تاریخ سند: 15 خرداد 1342
موضوع : تظاهرات تهران
متن سند:
شماره : 27/ بخش 312
ساعت 17 در حدود سیصد الی چهارصد نفر از مهاجمین که قبلاً به کارخانه
پپسی کولا هجوم برده بودند در سلسبیل به یک باجه بلیط فروشی حمله برده و
آن را آتش زدند این عده پس از آتش زدن باجه مزبور مجددا به سمت کارخانه
پپسی کولا حرکت نموده اند.
برای جلوگیری از اعمال این دسته پلیس یا مأمورین
انتظامی وجود ندارد.
ساعت 15 /17 در این ساعت جمعی در حدود سی چهل نفر از دانشجویان
دانشگاه ضمن تظاهراتی اقدام به قطع تلفن های دانشگاه نموده و آنها شعاری به
این مضمون می دهند.
(تا عزل شاه خائن نهضت ادامه دارد).
تعدادی از مهاجمین به اداره مجله تهران مصور1 حمله نموده و تعدادی از درو
پنجره آن را شکسته ولی کارگران چاپخانه این مجله و کارکنان آن به مقابل
مهاجمین آمده و با نصایح آنها را از ادامه خرابکاری بازداشتند در همین وقت
چند تانک در خیابان ژاله به آمد و رفت پرداخته و متظاهرین متواری شدند.
فعلاً
این خیابان آرام است.
ساعت 20 /17 در این ساعت یک دسته از سربازان در
حدود قنات آباد تا میدان خیام اقدام به تفرقه جمعیتی که در این حدود آماده
تظاهرات و خرابکاری بودند نموده در نتیجه تیراندازی یک بچه 4 ساله و یک
بچه 8 ساله کشته شده و مردم برای اطلاع از وضع کشته شدگان هر لحظه از منازل
خارج ولی سربازان به شدت دفاع و حمله می کنند همچنین در این نقطه یک
جوان دیگر کشته شده است.
تعداد : 5 نسخه گیرندگان : سه نسخه در بخش 312 ـ اداره سوم ـ اداره دوم.
توضیحات سند:
1ـ نشریه تهران مصور در چهار
دوره زمانی در تهران منتشر
شده است.
دوره اول انتشار به
صاحب امتیازی عباس نعمت در
سال 1308 شمسی مربوط
می شود.
در آن هنگام مجله
معمولاً در 16 صفحه و با قطع
وزیری بزرگ در روزهای شنبه
هر هفته منتشر می گشت.
مندرجات مجله عمدتا مقالات
اجتماعی و تاریخی، مطالب
فکاهی، رمان و خبر بود که
علیرغم عدم کیفیت مطلوب
ظاهر نشریه از غنای نسبی
مطالب برخوردار بوده است.
تهران مصور با صاحب امتیازی
عباس نعمت تا سال 1320 به
کار خود ادامه داد ولی پس از
مدتی تعطیل شد.
سال 1320
مقارن با دوره دوم انتشار مجله
تهران مصور توسط احمد دهقان
می باشد که او به مخالفت با
توده ای ها پرداخت.
نشریه
تهران مصور در این دوره
زمانی از نشریات حزب تهران
محسوب می گشت، به نحوی که
تیراژ آن به 5000 نسخه
افزایش یافته و به جهت
مخالفتش با شوروی و حزب
توده از اهمیت خاصی
برخوردارگردیده بود.
مجله با
سیاق سابق خود یعنی اجتماعی
ـ سیاسی تهیه و تنظیم می گشت
و علاوه بر آن با اختصاص ستون
یا صفحه زیر ذره بین، اخبار
ارتش و به خصوص رکن دوم را
چاپ می کرد که درج این اخبار
نیز بر استقبال مردمی آن افزوده
بود.
انتشار نشریه تا سال 1329
که احمد دهقان در محل دفتر
مجله به قتل رسید، ادامه یافت.
دوره سوم انتشار تهران مصور
از سال 1330 با صاحب
امتیازی عبداله والا آغاز شد
و تا سال 1353 ادامه یافت.
در
این دوره عبداله والا با ایجاد
تغییرات محتوایی ولی با همان
سبک و شیوه گذشته مجله به
درج مطالب خلاف عفت و صور
قبیحه پرداخت و می توان تهران
مصور را در این زمینه پیش گام
دانست البته مقامات امنیتی و
متولیان امور مطبوعاتی کشور
به طور کج دار و مریز با تهران
مصور برخورد می کردند و گاه و
بیگاه به محاق توقیف گرفتار
می شد.
ولی عبداله والا با
ترفندهای گوناگون به انتشار
مجله ادامه داده تا زمانی که در
دام سیاست های مطبوعاتی
رژیم پهلوی در سال 1353
گرفتار شد و تا سال 1357 یعنی
ایام پیش از پیروزی انقلاب
اسلامی به طورکلی تعطیل شد.
دوره چهارم انتشار تهران
مصور مربوط می شود به
سال های 1357 و 1358، که در
این دوره عبداله والا صاحب
امتیاز و مسعود بهنود سردبیر
می باشد.
نشریه تهران مصور در
یک نگاه اجمالی و ساده به
مانند کشکول قلدرانی بود که
همه چیز در آن یافت می شد.
مطالب مختلف اجتماعی،
سیاسی، اقتصادی و هنری از آن
جمله بشمار می رود.
تهران
مصور در حیات 30 ساله خود
یک هزار شماره منتشر ساخت
اگر چه در دوره پایانی آن،
نویسندگان معروف با مجله
همکاری می کردند و بر وزن و
اعتبار این نشریه افزوده بودند،
ولی به طورکلی مطالب آن
بی مایه و مبتذل بوده است.
از
نظر سیاسی، تهران مصور یک
نشریه وابسته دولتی به شمار
می رفت که ضمن دریافت کمک
مالی مستقیم ساواک، در
راستای اهداف فرهنگی رژیم
پهلوی به فعالیت مشغول بود.
مطبوعات عصر پهلوی، کتاب
اول، مجله تهران مصور، مرکز
بررسی اسناد تاریخی وزارت
اطلاعات، تهران، 1379، ص
18 و 19
منبع:
کتاب
قیام 15 خرداد به روایت اسناد ساواک - جلد 9 صفحه 102