانی با مخالفت با لوایح شش‌گانه شروع شد و در ماجرای قیام 15 خرداد به اوج خود رسید.
ایشان با انتشار اعلامیه تندی رژیم را سبب کشتار مردم در روز 15 خرداد 1342دانست و دستگیری حضرت امام (ره) را مورد انتقاد قرار داد و به رغم محدودیت‌هایی که رژیم برای ایشان ایجاد کرده بود جهت آزادی امام به تهران سفر کرد.
سفر آیت‌الله میلانی و دیگر مراجع و علمای بزرگ به تهران در اعتراض به حبس و حصر حضرت آیت‌الله خمینی موجی از شور و مبارزه علیه رژیم ایجاد نموده بود.
شاه که این حوادث و جریانات را معلول حضور مراجع و علما در تهران می‌دید دستور داد آقایان را با زور سرنیزه مجبور به بازگشت به شهرهایشان بکنند.
پس از صدور فرمان، دژخیمان شاه و مأموران ساواک در پانزده مهر ماه 1342 یعنی چهار ماه پس از اقامت آقایان در تهران، آنان را مجبور به ترک تهران کردند؛ حتی بعضی از مراجع را تحت‌الحفظ به شهرستانشان منتقل کردند.
مرحوم آیت‌الله میلانی از جمله مراجعی بود که او را با زور سرنیزه از خانه خارج کردند و همراه با مأموران شاه به مشهد مقدس فرستادند.
آیت‌الله میلانی در همان روز ورودشان ـ 15 /7 /42 ـ به مشهد بیانیه‌ای صادر کردند و در آن نوشتند : «...
همان طوری که اطلاع دارید پس از آن که متولیان ظلم و جنایت برخلاف تمام قوانین انسانی خانه‌ام را در تهران محاصره کردند و مرا در خانه زندانی ساختند، روز هیجدهم این ماه (ربیع‌الثانی) به طور ناگهانی مجبورم نمودند تا تهران را ترک کنم و حتی یک روز مهلت توقف ندادند تا با زندانیان حکومت جور، حضرت مستطاب آیت‌الله خمینی و آیت‌الله قمی ملاقات و تودیع نمایم...
» آیت‌الله میلانی سرانجام پس از پنج ماه بیماری روز جمعه 17 مرداد 1354 در مشهد دارفانی را وداع گفت و به سرای باقی شتافت.
2.
نهضت آزادی ایران : جمعی از نیروهای مذهبی جبهه ملی در اردیبهشت سال 1340 فعالیت تشکّلی را رسماً اعلام کردند و عنوان نهضت آزادی را بر آن نام نهادند.
این تشکّل که با هماهنگی و اذن دکتر محمد مصدق شکل گرفت خود را وفادار به قانون اساسی مشروطیت و پیرو راه مصدق معرفی نمود.
با اوج‌گیری نهضت روحانیت به رهبری حضرت امام خمینی، نهضت آزادی...
با حفظ مواضع خود به آن پیوست.
در بازگشت تاریخی امام در بهمن 57 مهندس بازرگان از مؤسسین این نهضت بر اساس قولی که در فرانسه مبنی بر پذیرش اصول انقلاب داده بود به فرمان امام به نخست‌وزیری دولت موقت منصوب شد.
اما دولت موقت مهندس بازرگان به دلیل گرایشهای سیاسی‌اش از اهداف رهبری انقلاب به مرور فاصله گرفت و اختلاف مبانی فکری خود را با اصول انقلاب آشکار ساخت و زمینه را برای بازگشت مجدد آمریکائیها مهیا می‌کرد.
بروز این گرایش منجر به اشغال لانه جاسوسی امریکا توسط دانشجویان مسلمان پیرو خط امام شد و دولت موقت مجبور به استعفا شد.
از آن پس نهضت آزادی نیز به صف مخالفین انقلاب پیوست و به عنوان یک اهرم فشار علیه ایران در دوران هشت سال دفاع مقدس تبدیل گردید.
این حزب، با القاء روحیه ترس از آمریکا، و با تبلیغ عدم فایده جنگ عملاً به خدمت دشمنان استقلال ملّت در‌آمد.