تاریخ سند: 1 مرداد 1351
موضوع: صندوق کمک و اعانه
متن سند:
شماره: 1762 /23 ﻫ تاریخ: 1 /5 /1351
از: تیمسار ریاست ساواک
به: مدیریت کل اداره سوم 312
ساواک شهرستان قزوین
موضوع: صندوق کمک و اعانه
عطف به 1280 /312 - [ناخوانا]
در مورخه 27 /4 /51 شیخ هادی باریک‌بین فرزند ابوالقاسم به این ساواک احضار و ضمن مصاحبه‌ای که با مشارالیه به عمل آمد خود را مقلد خمینی معرفی و بیان داشت از سال گذشته پس از دیدن صندوق ذخیره جاوید1 در مسجد لرزاده تهران این فکر در او پیدا شد که مشابه آن را در قزوین تأسیس نماید لذا ضمن چندین مذاکره با عده‌ای از روحانیون و بازاریان و با تنظیم اساسنامه و آئین‌نامه در این راه اقدام مؤثر برداشته شد و نام صندوق ذخیره ولی‌عصر برای آن انتخاب کردند و در حال حاضر در حدود چهل تا پنجاه هزار ریال جمع‌آوری گردیده تا به افراد واجد شرایط پرداخت گردد و چون در نظر دارند که در آینده به فعالیت‌های صندوق توسعه دهند به همین جهت اقداماتی به منظور به ثبت رساندن آن انجام داده‌اند. لذا با عرض مراتب فوق چون به نظر انجام قسمت آخر امریه معطوفی نتیجه‌اش منفی می‌بود پیشنهادی به مشارالیه نگردید. ضمناً از جهت مزید استحضار معروض می‌گردد که اکثراً افراد نامبرده شده در اساسنامه پیوست از طرفداران خمینی بوده و دارای سوابقی نیز در این ساواک می‌باشند.
رئیس سازمان اطلاعات و امنیت شهرستان قزوین. انصاری
25 /6 /1351
توضیحات سند:
1. تشکیل صندوق قرض‌الحسنه جاوید به قبل از سال 1350 برمى‌گردد. این صندوق توسط افراد متدین و مبارزى پایه‌گذارى شد که از جمله آنها شهید على درخشان (از شهداى هفتم تیر 1360) بود. فعالیت صندوق ابتدا براى کمک به مستمندان بود ولى پس از چندى در جهت حمایت از گروههاى مبارز و کمک به خانواده زندانیان سیاسى طى مسیر مى‌کرد. آقاى محمدرضا اعتمادیان که از سال 1350 با این صندوق همکارى داشت در این‌باره مى‌گوید: «... این صندوق توسط اشخاص متدینى بنیان گذارده شده بود، از جمله مرحوم فرسایى که محل صندوق را در اختیار مؤسسین صندوق گذاشته بود، مرحوم حاج کریم انصارین مدیرعامل این صندوق بود و دو برادر به نامهاى حاج اصغر و اکبر رخ‌صفت و هم‌چنین مرحوم عطایى و آقایان خادم حسینى و آل‌احمد و شهید درخشان، جملگى دست به دست هم داده و براى راه‌اندازى کار مردم، این صندوق را تأسیس کرده بودند. در اوایل صندوق تنها براى حل مشکلات امور متدینین ایجاد شده بود، اما به تدریج با گرایش متدینین به مبارزه علیه رژیم، صندوق نیز در مسیر حمایت از گروههاى مبارز و مخالفین رژیم قرار گرفت. پیشنهاد تأسیس این صندوق و چند صندوق دیگر از جانب آقاى تقى خاموشى بود که به انجام رسید. من نیز از طریق آقایان رخ‌صفت و شهید درخشان در سال 1350 ـ 1351 با آنها آشنا شده و از آن زمان به صورت پاره‌وقت در صندوق شروع به فعالیت نمودم که این فعالیت به حمدالله هم‌اکنون (سال 1377) نیز ادامه دارد. ما از طریق صندوق جاوید به خانواده زندانیان کمک مى‌کردیم. کمک‌ها بیشتر به صورت وام داده مى‌شد و اقساط آن را مؤمنین متدین یعنى صاحبان صندوق مى‌پرداختند. به این صورت کارکنان صندوق مطلع نمى‌شدند به کدام یک از خانواده‌هاى زندانیان کمک شده است. نیروهاى امنیتى یکى دو بار به صندوق ما حمله کردند که یک بار شعبه صندوق را در حسن‌آباد تعطیل و آقاى خاموشى را نیز دستگیر کردند. در بازجویى‌ها به ایشان گفته بودند شما به زندانیان و تروریست‌ها کمک مى‌کنید و پولهایى که شما به عنوان وام داده‌اید براى خرید اسلحه بوده است. البته من تا آن زمان نمى‌دانستم وامهایى که مى‌دهیم در چه مسیرهایى به کار گرفته مى‌شود، چون سعى مى‌شد آن دسته از وامهایى که به خانواده مبارزان داده مى‌شد در اسناد منعکس نشود. همه کمک‌هاى صندوق در دادن وام خلاصه نمى‌شد، بلکه براساس برخى از ضوابط صندوق، گاهى وجوه جمع‌آورى شده براى کمک به خانواده زندانیان نیز استفاده مى‌شد. در آن زمان آقاى ابوالفضل توکلى بینا اجازه‌اى از حضرت امام داشت که براساس آن این وجوه را هدایت مى‌کرد.» (رک خاطرات محمدرضا اعتمادیان، سیدمهدى حسینى، مرکز اسناد انقلاب اسلامى، سال 1384، صفحه 30 تا 33)
منبع:
کتاب
آیت‌الله هادی باریک‌بین به روایت اسناد ساواک صفحه 49
