درباره: خلیل ملکی رهبر جامعه سوسیالیست‌های نهضت ملی ایران
تاریخ سند: 12 خرداد 1347
درباره: خلیل ملکی رهبر جامعه سوسیالیست‌های نهضت ملی ایران
متن سند:
از: ۳۱۲تاریخ: 12 /3 /47
درباره: خلیل ملکی رهبر جامعه سوسیالیست‌های نهضت ملی ایران
محترماً به استحضار می‌رساند.
در تاریخ 6 /3 /47 گزارشی درباره نامبرده بالا به عرض تیمسار ریاست معظم ساواک رسیده است. این گزارش پیرامون مذاکرات اخیر مشارالیه با همفکرانش در زمینه ملاقات با کارولاینر وکیل آمریکائی که اخیراً به ایران آمده بوده است. با توجه این که قبلاً آقای دکتر باهری به دستور آقای علم با این شخص تماس حاصل و به او یادآور شده بودند که در مذاکره با آمریکائی مزبور جانب احتیاط و مصالح مملکت را رعایت نماید معهذا نامبرده به همفکرانش گفته بود که آقای دکتر باهری چنین تذکری به وی داده ولی او گفته که حرفهای خود را تلفنی به کارولاینر زده است.
در گزارش معروض اظهار نظر شده بود که نامبرده بالا فرد قابل اعتمادی بنظر نمی‌رسد. تیمسار ریاست معظم ساواک پی‌نوشت فرموده‌اند. "چه دلیلی دارید؟ گزارش دهید. 10 /3 /47".
اینک در اجرای اوامر صادره به استحضار می‌رساند.
١- به طوری که مستحضرند خلیل ملکی در سال ۴۴ به اتهام اقدام بر ضد امنیت داخلی مملکت تحت تعقیب واقع و به ۳ سال حبس عادی محکوم و بعد با تأکید این که پس از آزادی از زندان فعالیت مضره سیاسی نخواهد کرد مورد عفو ذات ملوکانه واقع و از زندان آزاد گردیده است. مشارالیه بر خلاف قولی که داده در تمام مدت آزادی با همفکران خود و نیز با سران جبهه ملی. نهضت آزادی و حزب ملت ایران در تماس بوده و جهت ایجاد ائتلاف در دستجات وابسته به جبهه ملی فعالیت کرده و می‌کند و در مذاکرات خود انتقادات شدیدی علیه حکومت معمول می‌دارد. بعلاوه اعضاء جامعه او تدریجاً گرایشات تند چپی یافته و شیوه فعالیت جدید خود را بر اساس فعالیت کمونیست‌های طرفدار چین قرار داده‌اند.
۲- در زمستان سال ۴۶ مشارالیه ضمن توسل به آقای علم وزیر دربار شاهنشاهی تقاضا کرده بود که اجازه داده شود دو جلد کتابهای ترجمه شده به وسیله او که قبلاً توقیف گردیده از توقیف خارج و اجازه انتشار داده شود و نیز در حدود آزادیهای مطبوعاتی وی و همفکرانش مجاز به انتشار مجدد مجله علم و زندگی ارگان جامعه سوسیالیست‌ها باشند.
پس از بررسی و مذاکره با آقای دکتر باهری معاون وزارت دربار شاهنشاهی گزارشی درباره انتشار کتابهای ترجمه شده توسط شخص فوق تهیه و به عرض تیمسار ریاست ساواک رسید چنین مقرر فرمودند.
"من به این جمعیت و شخص ملکی اعتماد ندارم. در صورتی که کوچکترین نقطه ضعف و سوئی در کتاب نباشد با بررسی دقیق گزارش دهید 1 /1 /46".
3- خلیل ملکی مانند سابق با محمد درخشش. دکتر علی امینی. جلال آل‌احمد و سایر عناصری که به نحوی با دولت مخالفت دارند در ارتباط می‌باشد و اخیراً پسر او در اعتصابات دانشگاه پهلوی شیراز نقش فعالانه داشته و دستگیر شده بود. مشارالیه در این مورد گفته بود که پسرش بدستور خود او در اعتصابات مداخله داشته است.
۴- مستند‌ترین دلیل غیرقابل اعتماد بودن شخص موصوف همان مسئله اخیر و ملاقاتش با وکیل آمریکائی و ابراز مطالب این ملاقات و همچنین تلفن آقای دکتر باهری به همفکرانش می‌باشد. زیرا خلیل ملکی همیشه و در همه جا مدعی بوده و هست که با آقای علم وزیر دربار شاهنشاهی روابط صمیمانه دارد و مورد لطف ایشان می‌باشد و حتی همیشه در جلسات حزبی مطرح می‌کند که به وسیله آقای علم مشغول فعالیت جهت کسب اجازه برای تجدید فعالیت جامعه سوسیالیست‌ها می‌باشد و خلاصه آن که طوری وانمود ساخته که مرهون خدمات و محبتهای وزیر دربار شاهنشاهی است. باستناد همین گفته‌های خود او از حضور تیمسار ریاست معظم ساواک استدعا گردید که از طریق آقای علم به وی تذکر داده شود که در مذاکره با یک نفر آمریکائی مصالح وطنش را مراعات نماید. بدنبال انجام این امر نامبرده موضوع را به همفکرانش گفت و اگر چه هنوز معلوم نیست که در مدت دو ساعت صحبت با وکیل آمریکائی چه مطالبی را عنوان کرده ولی بطور قطع مطالبی به نفع رژیم نگفته و بعلاوه در نزد همفکرانش موضوع را نوعی بازی دادن دستگاه جلوه‌گر ساخته است.
مجموع این مطالب گویای آنست که خلیل ملکی عنصر قابل اعتمادی بنظر نمی‌رسد و در مواقع حساس نمی‌توان بگفته و عمل او مطمئن بود.
مراتب استحضاراً از عرض گذشت.
رئیس بخش ۳۱۲- عطارپور 13 /3 /47
رئیس اداره یکم عملیات و بررسی. ثابتی 13 /3 /47 پرنیانفر 13 /3 /47