سی و ششمین صورت‌جلسه
تاریخ سند: 15 اسفند 1334
سی و ششمین صورت‌جلسه
متن سند:
تاریخ: 15 /12 /1334سی و ششمین صورت‌جلسه
سی و ششمین جلسه مرکزی کمیته اصلی بانوان کوک در ساعت 7 بعدازظهر سه‌شنبه 15 /12 /34 در منزل بانو عشرت معاضد با حضور بانوان . پایور . سمیعیان . معاضد . زاهدی . ملکی و کیا تشکیل شد. بانو توران آهی در مسافرت بودند. رابط نیز در جلسه شرکت کرد.
ابتدا جلسه به نام نامی بندگان اعلیحضرت همایونی توسط رابط تشکیل شد. رابط اظهار داشت که این جلسه به عنوان نمونه تشکیل و اداره می‌شود و همان‌طور که همه اطلاع داریم، این جلسات میزگرد است و هیچ‌کس سمت ریاست جلسه را ندارد؛ فقط باید کسی که آخرین دفعه جلسه در منزل او تشکیل شده، جلسه را اداره نماید.
موضوع جلسات، تصویب صورت‌جلسات قبل می‌باشد و بایستی در دفتر وارد شود. 5 موضوع است که بایستی در جلسات به آنها پاسخ داده شود:
موضوع اول . بحث روز است، یعنی مسائل عادی مثلاً شب عید نزدیک است و مردم نمی‌توانند ماهی تهیه کنند، یا مثلاً موضوع انتخابات که جریان انتخابات از ماه اسفند به 6 ماه بعد موکول شود، البته خانم‌ها باید جدیت کنند که متدرجاً در جریان انتخابات وارد شوند. دیگر اینکه ما راجع به روزنامه‌های روز، اگر مطالب سیاسی وجود داشته باشد، مورد بحث و انتقاد قرار دهند؛ من باب مثل راجع به قضایای اردن و یا درخصوص دستگیری و توقیف فلان جاسوس روس1، باید مطالب کاملاً مورد بحث قرار گیرد:
موضوع دوم . موضوع اطلاعات است که هر کس هر مطلبی را می‌داند، که ممکن است مفید به حال جامعه باشد، مثلاً فلان پاسبان از فلان کاسب دوره‌گرد یک مبلغی رشوه گرفته، باید به عرض کمیته برسد که اینها اخبار است. وقتی چندین خبر راجع به شهربانی و کارمندان آن برسد، اطلاعات می‌شود و بعداً این اطلاعات را به عرض اعلیحضرت همایونی می‌رسانیم؛ به این ترتیب می‌توانیم با فساد مبارزه کنیم. بعضی اوقات یک خبر که به نظر یکی از ماها مطلب پیش پا افتاده و ناچیزی می‌آید، ممکن است در تکمیل یک اطلاعات مفید، برای ما کمک مؤثری باشد.
سوم تنقیدات: یعنی آزادی افکار، باید بدون ملاحظه تنقیدات را بکنند؛ حتی راجع به اوضاع دربار؛ چون ما با آن سوگندی که یاد کرده‌ایم، موظف هستیم حقایق را بگوییم و ابداً نباید چاپلوسی نموده و تملق بگوییم. اگر وضع بهداشت و فرهنگ خراب است، راست و پوست‌کنده به عرض می‌رسد؛ اگر مطلب حقیقت داشت، تعقیب می‌شود و اگر مقرون به حقیقت نبود، به شما جواب داده خواهد شد و ذهن شما را روشن خواهد کرد. هیچ وقت نباید از تنقید ترسید. اگر در سازمان عیبی مشاهده می‌کنیم، باید تذکر بدهیم. موضوع مهمتر، تنقید از خود است؛ که اگر خواهری مثلاً دچار اشتباهی شده، باید به سایرین گوشزد نماید که مثلاً من دچار چنین خبطی شده‌ام، تا سایرین دچار آن خبط و اشتباه و نظایر آن نگردند.
