تاریخ سند: 4 بهمن 1357
متن سند:
گزارش وقایع و حوادث حوزه فرمانداری نظامی تهران و حومه مدت : از ساعت 0800 روز 4 /11 /1357 الی ساعت 1700 روز 4 /11 /1357 1ـ گزارشات رسیده و اقدامات انجام شده الف : سازمان اطلاعات و امنیت تهران (1) برابر اطلاع در ساعت 1130 در خیابان روزولت بین موافقین و مخالفین زد و خورد شده است1 (فرمانداری نظامی منطقه در جریان بود.) (2) وضعیت دانشکده های پزشکی داریوش کبیر، رازی، پهلوی نسبتا مطلوب است اما کم کاری در بعضی قسمتها علی الخصوص بیمارستان پهلوی به لحاظ تعطیل بودن اطاقهای عمل کاملاً مشهود است از طرفی بعلت اینکه اکثر کادر دانشکده های مذکور در بیمارستانهای وابسته مشغول بکار میباشند و این افراد نیاز به حقوق و دیگر وسایل اداری دارند دانشکده از نظر روال کار از جمله تأیید اسناد و مدارک بجهت تعطیل بودن دانشگاه تهران دچار اشکالاتی شده که ادامه این وضع اثرات نامطلوبی خواهد داشت ضمنا در بیمارستان رازی وابسته به دانشکده پزشکی رازی دانشجویانی که دوره پیراپزشکی را طی مینمایند از انجام نشدن آموزش استفاده و اطاقی را در بیمارستان مزبور در اختیار و کتابخانه اسلامی دایر که با نصب عکسها و اسلایدهای وقایع اخیر علی الخصوص عکسهای تظاهرات روزهای تاسوعا و عاشورا و کشته شدگان به معرض نمایش گذارده اند.(3) برابر اطلاع با توجه باینکه قرار است صبح روز 5 /11 /57 کارگران کشباف از محل سندیکای خود در لاله زار تظاهراتی انجام دهند دانشجویان کمونیستی دانشگاهها نیز در نظر دارند در این تظاهرات شرکت نمایند و نیز قرار است در محل سندیکا در ساعت 1600 روز مورد بحث دانشجویان برای کارگران سخنرانی نمایند.
(مراتب به فرمانداری نظامی منطقه 4 جهت مراقبت لازم و پیش بینی اینکه این تظاهرکنندگان با تظاهرکنندگان میدان بهارستان درگیر نشوند ابلاغ گردید.) (4) برابر اطلاع رسیده در ساعت 1110 روز جاری حدود 2000 نفر از کارگران کارخانه ارج در کارخانه مذکور اجتماع و شعارهائی بر علیه رژیم و دولت میدادند (فرماندار نظامی منطقه مربوطه در جریان بود و مراتب به ضد اطلاعات ناحیه ژاندارمری مرکز اعلام تا در اینمورد اقدام نمایند.) ب : برابر گزارش ضد اطلاعات وابسته در ساعت 0950 تعدادی جهت شنیدن سخنرانی آیت اله طالقانی از سه راه آزادی حرکت کرده اند و تعدادی درجه دار نیروی هوائی با لباس در بین آنها مشاهده شده است2 (مراتب جهت بررسی و اقدام لازم به فرمانداری نظامی منطقه مربوطه ابلاغ گردید.) پ : برابر گزارش مناطق فرمانداری نظامی (1) برابر گزارش منطقه 3 در روز 3 /11 /57 منزل سرگرد داود مهاجر جمعی ضد اطلاعات 01 کادر مورد حمله خرابکاران قرار گرفته و سرباز گماشته وی را نیز با چاقو مضروب، در نتیجه تحقیقاتی که بعمل آمد صحت آن تائید و سرباز گماشته وسیله مامورین فرمانداری نظامی به بیمارستان منتقل شد.
(2) بنا به گزارش منطقه 7 تعداد 63 نفر افغانی که قصد مسافرت به مشهد را داشته اند دستگیر گردیده اند و به دادسرای نظامی تحویل گردیدند.
ت : برابر خبر رسیده در صبح روز جاری عده ای در سطح شهر تهران بخصوص در مناطق جنوب شهر مشغول فروختن مرغ و تخم مرغ با قیمت بسیار نازل بودند و چنین وانمود مینمودند که دستور خمینی است تا ارزاق عمومی بقیمت نازل در دسترس عموم قرار گیرد و چنانچه بانکی مورد دستبرد قرار میگیرد پولش برای تامین ارزاق عمومی صرف میگردد.
