بیانات سفیر کبیر آمریکا در جلسه کلوپ روتاری
متن سند:
آقای رئیس، خانمها و آقایان
امروز روز بسیار مهمی برای دوستان ایران است.
نه تنها ما جلسهای در کلوپ روتاری داریم بلکه امروز بعدازظهر چنان که همه میدانید قرار است نمایشگاه بینالمللی بازرگانی گشایش یابد.
ایران میتواند به حق از داد و ستد و تجارت خود سرفراز باشد و نمایشگاه بازرگانی فقط جدیدترین یادآور این سرفرازی است.
قدرت و استعداد بالقوه برای رشد که در پس این نمایشگاه قرار دارد توسط مؤسسات صنعتی سراسر جهان که با کمال مسرت باید بگویم که شرکتهای متعدد آمریکایی نیز از جمله آنها هستند شناخته شده است.
اکنون قدرتی که اقتصاد ایران یافته است بر کسی پوشیده نیست رشدی که ما طی سالهای گذشته ناظر آن بودهایم نه تنها مرهون درآمد نفت است بلکه سرمایهگذاری خارجی از ماوراء دریاها نیز در آن سهیم بوده است به طوری که برخی از حاضران محترم میدانند نقش سرمایهگذاری خارجی در رشد اقتصاد آمریکا نیز همان قدر مهم بوده است که در رشد اقتصاد ایران.
امروز من میخواهم درباره نقش گذشته و آینده سرمایهگذاری خارجی در ایالات متحده آمریکا سخن گویم.
آنچه که عموماً تشخیص داده نشده است اگر درست به خاطر داشته باشیم این است که آمریکاییها و دولتشان همواره نظر مساعدی نسبت به سرمایهگذاری خارجی داشتهاند.
از زمان انقلاب آمریکا و حتی پیش از آن، سیاست ما نه تنها مبنی بوده است بر تحمل و پذیرش این سرمایهگذاری بلکه بر اساس تشویق و حمایت سرمایههای خارجی در صنعت و تجارت آمریکا نیز قرار داشته است.
در سال 1791 سیاست ما در این مورد توسط الکساندرها میلتن، نخستین وزیر خزانهداری آمریکا اعلام شد.
او گفت که سرمایه خارجی به جای آنکه به چشم رقیب نگریسته شود باید به عنوان عنصر بسیار یاریدهندهای تلقی شود که به مقدار زیادتری از کار تولیدی و نسبت بیشتری از مبادرات سودمند منتهی خواهد شد که بدون آن چنین امری امکان نداشت.
ما از وجود سرمایه خارجی در ایالات متحده در نخستین روزهای به کار افتادن آن فواید بسیار بردهایم.
در حقیقت یکی از بزرگترین معاملات املاک غیرمنقول یعنی خرید ایالت لویزیانا، با سرمایه خارجی انجام گرفت بهایی که ما به فرانک فرانسه برای آن سرزمین وسیع پرداختیم چهار سنت در هر جریب بود که البته بهایی بسیار نازل است.
در عین حال کوششهای ما برای مربوط کردن قسمتهای مختلف کشورمان به وسیله کانالها، راهها و پلها، به طور عمده از طریق سرمایهگذاران خارجی انجام گرفت بعداً راه آهنهایی که در دهه 1850 بسط یافتند و ساحل غربی را به کرانه شرقی متصل ساختند نیز با سرمایه خارجی ساخته شدند.
شرکتهای معاملات زمین، بانکها، صنعت نفت خود ما کارخانههای پارچهبافی و معادنمان همه توسط سرمایه¬هایی برپا شدند که در نیمه دوم قرن نوزدهم از خارج به آمریکا آمد.
به موازات نیرومند شدن زیر بنای صنعت و تجارت پول خارجی به مقادیر زیاد همچنان در آمریکا جریان داشت.
فقط در جنگ جهانی اول بود که ما از وارد کردن سرمایه خارجی دست برداشتیم و شروع کردیم به ارسال پول به خارج به مقدار بیشتری از آنچه که از خارج جلب کرده بودیم.
از جنگ جهانی دوم تاکنون بر مقدار سرمایهگذاری مستقیم خارجی پیوسته افزوده شده است.
