مصدق‌السلطنه1 و على‌اصغر خان حکمت هم جزو کاندیداها هستند.
متن سند:
کشف تلگراف: ایالت فارس شیروخورشید نمره اندیکاتور: استخبارات 935
تاریخ اصل تلگراف: لیله 28 وزارت جنگ تاریخ کشف 29 برج ثور 132
مقام منیع وزارت جلیله جنگ دامت عظمته
در تعقیب نمره 4 فراموش کرده به عرض برساند که مصدق‌السلطنه1 و على‌اصغر خان حکمت هم جزو کاندیداها هستند. هواخواهان مصدق‌السلطنه کمتر [هستند] و احتمال پیشرفت نمى‌دهم. ولى حکمت در ردیف اول است.
27 ثور نمره 44
(اکبر)
[مهر]: اداره ارکان حرب کل قشون ـ شعبه استخبارات 13
توضیحات سند:
1. دکتر محمد مصدق ملقب به مصدق‌السلطنه فرزند میرزا هدایت در سال 1261 شمسى به دنیا آمد. وى در سن 17 سالگى مستوفى خراسان شد. تحصیلات مقدماتى را در تهران به انجام رسانید و در سال 1287 براى تحصیلات عالیه به پاریس رفت. بعد از اتمام دوره مدرسه علوم سیاسى پاریس، به دانشگاه توشاش سوئیس وارد شد و در سال 1293 با اخذ درجه دکترى در حقوق، به ایران بازگشت. چون مخالف قرارداد 1919 ایران و انگلیس بود، در بهار 1298 به سوئیس بازگشت و قصد داشت در آنجا مشغول کار شود که کابینه مشیرالدوله براى تصدى وزارت دادگسترى از وى دعوت کرد. در حین مراجعت به ایران در پائیز 1299 به حکومت فارس منصوب شد. با این همه در همان سال از شناسایى کودتاى سیدضیاءالدین طباطبائى امتناع ورزید. پس از سقوط سید ضیاءالدین در سال1300 به وزارت دارایى منصوب شد و به اصلاحات در این وزارتخانه پرداخت. در سال 1301 به حکومت آذربایجان دست یافت و بعد از چندى به علت عدم موافقت دولت مرکزى با نظریات او، از این سمت استعفا داد. در سال 1302 وزیر امور خارجه شد. در سال 1303 در دوره پنجم قانونگذارى به نمایندگى مردم تهران در مجلس شوراى ملى انتخاب گردید و در این دوره با واگذارى سلطنت به سردار سپه مخالفت کرد. در دوره ششم مجددا به وکالت مجلس از طرف مردم تهران انتخاب شد و ضمن مخالفت با تشکیل مجلس مؤسسان، پس از اتمام این دوره چون دولت در انتخابات مجلس دخالت کرد، از سیاست کناره گرفت و در قریه احمدآباد در غرب تهران اقامت گزید. با اینکه به کلى از سیاست کناره گرفته بود، در چهارم تیرماه 1319 به وسیله شهربانى تهران توقیف شد و پس از اعزام به بیرجند، تا آذرماه همان سال در زندان عمومى آن شهر محبوس بود. سپس مجددا به احمدآباد تبعید شد. پس از وقایع شهریور 1320 در دوره چهاردهم و شانزدهم بار دیگر از طرف مردم تهران به وکالت مجلس شوراى ملى انتخاب گردید. در این دوره براى استیفاى حفاظت ایران از شرکت نفت ایران و انگلیس و دولت انگلستان، جبهه ملى را تشکیل داد و به مبارزه پرداخت و در 29 اسفند 1329 قانون ملى شدن صنعت نفت را از تصویب مجلس شوراى ملى گذراند. در اردیبهشت 1330 براى اجراى این قانون و خلع ید از شرکت نفت سابق، نخست‌وزیرى ایران را قبول کرد. موفقیت مصدق در جریان نهضت ملى شدن نفت، مرهون حمایتها و پشتیبانیهاى روحانیون و نیروهاى مذهبى بود که در رأس آنها آیه‌اللّه کاشانى قرار داشت. اما بروز اختلاف میان آیه‌اللّه کاشانى و مصدق، که با تفکرات لیبرالیستى و ملى‌گرایى همواره مدافع جدایى دین از سیاست بود، موجب گردید که حکومت شاه با همکارى سیا، نقشه‌هایى را براى سرنگونى حکومت مصدق طرح‌ریزى کنند. در تیرماه 1331 با اینکه مجلس جدید (دوره هفدهم) به نخست‌وزیرى او رأى تمایل داده بود، به سبب اختلاف نظر با محمدرضا پهلوى براى تصدى وزارت دفاع ملى، از تشکیل دولت جدید استنکاف کرد و شاه، قوام‌السلطنه را به نخست‌وزیرى منصوب نمود، ولى ملت با قیام سى‌تیر به رهبرى آیه‌اللّه کاشانى مجددا او را به نخست‌وزیرى برگزید. در 28 مرداد 1332 دولت مصدق سقوط کرد و او پس از محاکمه در یک دادگاه نظامى، به 3 سال زندان محکوم شد. در شهریور 1335 از زندان آزاد شد و در احمدآباد تحت نظر قرار گرفت. مصدق در 14 اسفند 1346 بر اثر بیمارى درگذشت.
منبع:
کتاب
انتخابات مجلس پنجم به روایت اسناد (جلد اول) صفحه 103