چهارم پیشنهادات: مثلاً بانوان پیشنهادی برای کارهای عمومی یا مؤسسه و یا کمیته دارند، پیشنهاد خود را می‌کنند و اگر پیشنهادات زیاد و مفصل است، مهمترین آن را نموده و بقیه را به جلسه بعد موکول می‌کنند.
چنانچه ما روزی موفق شدیم که در سرتاسر مملکت، حتی در تمام دهکده‌ها هم کمیته داشته باشیم و دولتی هم روی کار بیاید که متعلق به خودمان باشد، پیشنهادات و تنقیدات بررسی شده، به نام یک لایحه به مجلس می‌رود و البته مطابق قانون تصویب و اجرا خواهد شد و این لوایح اغلب قطعاً خواسته تمام ملت است.
5 . موضوع طرح اجرای دستورات: مثلاً من که رابط کمیته اصلی هستم، دستور می‌دهم که مطلبی را که همه در روزنامه‌ها خواندیم و آن موضوع جاسوسی معاون وابستۀ نظامی شوروی است، البته این یک شکست اطلاعاتی برای روس‌ها است و به شخصیت سیاسی آنها خیلی برخورده است؛ آیا تصور می‌کنید که در مقابل این شکست، چه عکس‌العملی نشان خواهند داد. آیا ساکت خواهند نشست، یا برای جبران آن دست به اقدام و عمل مهمی‌خواهند زد؟
عقاید برای جلسه آینده باید اظهار شود و نظریه خودمان را بگوییم.
موضوعاتی ممکن است در جلسه باشد، مثلاً در جلسه قبلی موضوع مهمی باشد که دستور جلسه آینده قرار بدهند و یا من باب مثل، یکی از خواهران انحرافاتی پیدا کرده و اسراری را فاش نموده، این موضوع خیلی مهم است و باید در دستور جلسه بعدی قرار گیرد. اصولاً تمام مذاکرات و جلسات باید محرمانه و در خود جلسه بماند، چون دو نفر از خواهران تازه به کمیته وارد شده‌اند، لازم است که یکی دو سخنرانی از سخنرانی‌هایی که در جلسه 8 خرداد 1334 شده است، برای روشن شدن اذهان آنها به عرضشان برسد. یکی نطق افتتاحیه جشن 8 خرداد 1334 که توسط دبیر جمعیت قرائت می‌شود. دوم عریضه‌ای که رابط به خاک پای اعلیحضرت همایونی نوشته شده بود، توسط رابط قرائت شد. سوم پیام اعلیحضرت همایون شاهنشاه، که در جواب عریضه خواهران و برادران کوک مرقوم رفته بود، توسط رابط قرائت شد.
خانم زاهدی در تعقیب سؤالات جلسه قبل اظهار داشتند که من از کلمۀ جاسوس بی‌اندازه بیزار هستم و محال است روزی حتی برای منافع میهن عزیز هم بتوانم این کار را انجام دهم؛ بعلاوه خیلی به آزادی فکر و عملم ارزش قائل هستم و هر موقع که کاری از دستم ساخته است، انجام می‌دهم؛ ولی نمی‌توانم تمام وقت خود را وقف سازمان نمایم؛ بعلاوه بعضی کارها از من ساخته نیست؛ مثلاً اگر دستور داده شود سوار طیاره شوم و برای کسب خبر به محلی بروم، این قسم مأموریت‌ها را از عهده بر نخواهم آمد و مجبورم خود را آن طور که هستم به کمیته بشناسانم.
رابط جواب داد که در این مسلک، آزادی کامل وجود دارد و هر کاری که از عهده هر کس ساخته است، می‌تواند انجام دهد و ابداٌ امر و اجبار در کار نیست. مثل اینکه خانم‌ها در جمعیت خیریه ثریا پهلوی کارهای خیلی مشکل را به طیب خاطر انجام می‌دهند، در این مرام هم همینطور است و غیر از این نیست.
