تاریخ سند: 19 فروردین 1341
محترماً معروض میدارد در روزنامه کیهان شماره ۵۶۱۹ پنجشنبه 16/1/41 آگهی به امضاء سید مرتضی جزایری 1 درج شده بود
متن سند:
گیرنده: مدیریت کل اداره سوم تاریخ:19 /1 /1341
فرستنده: دفتر روابط عمومی شماره: ۴۶
محترماً معروض میدارد در روزنامه کیهان شماره ۵۶۱۹ پنجشنبه 16 /1 /41 آگهی به امضاء سید مرتضی جزایری 1 درج شده بود مبنی بر اینکه «خبر مندرج در روزنامه اطلاعات مبنی بر شرفیابی آیتالله میلانی در مشهد به حضور ملوکانه عاری از حقیقت میباشد.2 آیتالله میلانی در آن موقع بیمار و شرفیاب نگردیده است» چون آیتالله میلانی از افراد منتسب به جبهه ملی میباشد و در روز عید فطر ماه رمضان امسال قصد داشتند تحت عنوان برگزاری نماز عید فطر، اعضاء جبهه ملی مقیم مشهد را با دعوت به چلوکباب در محلی جمعآوری و سخنرانی نمایند و مأمورین انتظامی قبلاً متوجه و جلوگیری کردند، بیم آن میرفت که آیتالله مذکور متقابلاً مبادرت به درج چنین آگهی از نقطه نظر تلافی کرده باشد. چون چنین آگهی در انظار موردتوجه و اثر سوء داشت علیهذا به فرموده تیمسار قائممقام ریاست ساواک درصدد تحقیق برآمده جریان به شرح زیر بوده است: سید مرتضی جزایری امضاء کننده آگهی معروضه دانشیار دانشکده علوم معقول و منقول و در تهران تدریس مینماید. پدر این شخص آیتالله حاجآقا صدر شوشتری جزایری3 میباشد( دو نفر خواهران آقای دکتر شمسالدین جزایری4 استاندار سابق خراسان یکی عیال آیتالله میلانی و دیگری عیال حاجآقا صدر شوشتری جزایری میباشد.)
سید مرتضی جزایری اظهار داشته وقتی در روزنامه اطلاعات خبر شرفیابی آیتالله میلانی را به حضور ملوکانه خواندم وسیله تلفن کاریر مشهد با ایشان تماس گرفتم اظهار کردند چنین ملاقاتی نشده مراتب را در روزنامه کیهان تکذیب کنید. علیهذا با اطلاع آقای دکتر شمسالدین جزایری استاندار سابق خراسان آگهی برای درج در روزنامه کیهان تنظیم و آقای دکتر به آقای دکتر سمسار مدیر داخلی کیهان تلفن کردند که این آگهی را که میفرستم در کیهان درج کنید که روزنامه کیهان هم درج نمود. اینک عین گزارش آقای علی کفائی فرزند آیتالله کفائی مقیم مشهد که ضمن اعلام بیوگرافی سید مرتضی جزایری و انتساب او درگذسته با فدائیان اسلام، جریان را مشروحاً اعلام داشته معروض میدارد.
به سابقه آیتالله میلانی ضمیمه و بایگانی شود.
توضیحات سند:
1. سید مرتضى جزایرى فرزند مرحوم آیتالله آقاى سید صدرالدین جزایری در دیماه سال 1311ش. در نجف اشرف به دنیا آمد. در ایام کودکى به همراه پدر بزرگوارش از نجف اشرف به تهران مهاجرت و تحصیلات را از دبستان شروع و ادبیات عرب و سطوح اولیه را در مدرسه مروى به پایان رسانید، سپس براى ادامه تحصیل راهى قم شد. سطوح عالیه را نزد مرحوم سید زینالعابدین کاشانى به اتمام رساند، خارج فقه و اصول را از محضر سایر علماى وقت استفاده کرد و سپس به تهران مراجعت کرد و بر اساس پیشنهاد مرحوم آیتالله خوانسارى در مسجد فرشته شمیران اقامه نماز جماعت نمود. جزایرى بهواسطه دوستى با سپهبد شهید ولیالله قرنى و گروه نهضت آزادى و به جرم برنامهریزى براى براندازى سلطنت پهلوى بازداشت و در دادگاه نظامى تهران به یک سال زندان محکوم شد، ایشان مدتى در دانشگاه تهران، تدریس کرد و چندى نیز در وزارت دادگسترى جمهورى اسلامى ایران بهعنوان حاکم شرع اشتغال داشت و سپس مستعفى شد و به خدمات علمى و اجتماعى خود پرداخت.
2. انتساب آیتاللهالعظمی میلانی به جبهه ملی عاری از حقیقت است. چنانکه در اسناد متعددی آمده است این فقیه عالیقدر معمولاً با چهرههای دانشگاهی و متدین و مسلمان که از روشنفکری وتوان مبارزه علیه رژیم پهلوی نیز برخوردار بودند، مأنوس بوده و در جریان زندان رفتن آقای مهندس مهدی بازرگان و آقای دکتر یدالله سحابی از آنان حمایت نمودند. همچنین تا قبل از شروع نهضت امام خمینی (ره) ساواک کلیه مبارزان ملی یا مذهبی را به جبههملی منتسب میکرد و بین ملیها و روحانیون و مذهبیها تفکیکی قائل نبود.
