تاریخ سند: 8 اسفند 1341
موضوع : وضع حزب مردم
متن سند:
شماره : 4711/ بخش 312 ـ اداره یکم عملیات
در طی چند روز اخیر عده ای از اعضای موثر حزب با پروفسور عدل دبیر کل
مستعفی حزب مردم ملاقات کرده و کوشیده اند وی استعفای خود را پس بگیرد
ولی هنوز کوشش آنها به نتیجه نرسیده است و به احتمال قوی چنانچه پروفسور
عدل از تصمیم عدول نکند ناگزیر مسئله انحلال حزب مطرح خواهد شد زیرا در
وضع حاضر کسی که بتواند
جای خالی پروفسور عدل
را بگیرد و همه افراد حزبی
با اختلاف نظرهائی که دارند
به او تمکین کنند در کادر
رهبری حزب مردم وجود
ندارد.
در ملاقات های چند
روز اخیر پروفسور عدل
علت استعفای خود را این
طور توجیه کرده است که
چون حزب مردم را مردم
تشکیل نداده اند اگر از طرف
مقامات بالا به طور جدی
تقویت نشود کاری از پیش
نخواهد برد و اینک که
مقامات بالا لزوم وجود
چنین حزبی را احساس و تجویز نمی کنند دلیلی ندارد که ما کاسه داغ تر از آش
بشویم و بی جهت وقت و انرژی خود را در حزبی که نه طرف علاقه مردم است و
نه مورد توجه مقامات بالا تلف سازیم.
پروفسور عدل ضمنا گفته است که از این
گذشته چند روز دیگر که انتخابات شروع می شود بی تفاوتی که تاکنون رئیس
دولت فعلی به حزب مردم نشان داده است برای کاندیداهای حزبی به استثنای
عده معدودی که مورد علاقه شخصی مقامات بالا یا رئیس دولت هستند
هیچگونه شانس موفقیتی متصور نیست بهتر دیدم که قبل از شروع انتخابات و
قبل از آن که عده زیادی با من مخالف و دشمن بشوند از حزب کناره گیری کنم مگر اینکه رفقا تعهد
بسپارند که چنانچه وکیل و یا حتی کاندید نشدند هیچگونه گله و عدم رضایتی از من و دستگاه نداشته
باشند.
باید دانست که به طور کلی ناظران امور عقیده دارند که مصلحت در اینست که قبل از شروع
انتخابات به خصوص احزاب دوگانه مردم و ملیون رسما منحل شوند زیرا نحوه تشکیل و ترکیب این دو
حزب با سایر احزاب و دستجات سیاسی که فعلاً فعالیت دارند تفاوت دارد.
به این معنی که مثلاً در دار و
دسته فرود و رشیدیان یا جمعیت سرلشگر ضرغام فقط عده معدودی وجود دارد که سرشان به تنشان
می ارزد و شوق وکالت دارند و حال آن که در احزاب دوگانه مردم و ملیون همه اعضا و یا لااقل اکثریت
قریب به اتفاق آنها می خواهند وکیل بشوند و بسیاری از آنها تنها شرطی که از وکالت دارند همان عضویت
در یکی از احزاب دوگانه است.
همه این عده یا صرفا به خاطر عضویت در احزاب دوگانه و یا شرایط و
امتیازاتی دیگری که دارند وقتی وکیل نشوند خود را از حزب دولت طلبکار می دانند و مانند دو انتخابات
بدفرجام گذشته قیل و قال به راه می اندازند که به هر صورت به سود دستگاه و دولت نخواهد بود.
به همین
جهت است که عقلای قوم انحلال رسمی دو حزب را قبل از شروع انتخابات تجویز می کنند توضیح اینکه
قرار بود روز گذشته جلسه شورای مرکزی حزب مردم برای بحث و اتخاذ تصمیم نسبت به موضوع
استعمال پروفسور عدل دبیر کل حزب مردم تشکیل شود.
در پرونده حزب مردم بایگانی شود.
14 /12
منبع:
کتاب
حزب مردم به روایت اسناد ساواک - جلد اول صفحه 288