موضوع : مذاکرات شیخ حسین لنکرانی و پسر اشکوری امام جماعت مسجد حاج اسمعیل
تاریخ سند: 15 اسفند 1346
موضوع : مذاکرات شیخ حسین لنکرانی و پسر اشکوری امام جماعت مسجد حاج اسمعیل
متن سند:
از : 20 ه 3 به : 316 شماره : 37875 /20 ه 3 نامبردگان بالا در ساعت 10 صبح مورخه 8 /12 /46 در منزل شیخ لنکرانی ضمن مذاکره خصوصی پسر اشکوری به لنکرانی گفت در مجله دنیای علم یکی از اساتید دانشگاه به آیت الله آخوند خراسانی1 و میرزا شیرازی2 حمله کرده و این دو نفر مرجع تقلید بزرگ را جیره خوار انگلیسیها معرفی کرده لنکرانی در جواب وی اظهار داشت این عمل به دستور دستگاه نوشته شده زیرا نظر این دستگاه نسبت به هر دو دسته چه علماء موافق و چه مخالف خراب کردن دارد [است ]چون علماء مخالف که مخالف هستند باید کوبیده شوند اما موافقین برای اینکه جلوی نفوذشان گرفته شد به ناچار آنها را هم باید با وابستگی به خارجیها خراب شوند در این موقع لنکرانی دستش را به روی دست دیگرش زد و گفت چه کنم که سایر علماء مثل من روشن نیستند والا اگر ده نفر من موافق می داشتم اول کار طلاب را از جهت درس و تأمین معیشت زندگی که مطابق با دنیای فعلی باشد سرو صورت می دادم و بعد آنها را طبقه بندی می کردم و در ایام تبلیغ وعاظ را به تمام نقاط مختلف ایران و خارج روانه می کردم تا مردم از حقیقت اسلام و مبارزه با این دستگاه فاسد روشن و بیدار نمایند و از نظر رهبری و مقام مرجعیت فقط یک رساله در دسترس مردم قرار می دادم و حقیقت مرجعیت3 را به مردم معرفی می کردن [می کردم] تا بدانند مرجع تقلید به معنی مشروط سلطنتی نیست چون در مشروطه شاه هیچ مسئولیتی ندارد جز در تشریفات دخالت می کند و حق دخالت در کار دیگری را ندارد و فقط رئیس دولت است که مسئول است و باید تمام شئون عمل کند فعلاً مرجع تقلید هم مثل مشروطه فعلی است که هیچ سمتی مرجع تقلید در امور دین و دنیائی مردم ندارد بلکه حق او را از طرف دولت غصب شده و اگر قدرت به دست می رسید حق مرجع تقلید را با همکاری روحانیت و مردم بدست می گرفتم و شروع بعمل می کردم در ضمن سخنان لنکرانی هروقت پسر اشکوری سخنی از یکی از مراجع تقلید فعلی به زبان می آورد لنکرانی می گفت اسم آقایان را نیاور و مرا ناراحت نکن هیچکدام از این آقایان اهلیت برای مراجعت [مرجعیت] ندارند مقارن ساعت 2330 صحبت آنها پایان یافت و پسر اشکوری گفت که من عازم مکه هستم لنکرانی با او خداحافظی کرد و او را به گوشه ای برد و گفت پیام مرا به خمینی برسان.کوهک ارائه شود.
17 /12 /46 ـ 58301 نامه اش ضمیمه و نتیجه گزارش شود.
16 /12 مدتی شیخ حسین تحت مراقبت قرار گیرد و تلفن وی کنترل شود.
توضیحات سند:
1ـ آخوند خراسانی، ملا محمد کاظم فرزند ملا حسن معروف به آخوند خراسانی، صاحب کتاب کفایۀ الاصول یکی از بزرگترین آیات عظام و مدرسین حوزه نجف در قرن اخیر بود به سال 1255 ه ق [1218 ه ش ]در مشهد مقدس در بیت دانش چشم به جهان گشود و مقدمات دروس علمی و سطوح فقه و اصول را در ایران به پایان برده و به سال 1278 ه ق [1240 ه ش]در نجف اشرف وارد حوزه درس علامه شیخ مرتضی انصاری گردید.بعد از فوت شیخ استاد، مجتهدی در کرسی درس میرزای بزرگ بود.
مرحوم آخوند خراسانی هزاران عالم فاضل و مجتهد به جهان اسلام و تشیع عرضه داشت که اکثر مراجع و مجتهدین بعدی ما از قبیل آیات عظام شیخ عبدالکریم حایری، میرزا حسن نائینی، آقا ضیاء عراقی و...
از شاگردان او بوده اند.
در جنگ جهانی اول که ایران به دو قسمت تحت نفوذ روسیه و انگلیس در آمده بود، ضمن تلگرافی به دول روس و انگلیس اعتراض شدید به تهاجم آنان در ایران نمود و پس از مذاکرات لازم ناگزیر حکم جهاد داد [منظور حکم جهاد دفاعی است] و قرار بود پس از تجمع به کمک برادران خود در ایران بیایند.
امّا متأسفانه قبل از طلوع آفتاب خبر فوت او در سراسر عراق پیچیده و بعد از نافله شب ناگهان سکته کرد، برخی معتقدند که او را مسموم نمودند.
تاریخ رحلت ایشان 21 ذی حجه 1329 ـ [12 دسامبر 1911 و 21 آذر 1290 ]می باشد.
(همان، صفحات 339 تا 341 همچنین ر.ک : گنجینه دانشمندان، جلد هفتم صفحات 92 و 93) 2ـ میرزای شیرازی : حاج میرزا محمدحسن شیرازی عالم، مرجع، فقیه، مصلح جهان تشییع در سال...
متولد شد.
تحصیل را در سال 1249 ق در شیراز و اصفهان و نزد علمای آن شهر به تحصیل علوم عقلیه و نقلیه پرداخت.
و از آنجا در سال 1259 به عتبات رفت، محضر فقیه بارع شیخ مرتضی انصاری را درک و از سال 1291 ق در سامرا اقامت و به تدریس، تعلیم، تربیت طلاب پرداخته، در 14 شعبان 1312 ق به رحمت حق پیوست.
جنازه اش به نجف اشرف حمل و در کنار حرم مطهر علوی (ع) به خاک سپرده شد.
در سفر دوم سید جمال الدین اسدآبادی به ایران.
مشاهده مظالم ناصرالدین شاه و قراردادهای ننگین حکومت، نامه ای سرگشاده به محضر مرحوم میرزای شیرازی ارسال نمود.
در این نامه به قرارداد ذلت بار تنباکو به رژی انگلیسی و ماهیت بانک را برای مقام مرجعیت توضیح و مسئولیت وی را در قبال این امر تشریح و یادآوری کرد.
فتوای آیت الله میرزای شیرازی نه تنها استعمار را با شکست روبرو کرد بلکه حکومت دیکتاتوری ناصرالدین شاه را دچار مشکل نمود.
و این فتوی در تمام ایران به اجرا درآمد و شاه را مجبور به ملغی نمودن آن کرد.
این حرکت را می توان نقطه عطف در اندیشه ی سیاسی و مبارزات روحانیت دانست.
میرزای شیرازی، شیخ آقابزرگ تهرانی بیدادگران نهضت اسلامی، دکتر جعفری ص 254 جنبش های اجتماعی معاصر ایران، سعید زاهدی سروش 1381، صفحات 90 ـ 118 3ـ مرجعیت، مجموعه مقالات، تهران، 1341، شرکت سهامی انتشار