تاریخ سند: 27 دی 1348
موضوع: خسروانی وزیر سابق کشور
متن سند:
از: 20ﻫ 5 تاریخ:27 /10 /1348
به: 327 شماره: 56568 /20ﻫ 5
موضوع: خسروانی وزیر سابق کشور
ساعت 15:00 روز 24 /10 /48 آقای دکتر غلامحسین خوشبین1 وزیر سابق دادگستری در یک صحبت کاملاً خصوصی به سناتور مهدی نمازی اظهار داشت عمر خدمت و ریاست محمد خسروشاهی در اتاق بازرگانی قریباً به پایان خواهد رسید ناطق بعد در پاسخ سناتور نمازی که گفت فعلاً در این مورد صحبت مینمایند ولی هنوز معلوم نیست افزود کار تمام است قرار است که اتاق بازرگانی و صنایع قریباً ادغام شوند و آقای شریف امامی رئیس مجلس سنا فعالیت مینماید که دکتر باهر رئیس شود ولی دیگران میخواهند آقای آموزگار را که در خارج است برای احراز پست ریاست اتاق بازرگانی و صنایع تحمیل کنند و تاکنون که موضوع تعویض آقای محمد خسروشاهی عملی نگردیده به علت اختلاف سلیقه و دودستگی حاصله میباشد به هر حال اکنون دیگر میبایست کار را خاتمه دهند و شخصی را به این سمت انتخاب نمایند در این موقع سناتور نمازی موضوع را تغییر داده گفت راستی برکناری عطاءاله خسروانی وزیر سابق کشور و یا کنار گذاردن وی چه علتی داشته است دکتر خوشبین پاسخ داده به خوبی از این موضوع مطلع میباشد و علت آن را این طور شرح داد که اصولاً ارباب (منظور شاهنشاه آریامهر) دوست ندارد شخصی مدت زیادی مصدر کار باشد ثانیاً علت اصلی برکناری خسروانی شخص خود وی بوده است چون اغلب در کمیسیونهای متشکله صحبتهایی مینموده که از خودش خیلی بزرگتر و پرمعنیتر بوده است مثلاً در یک جلسه و کمیسیونی که عده زیادی حضور داشتهاند و در مورد لایحهای که قرار بوده به مجلس برده شود تبادل نظر میگردید اعضاء حاضر در جلسه اظهار عقیده مینمایند ممکن است این لایحه مورد تصویب اکثریت واقع نگردد ولی خسروانی پاسخ داده این طور نیست بلکه کلیه وکلای مجلس (البته اکثریت) مطیع وی میباشند و هر دستور و کاری که ارجاع نماید بدون هیچگونه اعتراض و سوالی انجام خواهند داد و بعد اضافه نمود که راجع به این لایحه دستور میدهم که تصویب نمایند و این عمل انجام خواهد یافت ناطق سپس تعریف نمود که در این موقع آقای دکتر ولیان وزیر اصلاحات ارضی که در جلسه مربوطه حضور داشته از این صحبتهای آقای خسروانی ناراحت و نگران شده و به خسروانی میگوید شما و ما نمیتوانیم به مجلس دستور بدهیم که مجری خواستههای ما باشند و اصولاً ادعای چنین مطالبی صحیح و منطقی نیست حتی کار نامبردگان به مجادله لفظی و گفتوگوی شدید میکشد که با وساطت دیگران موضوع تقریباً فیصله مییابد و تصمیم گرفته میشود که این موضوع در آن مکان دفن گردد و در خارج نشر و انتشار نیافته و بازگو نگردد ناطق سپس گفت خسروانی بر سر مسئله دیگری با دکتر نیکپی نیز مجادله و گفتوگوی تندی نموده بالاخره دکتر ولیان جریان را به آقای نخستوزیر گزارش و آقای هویدا نیز مراتب را به شرف عرض شاهنشاه آریامهر میرساند و شاهنشاه میفرمایند لازم بوده که این موضوع را به من اطلاع نمیدادند اکنون دیگر نمیتوانیم موضوع را نشنیده فرض نماییم و فوراً دستور میفرمایند که خسروانی و نیکپی را از کابینه بیرون نمایند و این موضوع عملی ولی مدتی بعد مجدداً نیکپی وارد دستگاه گردیده و سمت شهرداری تهران به وی تفویض شده ناطق سپس اظهار عقیده نمود که خسروانی تصور نمینمود که زمانی خواهد رسید که از پست وزارت برکنار و چشم بپوشد حتی فکر مینمود تا دنیا برجاست وی مصدر پست وزارت و دبیرکلی حزب ایران نوین خواهد بود در خاتمه سناتور نمازی سوال نمود بطوریکه استنباط میشود آقای نیکپی شخصی صالح و مفید نمیباشد دکتر خوشبین در تایید اظهارات وی افزود این موضوع کاملاً صحیح و منطقی است نامبرده شخص کوچک و نالایقی است که به مشاغل و امور مهمی که انتظارش نمیرفت گمارده شده است و نمیتواند منشا اثرات مفیدی در هنگام تصدی خود باشد.
نظریه رهبر عملیات:
1- منبع قابل اطمینان است و به صحت اظهاراتش میتوان اعتماد نمود.
2- منبع از طریق استراق سمع اظهارات نامبردگان فوق را شنیده و گزارش داده است هرگونه اقدام مستقیمی موجب شناسایی منبع خواهد شد.
نظریه 20ﻫ 5: نظریه رهبر عملیات مورد تایید است.
رونوشت برابر اصل است در کلاسه 275012 جلد 4 بایگانی شد این نسخه در کلاسه 430680 عطاءاله خسروانی بایگانی شود- 5 /11 /48
15292
توضیحات سند:
1. غلامحسین خوشبین، فرزند میرزا آقا نورالله در سال 1280 ﻫ ش در تهران متولد شد. پس از طی تحصیلات مقدماتی و متوسطه وارد مدرسه عالی حقوق شد. در ادامه از دانشگاه ژنو در رشته دکترى حقوق فارغالتحصیل شد. بعضى از مشاغل و مناصب دولتى وى عبارتند از : دادیار دادسراى تهران، عضو دادگاه استان مرکز، کفیل شعبه پنجم دادگاه استان مرکز، دادیار دیوانعالى کشور، رئیس اداره حقوق وزارت دادگسترى، مدیرکل امور قضایى دادگسترى در سال 1327 و معاونت کل دادگسترى، مستشار دیوانعالى کشور، معاونت اول دادستان کل، رئیس شعبه چهار دیوانعالى کشور و رئیس هیئت مدیره و مدیرعامل کل بانک توسعه صادرات، سرپرست دانشجویان ایرانى در فرانسه و رایزن سفارت ایران در پاریس.
وى همچنین از اعضاء مجلس سنا بود که در تیر 1341 در کابینه اسدالله علم به وزارت دادگسترى منصوب و در بهمن همان سال وزیر مشاور شد. او همچنین از اعضاى حزب ملت و از اعضاى لژ فراماسونرى ایران بود. وی در سال 1360 درگذشت.
منبع:
کتاب
عطاءالله خسروانی به روایت اسناد ساواک صفحه 413

