درباره: منصور روحانی وزیر آب و برق و مصباح جالینوس مدیر عامل شرکت برق منطقه‌ای تهران
تاریخ سند: 24 بهمن 1347
درباره: منصور روحانی وزیر آب و برق و مصباح جالینوس مدیر عامل شرکت برق منطقه‌ای تهران
متن سند:
از: 322 تاریخ:24 /11 /1347درباره: منصور روحانی وزیر آب و برق و مصباح جالینوس مدیر عامل شرکت برق منطقه‌ای تهران
منظور: نتیجه تحقیقات انجام شده در مورد نامبردگان فوق
سابقه:
به فرموده مقرر گردید در مورد نحوه خدمت و رابطه نامبردگان با یکدیگر و رکودی که در کار واحدهای وزارت آب و برق ایجاد شده و سوء جریاناتی که وجود دارد تحقیق گردد.
اقدامات انجام شده: از اداره کل نهم و ساواک تهران خواسته شد به نحو مقتضی و با رعایت حفاظت در اجرای اوامر صادره اقدام و نتیجه اعلام گردد اینک پاسخ واصله حاکیست:
اداره کل نهم اعلام داشته رابطه نامبردگان بالا ظاهراً یک رابطه رئیس و مرئوسی است و طی خدمت در مشاغل فعلی منشاء اثر و مصدر خدماتی بوده‌اند و در حال حاضر ظاهراً سوء جریاناتی در دستگاه سازمان‌های تابعه وزارت آب و برق شهرنبوده و چنانچه رکودی هم به نظر برسد علت عدم وجود اعتبار کافی برای امور عمرانی است و با اینکه منصور روحانی از نحوه کار جالینوس رضایت کامل دارد معهذا پاره‌ای اوقات به علت پیشامدهای خلاف انتظار اداری مهندس جالینوس را مورد سرزنش قرارداده و بعضاً هم به او پرخاش می‌کند و جالینوس هم که به علت گرفتاری زیاد اداری تا حدی عصبانی است ناراحت و چند مرتبه تصمیم به استعفا گرفته است.
ساواک تهران اعلام داشته بین وزیر آب و برق و مدیر عامل شرکت برق منطقه‌ای تهران علاوه بر ارتباط اداری نوعی رابطه خصوصی خارج از مسیر عادی جریان دارد زیرا با تمام زد و بند، دیکتاتوری، سوءاستفاده اعمال خلاف عفت که جالینوس با باند مربوطه در محیط برق تهران انجام داده و می‌دهد معهذا به علل نامشخصی مورد تائید و حمایت مستقیم مهندس روحانی می‌باشد ساواک تهران مدارکی به انضمام توضیحاتی که منبع داده است در مورد اعمال خلاف مهندس جالینوس و سوءاستفاده‌هائی که در برق منطقه‌ای تهران انجام می‌گیرد ارسال که به شرح زیر به عرض می‌رساند:
1- در سال 46 برای یک دستگاه آمبولانس مورد احتیاج بهداری برق2 فقره استعلام بهاء از شرکت جیپ و شرکت ایران ناسیونال می‌شود که شرکت جیپ آمبولانس مورد نظر را 330000 ریال و ایران ناسیونال با همان مشخصات 604000 ریال اعلام ولی مسئولین مربوطه آمبولانس مورد نظر را از ایران ناسیونال خریداری می‌نمایند (فتوکپی دو نمونه استعلام بهاء شرکت جیپ و ایران ناسیونال در مورد جیپ مورد نظر که هر دو مشخصات یکی است با رسید چک به مبلغ 604000 ریال ایران ناسیونال به پیوست تقدیم است).
