گزارش درباره: شهاب‌الدین اشراقی
تاریخ سند: 11 فروردین 1345
گزارش درباره: شهاب‌الدین اشراقی
متن سند:
از: اداره کل سوم 316 محترماً معروض می دارد: به طوریکه استحضار دارند چندی قبل تیمسار ریاست ساواک مقرر فرمودند به نامبرده فوق ابلاغ شود که ظرف 15 روز قم را ترک و به خمین عزیمت نماید و در غیر این صورت به خاش تبعید خواهد شد که در اجرای اوامر صادره، مراتب به مشارالیه ابلاغ گردید و اینک ساواک قم اعلام نموده، نامبرده تقاضا دارد به یکی ازشهرستان های همدان .کاشان .
بروجرد .
شمیران و یا تهران عزیمت نماید.
باتوجه به موارد مشروحه زیر در مورد عزیمت این شخص به همدان یا بروجرد، مراتب جهت استحضار و ابلاغ اوامر عالی معروض می گردد: 1 .
بعد مسافت بین بروجرد و قم و بالنتیجه دشواری هایی که از این نظر برای دسترسی خمینی به وی ایجاد خواهد شد.
2 .
چون قسمت اعظم اهالی بروجرد و منطقه لرستان را اهل تسنن تشکیل می دهند1 و از طرفی شیعیان این منطقه نیز از طرفداران آیت اله بروجردی2 و آیت‌اله شریعتمداری3 می باشند، بالطبع از نامبرده استقبال نخواهند کرد.
3 .
تاکنون در بروجرد ناراحتی هایی از نقطه نظر فعالیت های افراطی مذهبی فراهم نشده است.
4 .
عزیمت شخص مزبور به همدان با توجه به وجود آیت اله بنی صدر4 و تعدادی از عناصر افراطی مذهبی در آن شهرستان، احتمالاً اشکالاتی به وجود خواهد آورد.
5 .
نزدیکی فاصله همدان با تهران و قم، تسهیلات لازم برای عناصر طرفدار خمینی و ارتباط با شهاب الدین اشراقی فراهم می‌نماید.
6 .
عدم هماهنگی ساواک همدان با سایر ادارات دولتی نیز احتمالاً موجب خواهد شد آن طور که باید و شاید، کنترل دقیق از وی به عمل نیاید.
به عرض تیمسار ریاست ساواک رسید- تاریخ 11 /1 /45 مقرر فرمودند در بروجرد اقامت و مراتب به قم ابلاغ گردد.
در اجرای اوامر، دستورات لازم به ساواک قم داده شود.
11 /1 /45 بخش 316 در اجرای امر اقدام و ساواک خرم آباد نیز دقیقاً از نظر مراقبت کامل از وی توجیه و راهنمایی گردد 11 /1
توضیحات سند:
1.این ادّعا، یکی از مصادیق دروغ پردازی هایِ آشکار ساواک می باشد.
2.
آیت الله العظمی حاج آقا سیدحسین بروجردی (ره) در سال 1254 ش در بروجرد متولد گردید.
تحصیلات خود را در مکتب شروع کرد و سپس به مدرسه نوربخش بروجرد منتقل شد و از آنجا به حوزه علمیه بروجرد رفت و صرف و نحو، بدیع، عروض، منطق و فقه و اصول را فرا گرفت و برای ادامه تحصیل به حوزه علمیه صدر اصفهان رفت و از محضر میرزا جهانگیر خان قشقایی، سید محمد باقر درچه ای، میرزا کلباسی و محمدتقی مدرس کسب فیض کرد.
ایشان در سال 1281 ش براساس درخواست والد خود، پس از نه سال تحصیل در اصفهان به بروجرد بازگشت ولی یک سال بعد جهت ادامه تحصیل به نجف اشرف عزیمت نمود.
آیت الله بروجردی در سن 36 سالگی در حوزه نجف مشهور شد و چنان موقعیتی پیدا نمود که مورد توجه عام و خاص قرار داشت و حوزه درسی او بسیار با شکوه برگزار می شد.
ایشان از سال 1282 تا سال 1289 در نجف اشرف بود و باز به تقاضای والد خود در سال 1289 ش به بروجرد مراجعت کرد.
در سال 1290 پدر ایشان، رحلت فرمودند که این واقعه موجب شد تا ایشان دیگر به نجف مراجعت ننماید.
12 سال در بروجرد مشغول تربیت طلاب شد و در سال 1304 ش بعد از مرگ فرزند خود، جهت مسافرت عازم مشهد شد.
