درباره: وظائف و نقش ساواک در شرایط کنونى مملکت
تاریخ سند: 2 آذر 1357
درباره: وظائف و نقش ساواک در شرایط کنونى مملکت
متن سند:
سند شماره (400)به: ریاست سازمان اطلاعات و امنیت شهرکرد تاریخ: 2 /9 /57
از اداره کل سوم شماره: 2681 /310
درباره: وظائف و نقش ساواک در شرایط کنونى مملکت
اخیراً در مورد گزارشاتى که از سوى ساواک به مقامات عالیه مملکت تقدیم شده، فرموده‌اند «ساواک وضع یک خبرگزارى را پیدا کرده که فقط حوادث و وقایع را پس از وقوع اطلاع مى‌دهد و این پاسخ انتظارى نیست که از ساواک وجود دارد.» اوامر بالا در حقیقت هشدارى است بر این که سازمان اطلاعات و امنیت کشور و عوامل آن در شرایط حساس و تاریخى کنونى به نحو مطلوب و رضایتبخش وظائف و رسالت تاریخى خود را انجام نمى‌دهند و یا این که روشهائى را مورد استفاده قرار نمى‌دهند که بتواند نیاز اساسى مملکت را در کسب اطلاعات مورد نیاز و پیش‌بینى اوضاع و احوال و پیشگیرى به موقع از حوادث نامطلوب، برآورده سازد. سازمان اطلاعات و امنیت هر منطقه مسئول کشف فعالیت‌هاى ضد امنیتى، شناسائى عوامل منحرف و محرک و کسب اطلاعات به موقع از تصمیمات و اقدامات آنان و رویدادهاى احتمالى مى‌باشد. فى‌المثل اگر در یک منطقه روى طبقات و گروه‌هاى خاصى فعالیت انحرافى و تبلیغات سوء انجام مى‌شود، یا نشریه مضره‌اى تهیه و توزیع مى‌گردد و بالاخره هسته یا گروه فعالى در خفا فعالیت ضد ملى مى‌کند، ساواک باید در آن نفوذ داشته باشد و عوامل را بشناسد و محل تهیه و تکثیر نشریات را کشف کند.1 نفوذ و رخنه در محافل و گروه‌ها و هسته‌هاى مخفى یا مجامع نیمه آشکار و حتى آشکار و کسب اطلاع از آنها، از وظائف حتمى و اولیه ساواک است.
با شرح مراتب بالا و با علم این که رخدادهاى اخیر در مملکت سبب شده که در ظاهر از وجهه و امکانات و نفوذ ساواک کاسته شود، معهذا ایجاب مى‌نماید که سازمان و عوامل آن حتى در شرایط نامطلوب نیز با بررسى اوضاع و اتخاذ رویه‌هاى منطقى و عملى، راهى براى اجراى وظائف و به ثمر رسانیدن رسالت خود پیدا کنند. بدیهى است امکانات لازم در اختیار هست و براى شرایط و اوضاع هر منطقه، این امکان را بدست مى‌دهد تا عوامل بتوانند [ناخوانا] عملیاتى را آغاز و با توفیق نسبى در هر زمینه، در مراحل بعدى به پیشروى مطمئن و منطقى بپردازند. این امر نیازمند تفکر و ارزیابى و بررسى امکانات و استعدادهاى موجود در منطقه و به کار گرفتن هوشمندى و موقع‌شناسى است. اگر چه مشتى عوامل منحرف و مغرض از ساواک رویگردان شده‌اند، معهذا سازمان اطلاعات و امنیت کشور هنوز یکى از پناهگاهها و مراکز مورد احترام و مراجعه و امید مردم میهن‌پرست مى‌باشد. مسئولین باید با جلب اعتماد و دوستى مردم، آب رفته را به جوى باز آورند و با حسن رفتار و تدبیر، مواضع از دست داده را در سطح جامعه اشغال کنند و اساس را بر رابطه محترماًنه و اثبات حقانیت و مأموریت ساواک در حفظ تمامیت ارضى و مبارزه با براندازان و خرابکاران قرار دهند. دستور فرمائید با در نظر گرفتن موارد بالا و دستوراتى که قبلاً درباره ارائه چهره مردمى ساواک داده شده، کلیه امکانات را به کار گیرند و اطلاعات لازم را جمع‌آورى و با کوشش همگانى و اعمال دقت نظر و سعى و اهتمام، شرایطى به وجود آورند که ساواک موقع و موضع شایسته خود را در جامعه و در پیشگاه ملت و رهبرى مملکت ابراز نماید.
رئیس سازمان اطلاعات و امنیت کشور ـ سپهبد مقدم2
توضیحات سند:
1. پیش از عمومى شدن نهضت اسلامى مردم ایران قطعاً چنین نظرى ساواک وضع یک خبرگزارى را پیدا کرده در بین مقامات بلند پایه حکومتى نسبت به ساواک وجود نداشت.این دستگاه امنیتى تا سال 1355 موفق شده بود بخش قابل توجهى از نیروهاى مبارز، به ویژه آنها که مشى مسلحانه در پیش گرفته بودند، قلع و قمع و صداى آزادى‌خواهان را با چنگال خونین کمیته مشترک ضد خرابکارى خفه کند. اما در نیمه دوم سال 1357 سازمان اطلاعات و امنیت کشور دیگر با گروه‌ها و افراد خاصى که پرونده‌اى در ساواک داشته باشند و سابقه آنها و همردیفان‌شان براى آن سازمان روشن باشد رو به رو نبودند. آنها با تمامى جامعه و با همه قشرها و طبقات مردم که خواهان سرنگون کردن نظام شاهنشاهى بودند مواجه گشتند. در چنین موقعیتى نقش ساواک به طور طبیعى از شکل نفوذ، شناسایى، توطئه و فروپاشاندن گروه‌ها و یا به تله انداختن افراد، خارج مى‌شود، و تبدیل به تماشاگرى بهت زده مى‌گردد که نه تنها سوار بر جریان‌هاى پیش آمده نیست، بلکه اسیر آن است. حال اگر در آذر ماه سال 1357 «مقامات عالیه مملکت» نقش گذشته را در شاکله ساواک مشاهده نمى‌کنند، به دلیل همین موضوع است. مضاف بر این که در آن زمان که بحران، به مرز فروپاشى اساس حکومت شاهنشاهى نزدیک مى‌شد، همه نهادها و مؤسسات حکومتى توان ایفاى نقش پیشین خود را نداشتند: از شخص محمدرضا پهلوى گرفته تا قوه مجریه، مقننه و قضاییه. در آن زمان فقط‌ارتش به عنوان یک سازمانى که زلزله انقلاب بدان راه نیافته، مطرح بود که با نزدیک شدن به روزهاى پیروزى و اعلام بى‌طرفى از سوى ارتش روشن شد که تنها متکاى نظام شاهنشاهى نیز در برابر خواست یک ملت توان ایستادگى ندارد. ساواک در این روزها غیر از ایفاى نقش یک خبرگزارى تمهیداتى به کار مى‌برد که عملاً کارایى نداشت و نتایج مثبتى براى این سازمان نمى‌آورد.
انقلاب اسلامى به روایت اسناد ساواک، جلد 17، پیشین، ص 87 و 88
2. این بخشنامه به تمام شعب ساواک در سراسر کشور ابلاغ شد.