2- هنگامی که وزارت آب و برق تصمیم به خرید 4 واحد مولد برق برای فرح آباد از کمپانی جنرال الکتریک را داشته یک کمپانی ایتالیائی که قبلا نیز با وزارت آب و برق معامله داشته پیشنهادی با شرایط سهل (دریافت قیمت در 16 سال و بدون دریافت مبلغی بابت اصل در سه سال اول و با نرخ بهره 5% که ماه هیجدهم پس از تاریخ امضاء قرارداد محاسبه خواهد شد) برای فروش کارخانه می‌دهد ولی وزیر آب و برق و مهندس جالینوس این پیشنهاد را ندیده گرفته و موضوع خرید از کمپانی جنرال الکتریک را در کمیسیون فنی مطرح نمودند (فتوکپی ترجمه نامه پیشنهادی شرکت ایتالیائی به پیوست تقدیم است)
3- در تیر ماه 47 از طرف مهندس ناهید رئیس امور تدارکات به یکی از کارمندان ماموریت داده می‌شود پرونده‌هائی که قبلاً بهای آنها محاسبه و خرید انجام شده بود رسیدگی نماید کارمند مذکور ضمن رسیدگی گزارش می‌نماید که اختلاف فاحشی صرفنظر از اشتباهات در خرید موجود است از جمله در پنج قلم خرید مبلغ 12995605 ریال اختلاف موجود که این اختلافات همان حقوق گمرکی است که قبلاً به تصور اینکه شرکت از پرداخت حقوق گمرکی معاف بوده در محاسبه خود منظور ننموده یا اینکه بدون در نظر گرفتن هزینه‌های تبعی و اخذ بهای تعیین شده در قرارداد را ملاک عمل قرار داده و دستور صدور قبض انبار داده‌اند که کارمند مذکور مراتب را با پیشنهادی مبنی بر اینکه کلیه حقوق گمرکی که تاکنون جزء بهای تمام شده محاسبه نگردیده و اکنون در حال رسیدگی می‌باشد به بستانکار وزارت آب و برق منظور نموده تا پس از برآورد مبلغ کل حقوق گمرکی را به حساب سرمایه‌گذاری وزارت آب و برق در شرکت برق منطقه‌ای تهران منظور نمایند گزارش می‌نماید (فتوکپی گزارش کارمند مذکور که متضمن نوشته مدیرعامل مبنی بر اینکه به همین ترتیب اقدام کنید به پیوست تقدیم است). منبع در این‌مورد اظهار نظر نموده اولاً انگیزه این رسیدگی و تجدید نظر در قیمت‌های تمام شده وسیله کارمند جدید الاستخدام معلوم نیست ثانیاً لوازم برق از پرداخت حقوق و عوارض گمرکی معاف بوده در صورتی که اداره برق حقوق و عوارض گمرکی پرداخت نکرده را به بهای کالا اضافه کرده و قیمت سازی نموده است.
4ـ در فروردین ماه سال 47 مقدار یکصد تن سیم مسی بدون مناقصه خریداری که مقدار 55 تن این سیم‌ها در تاریخ 21 /2 /1347 به انبار تحویل و رسید شماره 11-21 /2 /1347 مبلغ 7562000ریال صادر و بر مبنای همین رسید انبار بهای سیم را به موجب 35 مورخ 29 /2 /1347 پرداخت لکن اداره خریدهای داخلی مورخ 3 /6 /1347 (چهار ماه بعد) طی یادداشتی به انبار دستور داده است مجدداً رسید انباری با شماره و تاریخ همان رسید انبار قبلی صادر کنند فقط به جای 55 تن سیم 100تن و به جای 7562000ریال 13617671 ریال صادر و در دفاتر انبار نیز به همین نحو تصحیح گردد (فتوکپی یادداشت اداره خریدهای داخلی به عنوان انبار و دو رسید قبل از تصحیح و بعد از تصحیح به پیوست تقدیم است).