در راه بازگشت به قم آمد و به گرمی از طرف آیت الله حائری و علمای حوزه علمیه قم مورد تکریم قرار گرفت و بنا به دعوت فضلای قم، مباحثاتی را در آنجا آغاز کرد؛ ولی با پیگیری مردم بروجرد پس از یکسال و نیم توقف، در سال 1306 ش به بروجرد باز گشت.
سپس به مکه مشرف شد و پس از مراجعت، به تهران آمد و از آنجا عازم دومین سفر خود به مشهد شد که به مدت 7 ماه طول کشید و پس از آن به بروجرد باز گشت و تا سال 1319 در آنجا ماندگار شد.
در سال 1320 ش پس از رحلت آیت ا...
حائری، به درخواست علماء و اهل علم، به قم آمدند و خلاء وجودی آیت الله حائری را پر نمودند و همه به دور او جمع شدند.
با درگذشت مرحوم آیت الله قمی، آیت الله بروجردی مرجع تقلید جهان تشیع شدند.
ایشان نسبت به گسترش حوزه علمیه قم توجه وافری داشت و آنرا بیش از گذشته گسترش داد و مکتب فقهی خاص و مکتب علم رجال را پایه گذاری نمود.
مرحوم آیت الله بروجردی از روحانیونی بود که با سلطنت رضاشاه مخالفت می کرد و در دوره سلطنت محمدرضا شاه با بسیاری از اقدامات رژیم نظیر لایحه اصلاحات ارضی مخالف بود و تلاش می کرد تا به وسیله نامه و پیام های ارسالی، از خلافکاری های رژیم شاه نسبت به حریم اسلام جلوگیری نماید.
آیت‌الله بروجردی(ره) سرانجام پس از یک عمر خدمت به اسلام و مسلمین در دهم فروردین 1340 ش ( 12 شوال 1380 .
ق) رحلت فرمودند.
3.
سیدکاظم شریعتمداری فرزند حسن در سال 1283 ش در تبریز متولد شد.
دوران تحصیل را در تبریز، مشهد و قم گذرانید و به درجه اجتهاد رسید.
در سال 1327 به دلیل استقبال از محمدرضا پهلوی در مدرسه طالبیه، تا حدودی محبوبیت خود را از دست داد.
این موضوع، ادامه کار را در آذربایجان دشوار ساخت و لذا راهی قم شد و از آن زمان تا پیروزی انقلاب اسلامی ارتباط خود را به طور پنهانی با دربار و رژیم حفظ نمود.
شریعتمداری برخلاف بسیاری از مراجع، قانون اساسی شاه را مورد تأیید قرار می داد و علیرغم اصرار مردم و روحانیت بر سرنگونی رژیم شاهنشاهی، خواستار اجرای قانون اساسی بود.
شاه آنگاه که از سوی روحانیون مبارز و مقاوم تحت فشار قرار می گرفت و اعصاب و روانش خرد می شد، چاره ای جز توسل به شریعتمداری نداشت.
اسداللّه علم وزیر دربار نیز در اجرای فرامین شاه، با واسطه ای مطمئن و مورد وثوق با شریعتمداری تماس می گرفت و از او چاره جویی می کرد.
گاهی نیز وی را به اجرای تصمیمات موظف می نمود.
موارد زیادی از این گونه امور دیده شده که توسط نزدیکان آگاه و وابستگان رژیم از جمله ارتشبد حسین فردوست (رئیس دفتر ویژه شاه) و احمدعلی انصاری (پسرخاله فرح) در خاطراتشان ثبت و ضبط گردیده است.
شریعتمداری بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به دلیل مشارکت در کودتای قطب‌زاده از سوی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم از مرجعیت خلع شد و در سال 1365 در گوشه انزوا فوت کرد.
4.
آیت الله حاج سید نصرالهم بنی صدر فرزند صالح در سال 1274 ش در همدان به دنیا آمد.
مقدمات و سطوح دروس حوزه را در زادگاه خود خواند، سپس به تهران مهاجرت نمود و پس از طی مراحل، عازم نجف اشرف گردید.
به درس حضرات آیات عظام میرزا حسین نائینی ـ آقا ضیاء عراقی ـ سید ابوالحسن اصفهانی و...
حاضر و کسب فیض نمود.
پس از مراجعت به همدان در راه نشر معارف اسلامی، خدمات اجتماعی و ارشاد مردم تلاش نمود.
وی در جریان نهضت 15 خرداد فعال بود و به تهران نیز مهاجرت کرد.
آیت الله بنی صدر در سال 1391 ق در سن 75 سالگی در حالی که برای معالجه به فرانسه رفته بود، درپاریس به رحمت حق پیوست و جنازه اش به نجف اشرف حمل و در آنجا دفن گردید.