3. سید صدرالدین جزایرى فرزند سیدحسین بن محمدعلی در سال 1273ش. در نجف به دنیا آمد. پدرش از نوادگان سید نعمتالله جزایرى؛ و پدر و نیاى او نیز عالم دینى بودند. نخستین کس از خاندان جزایرى که به تهران کوچید و در محله عباسآباد این شهر سکنى گزید، سید محمدعلی بود. سید صدرالدین در سال 1317ق. که هنوز چهار سال داشت با پدرش از نجف به تهران آمد و مقدمات علوم دینى و ادبیات و سطوح را به مدت دوازده سال علاوه بر پدرش در خدمت محمد تنکابنى، شیخ محمدرضا نورى و احمد آشتیانى آموخت. در 1335ق. به مشهد رضوى رفت و نزدیک هفت سال از مجلس درس استادانى چون حاجآقا حسین قمى و میرزا محمد کفایى فرزند آخوند خراسانى، معروف به آقازاده بهرهمند شد. وی سپس به نجف کوچید و ده سال نیز در این شهر از حوزه درس میرزا آیتالله محمدحسین نائینى، آیتالله شیخ محمدحسین کمپانى و آیتالله سید عبدالغفار مازندرانى و پنج سال در کربلا از حوزههاى درس استادان آن سامان بهره جست. جزایری سرانجام براى دیدار پدر به تهران آمد و در مسجد بازار عباسآباد به اقامه نماز جماعت و تدریس فقه و اصول پرداخت. سید صدرالدین از مشاهیر علماى تهران بود و به داشتن فضل فراوان در علوم دینى آوازه داشت و در میان مردم از حرمت و قداست فراوانی برخوردار بود. وى از مخالفین سرسخت دربار پهلوى و از هواداران حکومت دکتر مصدق بود. سرانجام آیت الله جزایری در سال 1386ق. درگذشت و در صحن حضرت عبدالعظیم حسنى کنار آرامگاه فرزندش سید محمدحسن به خاک سپرده شد. وى سه پسر به نامهای محمدحسن، مرتضى و صادق داشت. از نوشتههاى او یادداشتهایى در عقاید و مسأله ولایت اهلبیت را مىتوان یاد کرد. در بیوگرافى آیتالله سید صدرالدین جزائرى (ره) در اسناد ساواک چنین آمده است : «آیتالله سید صدرالدین جزایری موسوى از هواداران آیتالله میلانى بود و در جریان توقیف آیتالله خمینى بعد از واقعه 15 خرداد بهطور فعال مشارکت داشت.» (اختران فروزان رى و تهران، 237 ـ 239؛ شجره مبارکه یا برگى از تاریخ خوزستان، 290 ـ 291؛ علماء معاصرین، 229؛ گنجینه دانشمندان، 4 /421؛ نقباءالبشر، 2 /631 ـ 4 /1472؛ دایرهالمعارف تشیع، ج5، ص351، و اسناد ساواک)
4. سیدشمسالدین جزایرى فرزند آیتالله سید حسین شوشترى جزایرى در سال 1283ش. در تهران متولد شد. وی از اولین گروه محصلین دارالفنون بود که پس از تحصیلات مقدماتى وارد دانشکده حقوق تهران شد و پس از اخذ مدرک لیسانس، با پنجمین دوره محصلین، با سمت عضو مقدم هیئت سرپرستى محصلین به فرانسه رفت و در آنجا براى تکمیل تحصیلات خود از خدمت استعفا داد و در سال 1937 با درجه دکترا در رشته اقتصاد به ایران برگشت.
دکتر جزایرى سمتهاى مختلفی از مدیریت کلى دخانیات تا وزارت فرهنگ کابینه رزمآرا و استاندارى خراسان در زمان دکتر امینى را طى کرد و در دوره هجدهم نیز از تهران به نمایندگى انتخاب شد و ریاست کمیسیون برنامه را بر عهده گرفت. وى بعد از شهریور 1320 فعالیت سیاسى خود را در «حزب ایران» آغاز کرد و در سال 1324 که این حزب با حزب توده ایران و فرقه دمکرات پیشهورى ائتلاف کرد، نخستین کسى بود که انشعابى به وجود آورد و به یارى ارسلان خلعتبرى و چند نفر دیگر حزب جدیدى را به نام «حزب وحدت ایران» تشکیل داد. ارگان حزب وحدت ایران، روزنامه «شفق» بود که امتیاز آن را جزایری بر عهده داشت. وى پس از قتل رزمآرا از کارهاى دولتى کناره گرفت و به اروپا رفت. در سال 1341 بهعنوان امیرالحاج به مکه رفت و در سال 1347 پس از چهلودو سال کار فرهنگى و تدریس، در مقام استاد ممتاز دانشگاه بازنشسته شد و به انگلستان رفت و در آنجا اقامت گزید.
از وى تألیفاتى درزمینه حقوق مالى و قوانین محاسباتى برجایمانده است که میتوان: اقتصاد اجتماعى، حقوق کار و بیمههاى اجتماعى، قوانین مالیه و محاسبات عمومى و مطالعه بودجه از ابتداى مشروطیت تاکنون را نام برد. جزایری در اواخر مهرماه 1369 در لندن درگذشت. (نشر دانش، ش6، س69 ، خواندنیها، ش84 ، صبح امروز، ش10، و چهل سال در صحنه، جلال عبده)
منبع:
کتاب
انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، استان خراسان رضوی- 01 صفحه 69