5ـ مهندس ناهید رئیس امور تدارکات و انبارها به درخواست رئیس امور توزیع (مهندس امیر افشاری) یک دستگاه کمپرسور خریداری ولی چون کمپرسور نواقصی داشته مهندس امیر افشاری از تحویل آن خودداری و در نامه تحویل و تحول نواقص کمپرسور را اعلام و مهندس ناهید نیز پس از معذرت خواهی با توجه به اینکه خود رئیس امور خرید و رئیس انبار است بدون هیچ ایرادی کمپرسور را به انبار عودت می‌دهد (فتوکپی نامه امور تدارکات و انبار در مورد تحویل کمپرسور به امور توزیع که متضمن توضیحات داده شده می‌باشد به پیوست تقدیم است).
6ـ هنگامیکه برق تهران به منظور جلوگیری بار کابل‌ها وپست‌ها در ساعات اول شب که برق بیشتری در مغازه‌ها و منازل و سینماها و مهمانخانه‌ها مصرف می‌گردد و به رعایت احتراز از ایجاد خاموشی‌ها به کارخانه‌ها اجاره نمی‌دادند که در چهار ساعت اول شب از برق استفاده کنند به استناد اینکه در قبال مصرف هر کیلو وات 20 ریال علاوه بر بهای معمول به عنوان جریمه بپردازند لذا رئیس بخش برق فارابی با توجه به همین تصمیم به شرکت بوتان که در ساعات اول شب از برق استفاده می‌نمود اعلام می‌دارد که چهار ساعت اول شب از مصرف برق زائد بر میزانی که برایش تعیین شد خودداری نماید چون امکان دارد پست‌ها آسیب ببیند ولی صاحب شرکت بوتان (خلیلی) به علت دوستی صمیمی که با مهندس جالینوس و وزیر آب و برق دارد طی نامه‌ای از رئیس بخش فارابی شکایت و مهندس جالینوس نیز به جای اینکه اظهارات رئیس بخش برق فارابی را تأیید نماید به علت دوستی و صمیمیتی که با خلیلی داشته نامه‌ای به شماره 5637-14 /2 /1347 به شرکت بوتان نوشته و به ایشان اجازه می‌دهد که از اول آبانماه 46 (ششماه قبل از صدور نامه) هر مقدار برق احتیاج دارند در چهار ساعت اول شب بدون پرداخت کیلوواتی 20ریال جریمه استفاده نماید (فتوکپی نامه شماره 5637-14 /2 /1347) برق منطقه‌ای متضمن توضیحات مهندس امیر افشاری در مورد صحت اظهارات رئیس بخش برق فارابی و بی‌گناهی شخص مزبور جهت مدیر عامل برق به پیوست تقدیم است).
ضمناً به علت دوستی وزیر آب و برق و مهندس جالینوس با خلیلی صاحب شرکت بوتان یک پست 63 هزار ولتی در تپه سیف چند کیلومتری تهران که بنا به اظهار بعضی از مقامات فنی از نظر شبکه محل مناسبی نیست احداث شده تا خلیلی صاحب شرکت که قانوناً می‌بایست با هزینه شخصی این پست را احداث نماید هزینه کمتری متحمل شود.
7- نصب پست‌های ترانسفورماتور در نقاط دور و غیر مسکونی به هزینه دولت و منظور یکی دو مشترک که طبعاً صاحبان اراضی به علت بالا رفتن و ترقی قیمت زمین‌ها از آن متنفع شده‌اند و روابطی با مسئولین برق داشته‌اند چون اینگونه مشترکین باید به هزینه شخصی پست ترانسفورماتور با خط احداث نمایند مانند نصب پست‌هائی در کوی افسریه و کارخانه لعاب‌سازی پاما و احداث خط در اراضی حصارک شمیران که مهندس جالینوس وانمود نموده طبق توصیه مقامات ذی‌نفوذ انجام داده است.
8- عدم توجه به گزارشات مسئولین شبکه در مورد رفع نواقص و پیش‌گیری حوادث و خاموشی‌ها.
9- قبول مشترک زائد برحد توانائی شبکه و کابل‌ها.
