گزارش
تاریخ سند: 12 مرداد 1330
گزارش
متن سند:
مأمور ویژه گزارش می دهد به طوری که از دکتر سپهبدی عضو کمیته مرکزی حزب زحمتکشان شنیده شده، هدف اصلی طرفداران دکتر مصدق و کاشانی این است، به هر وسیله ای که ممکن است و به نام خاتمه نیافتن قضیه نفت، آقای دکتر مصدق، تا شروع انتخابات دوره آینده در مقام نخست وزیری باقی باشد تا بتوانند با استفاده از موقعیت خود اکثریت نمایندگان دوره آینده را از بین دوستان خود انتخاب کنند.نمایندگان مجلس شورای ملی که از این نقشه مطلع شده اند تصمیم قطعی دارند قبل از شروع انتخابات دوره آینده، به کمک سید ضیاءالدین طباطبائی و قوام السلطنه1موجبات سقوط دولت یا استعفای دکتر مصدق را فراهم سازند.
برای اجرای این نقشه، قرار است از هفته آینده به صورت مخالفت با پیشنهادات دولت در مجلس اقداماتی به عمل آید.
حزب زحمتکشان قوام السلطنه
توضیحات سند:
1ـ احمد قوام فرزند میرزا ابراهیم خان معتمدالسلطنه، در سال 1252 هش متولد شد.مادرش طاووس خانم، دختر مجدالملک سینکی از رجال سیاست و ادب بود.
تحصیلات معمول زمان را در حد عالی فراگرفت.
از اوایل سلطنت مظفرالدین شاه به کارهای دیوانی پرداخت.
چندی منشی و رئیس دفتر صدراعظم بود و زمانی رئیس دفتر مخصوص شاه شد.
در دوران صدارت عین الدوله، وزیر رسایل بود.
بعد از استبداد صغیر مورد توجه آزادیخواهان قرار گرفته و ابتدا معاون وزارت جنگ و بعد در کابینه مستوفی الممالک وزیر جنگ شد و تا سال 1296 در کابینه های مختلف، وزارت مالیه، وزارت داخله و وزارت عدلیه را بر عهده داشت.
در آن سال، فرمانروای کل خراسان و سیستان گردید.
در حکومت سیدضیاءالدین دستگیر شد و به زندان افتاد.
پس از خلع سید ضیاء، به صدارت منصوب شد و این سمت را در دوران احمد شاه دوبار متصدی گردید و سرانجام با توطئه ای که سردار سپه برای او تهیه دیده بود، از ایران تبعید شد و سالها در اروپا به سر می برد تا به وی اجازه ورود به ایران داده شد.
قوام در تمام دوران حکومت رضاشاه در لاهیجان به کشاورزی اشتغال داشت.
بعد از استعفای رضاشاه، مجددا وارد امور سیاسی شد و در سال 1321 برای بار سوم به نخست وزیری رسید.
در اواخر 1324 برای بار چهارم نخست وزیر شد و غایله آذربایجان، کردستان و فارس را فرو نشاند و مجلس پانزدهم را از وکلای فرمایشی تشکیل داد و سرانجام در سال 1331 پس از استعفای مصدق از نخست وزیری، مجلس به او ابراز تمایل نموده و شاه فرمان صادر کرد ولی حکومت او در مقابل تظاهرات مردم، چهار روز بیشتر دوام نکرد و کنار رفت.
رک: روز شمار تاریخ ایران، ج 2، ص 57