(خانم ملکی در ساعت 8 و ده دقیقه به واسطه پیش‌آمد لازمی از جلسه با کسب موافقت خارج شدند.)
خانم سمیعیان اظهار داشتند که لغت سربازی، کلمه مقدسی است و من آنچه تا حال در این باره شنیده‌ام، همان می‌باشد که ایده‌آل من بوده، سرباز باید حتماً مطیع اوامر و قوانین باشد و من باید در اینجا عرض کنم که ما آنطور که باید و شاید از هر جهت متعلق به خودمان نیستیم؛ مثلاً ما که مادر خانواده هستیم فرض کنیم بچه‌ام مریض است و یا گرفتاری‌های دیگری در خانواده دارم و یا مأموریتی به من داده شود که با وضع خانوادگی من جور درنیاید و از دستم کاری ساخته نشود و چون زیاد با اجتماع و فرهنگ سروکار داشته‌ام، نمی‌توانم زیاد خود را در مجامع و محافل بشناسانم و میل هم ندارم که در مرام سربازی تمرد کرده باشم، البته بسیاری از کارها هم هست که استعداد آن را دارم و با کمال میل حاضر به انجام آن هستم؛ چون از صدوپنجاه سال قبل، حس شاه‌پرستی در خانواده ما ریشه دوانده است. در این صورت می‌خواهم در این مورد کاملاً ذهنم را روشن کنید.
رابط به ایشان جواب داد هیچ وقت در این مسلک، آزادی فکر و عمل استثمار نشده و آزادی صد در صد برای اشخاص وجود دارد، چون در درجه اول همیشه خواسته‌های خودتان در نظر گرفته می‌شود که چه کار از دستتان برمی‌آید. هیچوقت به یک نفر پارتیزان نباید امر کرد، باید آنچه را که می‌تواند با میل و رغبت خودش انجام دهد.
کلمه پارتیزان، یک کلمه مقدس است و گرداننده‌های مسلک ما، باید فکر کنند که مطابق سنن و آداب ملی رفتار کنند و هیچ وقت نمی‌توانند اجباراً کسی را به کاری وادار نمایند.
خانم سمیعیان جواب دادند که موضوع، همان اجبار در کار ما بود؛ البته اگر ما داوطلبانه به کارهایی که میل داریم و می‌توانیم انجام دهیم گمارده بشویم، دیگر اعتراضی ندارم.
رابط گفت ما باید بکوشیم که مملکت را اصلاح کنیم و این مسلک باید مثل مذهب برای ما باشد. فعلاً موضوع بحث روز تمام شد؛ مطلبی را که می‌خواهم به خواهران عزیز تذکر دهم، نامه‌ای است که از طرف یکی از کمیته‌های برادران کوک رسیده است و آن هم راجع به افسران منحرف توده‌ای است که نادم شده‌اند. این مطلب رفراندوم می‌شود و عقیده عمومی را سؤال می‌کنیم و تمام کمیته‌ها، حتی کمیته‌های ولایات هم باید عقیده خود را اظهار نمایند.
بعد نامه توسط منشی قرائت شد و نظریه کمیته بانوان خواسته شد.
موضوع دیگر راجع به توقیف معاون وابستۀ نظامی شوروی است که باید کمیته بانوان عقیده خود را اظهار دارد.
در جلسه آینده چند صفحه از کتاب سیاست شوروی و مقایسه نیروهای شوروی با آمریکا خوانده شود.
جلسه در ساعت 30 /8 ختم و جلسه آینده به روز سه‌شنبه آینده ساعت 3 بعدازظهر منزل مریم کیا موکول گردید.
مریم کیا. شکوه ملکی. زهدی زاهدی. عشرت معاضد. عفت سمیعیان
______________________
1. در روز 10 اسفندماه سال 1334ش، کوزنتسف که معاون وابسته نظامی شوروی در تهران بود، به جرم جاسوسی دستگیر و تحویل وزارت امورخارجه شد تا از ایران اخراج گردد. روزشمار تاریخ ایران . جلد 2 . ص 63.