10- عدم پیش‌بینی صحیح احتیاجات پست‌های 63 ولتی از قبیل پست الهیه که بدون حفاظت کافی مورد بهره‌برداری قرار گرفت و در نتیجه سهل‌انگاری حریق‌هائی در این قبیل پست‌ها اتفاق افتاده که موجب بروز خسارت برای مردم و برق تهران گردیده است.
11- در برق منطقه‌ای تهران در اثر بی‌توجهی و بی‌علاقگی و عدم بصیرت و سپردن کار به دست افراد بی تجربه برای عده کثیری از مشترکین بدهی منظور شده در حالیکه این مشترکین بدهی نداشته‌اند منتهی پرداختی آنها به موقع در حساب آنان ثبت نشده بود مانند بخش شب‌ها را که از 3500 مشترک بی جهت مطالبه بهای برق شده که این موضوع باعث ناراحتی و نارضایتی افراد مذکور واقع و شکایاتی نموده و حتی در مجلس سنا و شورای ملی این موضوع مطرح گردیده است.
12- یکی از اعضاء هیئت مدیره که مسئول امور مالی و اداری برق تهران بوده (منصور سراج1) بعد از چند ماه خدمت در برق تهران متوجه می‌گردد که مسائل مالی به خصوص خریدها و معاملات برمحور اصولی و سالم و قانونی استوار نیست و در نتیجه دستور رسیدگی به کارها را صادر ولی چون همکاران مهندس جالینوس اجرای این دستور را مضر به حال خود تشخیص می‌دهند مراتب را به جالینوس اطلاع داده و نامبرده نیز در مورد اخذ دستور با منصور سراج مذاکره ولی منصور سراج علاوه بر اینکه توجهی به این مذاکره نمی‌نماید مراتب را به وزیر آب و برق اعلام می‌دارد لکن وزیر نیز به این جریان توجهی ننموده و حتی منصور سراج را اخراج می‌نمایند منصور سراج نیز مطالبی تحت عنوان «درباره دستگاهی که 20 هزار میلیون ریال پول خورده است» در مجله خواندنی‌ها شماره 78 مورخ 27 /3 /1346علیه وزارت آب و برق منطقه‌ای تهران درج که فتوکپی توضیحات داده شده از طرف آب و برق به پیوست تقدیم است.
نظریه:
با توجه به مراتب فوق و اینکه مدارکی نیز در زمینه فعل و انفعالات انجام شده ارائه گردیده لکن میزان دخالت مهندس جالینوس در قسمتی از امور کاملاً روشن نشده و چه بسا شرکت برق منطقه‌ای نیز در مورد این اقدامات خود دلائلی داشته و یا موضوع در باطن امر به نحو دیگری باشد که به این ترتیب شایسته خواهد بود موضوع از طریق اشخاص ذیصلاح و وارد تحت رسیدگی دقیق واقع گردد علیهذا مراتب بدینوسیله گزارش تا به هر نحو مصلحت باشد مقرر فرمایند اقدامات بعدی صورت گیرد.
اوامر صادره: "به عرض تیمسار ریاست ساواک رسید مقرر فرمودند اکثر گزارشاتی که به منابع ساواک تهران داده‌اند صحیح نیست در مورد ادامه خدمت آنها بررسی و آنهائی که مفید نیستند به خدمتشان خاتمه داده شود." اصل در 223911جلد 3 وزارت آب و برق
توضیحات سند:
1. منصور سراج، فرزند غلامحسین در سال 1295ه ش در همدان متولد شد. مشاغل او عبارت بود از: کارمند شرکت نفت، ریاست حسابداری شهرستان‌ها و معاون قسمت صنایع اداره کل باربری، رئیس حسابداری اصل 4، معاون حسابداری شرکت کاروان وین، معاون حسابداری سازمان برنامه و ریاست اداره نظارت مالی سازمان برنامه. منصور سراج عضو حزب مردم بود و در مدیریت روزنامه‌های« اندیشه مردم» و «خواندنی‌ها» ایفای نقش می‌کرد.(اسناد ساواک ـ پرونده انفرادی )