ارزش سرمایه¬گذاری در سال 1950 در ایالات متحده به تقریباً 4 /3 بیلیون دلار بالغ گشته بود این رقم در سال 1970 به 2 /13 بیلیون یعنی تقریباً 4 برابر افزایش یافت و سال گذشته به 4 /14 بیلیون دلار رسید.
برای مقایسه باید یادآور شد که سرمایهگذاری ایالات متحده در کشورهای خارج به مراتب بیش از میزان سرمایهگذاریهای خارجی در ایالات متحده است.
در حقیقت ارزش سرمایهگذاری ایالات متحده در کشورهای خارج در سال 1970 به تقریباً 86 بیلیون دلار یا 6 برابر بیش از سرمایههای خارجی در ایالات متحده، بالغ گشته بود این نکته را نباید از نظر دور داشت که مالکیت خارجی در اقتصاد ما در حال افزایش بوده است.
حتی قبل از تنزل نرخ دلار در این اواخر سیل سرمایههای اروپایی با آهنگی سریعتر از میزان سرمایهگذاری آمریکا در خارج به ایالات متحده جریان داشت به طور تخمین ارزش سرمایهگذاری ایالات متحده در اروپا در سال 1970 تقریباً دو برابر حجم سرمایهگذاری اروپا در ایالات متحده بود از طرف دیگر رشد سرمایهگذاری اروپایی در ایالات متحده تقریباً دو برابر رشد سرمایهگذاری آمریکایی در اروپا بود علاوه بر این اروپاییان پول خود را در رشتههایی به مراتب متنوعتر سرمایهگذاری کردهاند تا ایالات متحده که در اروپا سرمایهگذاری کرده است.
در حدود 500 شرکت خارجی اکنون به عنوان سرمایهگذار در ایالات متحده به آمریکا تجارت مشغولند و حداقل عده زیاد دیگری از شرکتهای اروپایی منتظر فرصتهایی برای چنین سرمایهگذاریها هستند آنچه نظر آنها را جلب کرده است بازاری است عظیم با امکانات و قوه خرید فوقالعاده زیاد.
ایالات متحده از این سرمایهگذاران به گرمی استقبال میکند آنها با خود تولیدات و تکنولوژیهای تازه میآورند میزان استخدام را افزایش میدهند و درآمد ما را به نفع توازن پرداختها بالا میبرند.
به طور کلی ما یک ملت مهاجر بوده و بزرگترین دارائی ما یعنی سرمایه انسانی ما از هر گوشهای از دنیا جذب این کشور شده است مصرفکننده آمریکایی هیچگاه این سؤال را نمیکند که محصولاتی مانند صابون لوکس.
خمیر دندان.
پپسی.
دنت، گازوئیل شل، شکولات نسل، و بستنی نشاطآور چیزهای دیگر که او مصرف میکند «ساخت ایالات متحده» است یا کشورهای دیگر.
معالوصف هر یک از این محصولات ساخت یک شرکت متعلق به خارجیان است.
من میخواهم چند نمونه از کارهایی که سرمایهگذران خارجی با پول خود در ایالات متحده کردهاند برای شما شرح دهم.
یک تجارتخانه عمده آلمانی مالکیت چند شرکت آمریکایی تولیدکننده مواد شیمیایی رنگ و دارو را خریداری کرده است.
یک شرکت انگلیسی یک کارخانه عظیم کاغذسازی را در تنسی دائر نموده و از آن زمان در ردیف سومین سازنده کاغذ روزنامه در ایالات متحده درآمد است یک شرکت کانادایی یک هزار فروشگاه اغذیهفروشی و 5 واحد شیرینیپزی آمریکایی را میگرداند یک شرکت ژاپنی با مشارکت یک مؤسسه بزرگ آمریکایی برای بازار ایالات متحده مواد غذایی دریائی تولید و بستهبندی میکند مؤسسات خارجی که در ایالات متحده به کار مشغولند صاحب چند علائم تجارتی طراز اول در بازار شدهاند محصولات آنها شامل منسوجات، رنگ، لاستیک، اتومبیل، کاغذ، صفحات گرامافون، ماشینآلات کشاورزی، بال برینگ، انباره باطری و آبجو میباشد اتفاقاً آبجوسازی یک نمونه خوبی است که نشان میدهد سرمایهگذاری چگونه میتواند به نفع همه باشد همان طور که همه میدانیم آلمانها آبجوی عالی میسازند تکنولوژی که آلمانها برای ساختن آبجو به وجود آوردند به وسیله سرمایهگذاران به امید تحصیل سود به سراسر جهان برده شد.