ث : برابر اطلاع رسیده در ساعت 1130 جمعیتی حدود 4000 نفر از سه راه آذری بطرف میدان شهیاد حرکت کرده اند در بین جمعیت تعدادی در حدود 20 نفر همافر با لباس حرکت میکنند که پلاکاردهائی در دست دارند که روی آن نوشته شده یا مرگ یا خمینی.
3(مراتب به سب 3 و منطقه مربوطه جهت دستگیری نامبردگان ابلاغ گردید.) 2ـ تظاهرات الف : برابر گزارش منطقه 2 تعداد چهار هزار نفر در ساعت 1115 از امجدیه بطرف مخبرالدوله در حرکت بودند و شعارهائی مبنی بر پشتیبانی از قانون اساسی میدادند.
4 ب : برابر گزارش منطقه 2 در ساعت 1230 تعداد 500 نفر موافق و مخالف در سر پیچ شمیران با یکدیگر درگیر شدند.
پ : برابر گزارش منطقه 3 در ساعت 1100 حدود 4000 نفر در میدان شهیاد و اطراف فرودگاه در حال تظاهرات بودند که با گاز اشک آور و تیراندازی هوائی متفرق شدند.
ت : برابر گزارش منطقه 3 در ساعت 1315 دو نفر نظامی یکی استوار با لباس غیر نظامی و دیگری همافر با لباس فرم نیروی هوائی که جزء تظاهرکنندگان بودند دستگیر شدند.
ث : برابر گزارش منطقه 4 در ساعت 1125 تعداد چهار هزار نفر در خیابان کالج در حرکت بودند و شعارهای موافق میدادند.
معاون رئیس ستاد فرمانداری نظامی تهران و حومه ـ سرلشگر رضا ناجی 4 /11 /1357
توضیحات سند:
1ـ این خبر مربوط است به اجتماع گروهی از سلطنت طلبان در یکی از سالنهای ورزشگاه شیرودی (امجدیه) که پس از آن در خیابان مفتح (روزولت) این حادثه پیش می آید.توضیح بیشتر را در پاورقی بندهای بعدی همین بولتن بخوانید.
2-«از بامداد امروز (4 /11 /57) گروه کثیری از مردم پایتخت به دعوت کمیته هماهنگی هواپیمای ملی و سازمان هواپیمایی کشوری علی رغم اعلامیه فرمانداری نظامی تهران مبنی بر جلوگیری از ورود مردم به محوطه فرودگاه مهرآباد به سمت فرودگاه حرکت کردند.
این عده که چندین هزار نفر شده بودند تا نزدیک خط محاصره نظامی فرودگاه پیش رفتند و در آنجا به انتظار ورود حضرت آیت الله طالقانی که قرار بود امروز در مراسم بازگشایی پرواز انقلاب جهت بازگشت امام خمینی به ایران سخنرانی کند به انتظار ایستادند و گاه دست به راهپیمایی زدند.
»(اطلاعات، ش 15768، ص 2) آقای طالقانی ساعت 10 به جمع مردم پیوست اما در ابتدای سخنرانی، نظامیان از این کار جلوگیری کردند.
(همان) فرودگاهها امروز بسته شد.
3-حضور همافران نیروی هوایی در تظاهرات امروز مشهود بود.
خبرهای تفصیلی آن را در سندهای بعدی خواهید خواند.
4ـ این تظاهرات که با برنامه ریزی دولت شاپور بختیار شکل گرفت، یک روز بعد، یعنی پنجم دی ماه در میدان بهارستان برگزار شد.
طرفداران قانون اساسی یا سلطنت طلبان در این مجمع شرکت کردند.
در آخرین ساعات دیشب آیت الله طالقانی در پیامی از مردم خواسته بود که «به تماشای این گونه تظاهرات ضد مردمی نرفته و از هر گونه مقابله توام با عصبانیت فردی و دور از خویشتن داری پرهیز کنند.
» (آیندگان، ش 3272، صص 1 و 2) درباره تظاهرات سلطنت طلبان خبر دیگری هم هست که شهربانی تعداد آنها را 2000 نفر برآورد کرده است.