در نتیجه شما میتوانید عطش خود را در سایگون، مانیل و دهلی جدید با آبجو رفع کنند به جرأت میگویم که سرمایهگذاری خارجی یکی از عللی است که آبجو را این همه در تهران مرغوب ساخته است.
در گذشته کارهای زیادی به وسیله سرمایهگذاران انجام شده است ولی در آینده چه انتظار میتوان داشت؟ بنا به گزارش «مجله اخبار و گزارش جهان» زیمنس آلمان باختری شرکت کامپیوتست نیوجرسی را به مبلغی معادل 9 /4 میلیون دلار خریداری کرده است کارخانه لاستیکسازی میشلن فرانسه در نظر دارد یک مجتمع 350 میلیون دلاری در کارولینای جنوبی بسازد.
کارخانه ولوی سوئد ممکن است طرح ساختمان یک کارخانه مونتاژ 100 میلیون دلاری را در ویرجینیا اعلام کند ژاپن هم اکنون مشغول ساختن نخستین کارخانه فولاد آمریکایی خود در ایالت نیویورک شده است یک شرکت زیپسازی ژاپن امسال ساختمان یک کارخانه 20 میلیون دلاری در جورجیا آغاز خواهد کرد و شرکت دخانیات آمریکایی و انگلیسی مشغول مذاکره برای تحصیل امتیاز گیمبل و برادران که یک گروه فروشگاه بزرگ آمریکایی است میباشد البته مهمترین پیشرفتی که در همین اواخر در ایران برای ما به دست آمده موافقتنامه اصولی بین شرکت ملی نفت ایران و شرکت نفت آشلند به منظور مشارکت برای تصفیه و توزیع فرآوردههای نفتی در ایالات متحده است ما خوشحالیم که به دوستان ایرانی خود به عنوان یک شریک در اقتصاد آمریکا خیرمقدم بگوییم و آرزوی همه گونه موفقیت را برای آنها داشته باشیم.
ما اعلام داشتهایم که در آینده از سرمایهگذاری در آمریکا حسن استقبال میکنیم من متوجهام که نیاز کنونی ایران این است که در داخل سرمایهگذاری کند و اقتصاد خود را به منتها درجه توسعه دهد معهذا از همین امروز میتوان پیشبینی کرد که روزی خواهد رسید که سرمایهگذاری ایران در خارج به قدر سرمایهگذاری ایران در داخل بارآور و پرسود باشد من معتقدم که میتوان انتظار داشت که رابطه ما متقابلاً سودمند برای طرفین باشد زیرا ایران با اعتماد و اطمینان خود را به یک کشور صادرکننده سرمایه تبدیل میکند.
وزارت بازرگانی آمریکا اکنون برنامهای به عنوان «در آمریکا سرمایهگذاری کنید» به موقع اجرا گذاشته است این برنامه برای شرکتهای خارجی و افراد که در نظر دارند در آمریکا سرمایهگذاری کنند سودمند خواهد بود ما این کمک را به کلیه تازهواردین عرضه میکنیم و امیدواریم که دولت ما در آیندهای که خیلی دور نباشد خود را در موقعیتی یابد که بتواند از این خدمات بهرهگیری کند.
در خاتمه اجازه میخواهم بار دیگر خوشوقتی خود را از اینکه امروز در حضور شما هستم مجدداً ابراز دارم روابط اقتصادی روز افزون بین کشورهای ما و دوستی عمیق و پایداری که سالها ما از آن برخوردار بودهایم اسباب نهایت مسرت خاطر برای من است و گروههایی نظیر کلوپ روتاری نمونهای این نزدیکی است دوستی ما اکنون دوستی بین برابرها است و این وضع در آینده نیز ادامه خواهد داشت.
منبع:
کتاب
کلوپ روتاری به روایت اسناد ساواک - جلد دوم صفحه 155