موضوع: مجلس شورای ملی
تاریخ سند: 19 بهمن 1343
موضوع: مجلس شورای ملی
متن سند:
شماره: 10020 /326 تاریخ:19 /11 /1343موضوع: مجلس شورای ملی
جریان صبح روز 18 /11 /43 مجلس شورای ملی در روز مذکور به عرض رسید و اینک خلاصه جریان بعدازظهر روز یکشنبه مجلس شورای ملی به عرض می‌رسد.
از ساعت 15:00 روز یکشنبه برای بار دوم جلسه علنی مجلس شورای ملی به ریاست آقای مهندس ریاضی تشکیل شد و آقای دکتر الموتی به سخنان خود ادامه دادند ایشان در نطق 3 ساعته خود فعالیت شرکت ملی نفت را در تنظیم قراردادهای نفتی تشریح کردند و از اقدامات دکتر اقبال رئیس هیأت مدیره شرکت ملی نفت و کارشناسان نفتی سپاسگزاری کردند.
پس از آن آقای دکتر مبین رشته سخن را به دست گرفتند و به سخنان شاهنشاه در روز عید فطر اشاره کردند و گفتند وظیفه اصلی ما در برابر خداوند خدمت به خلق است و جز اینکه مصالح مملکت و ملت را در نظر بگیریم وظیفه دیگری نداریم. ناطق سپس گفتند این قرارداد بنا به تجویز ماده دوم قرارداد فلات قاره منعقد شده و چون براساس مزایده است شرایط آن نیز از قراردادهای مشابه باید بهتر باشد. ناطق افزودند که این قراردادها از لحاظ تشریح مواد حقوقی باید به کمیسیون دادگستری مجلس نیز فرستاده شود. سپس آقای مهندس جلالی نوری1 در موافقت با لایحه مطالبی بیان داشتند و گفتند تا شخصی وارد به امور نفتی نباشد نمی‌تواند پی ببرد که نشستن دور یک میز و مذاکره با نمایندگان کمپانی‌های بزرگ نفتی دنیا تا چه اندازه سخت و مشکل است. اهمیت این قراردادها بیشتر از آن جهت است که مبنای تازه‌ای برای تمام کشورهای نفت‌خیز جهان به وجود آورده است و فصل تازه‌ای در تاریخ قراردادهای نفتی بین‌المللی گشوده است که درآینده تمام کشورهای تولید کننده نفت بر مبنای این قراردادها شرایط خود را پایه‌گزاری خواهند کرد. ناطق این قراردادها را با قراردادهایی که دولت مصر در اواخر سال 63 میلادی با شرکت‌های خارجی بسته است مقایسه کردند و امتیازاتی که در قراردادهای تازه نصیب ملت و دولت ایران شده است تشریح نمودند.
آقای جلالی در پایان سخنان خود افزودند بنده وظیفه خود می‌دانم که به حضور رهبر عالیقدر ایران که مبتکر تنظیم این قرارداد بوده‌اند و همیشه کوشیده‌اند تا حداکثر منافع را برای ملت ایران تأمین کنند سر تعظیم فرود آوردم و به دولت نیز تبریک بگویم. پس از سخنان آقای پروین2 و توضیحات معاون وزارت دارایی و مخبر کمیسیون دارایی به کلیات اول لایحه رأی گرفتند تصویب شد و ماده واحده لایحه نیز به تصویب رسید. در کلیات آخر لایحه آقای سرتیپ‌پور گفتند این پیروزی بزرگ که ملت ایران را تا این حد قرین افتخار و شادمانی کرده است ناشی از ابتکار شاهنشاه است. پس باید شاکر باشیم و کسانی را که منشاء این پیروزی بوده‌اند و تحسین و ستایش کنیم. آقای دکتر حسینی نیز در کلیات آخر لایحه تذکراتی دادند و گفتند این قرارداد درآمدهای مهمی را عاید خزانه کشور می‌سازد و ملت ایران از مساعی و کوشش کلیه افرادی که در این راه کوشش کرده‌اند صمیمانه تشکر می‌کند. آقای سعید وزیری نیز در کلیات آخر لایحه مطالبی بیان داشتند و از مساعی و کوشش‌های شادروان منصور در تهیه و تنظیم قراردادهای تازه نفتی تجلیل کردند.پس از پایان سخنان آقای سعید وزیری نسبت به تمام لایحه با ورقه رأی گرفتند و لایحه با 58 رأی موافق به اتفاق آرا به تصویب رسید و به مجلس سنا فرستاده شد.
آقای دکتر یگانه وزیر مشاور از تصویب لایحه سپاسگزاری کردند و گفتند رأی قاطع مجلس شورای ملی یکی از خاطرات ارزنده این دوره از ادوار تقنینیه است و افزودند اطمینان می‌دهم که هر دینار از درآمد نفت ما در راه سعادت و بهبود حال امت ایران خرج خواهد شد. ساعت 18:10 جلسه علنی مجلس شورای ملی پایان یافت.
کلیه مطالب اطلاعیه در روزنامه مورخه 18 /11 /43 درج شده اقدامی ندارد در پرونده‌های مربوطه بایگانی گردید در پرونده دکتر الموتی بایکانی شد. رئیس بخش 322 رشیدی
توضیحات سند:
1. فضل‌الله جلالى نورى: فرزند محمدعلى، در سال 1305 ﻫ ش در کاشمر متولد شد. در سال 1324 حزب توده را در کاشمر بنیان نهاد و تا زمان انحلال با آن همکاری می‌کرد. سپس عازم آمریکا شد و تحصیلات عالى را در آمریکا در رشته مهندسى نفت به پایان رساند و به خاطر تحقیقات متعددى که انجام داده بود موفق به دریافت جایزه ملى آمریکا شد. دو سال در کمپانى‌هاى آمریکایى کار کرد تا اینکه در 1337 در شرکت ملى نفت ایران استخدام شد. او ریاست آزمایشگاه‌هاى صنعتى را عهده‌دار بود و مدت‌ها به تدریس در دانشگاه امیرکبیر اشتغال داشت. جلالی نوری نماینده دوره‌های 21 تا 22 مجلس شورای ملی از کاشمر بود و در کانون مترقی، احزاب ایران نوین و رستاخیز عضویت داشت. وی طرفدار سیاست آمریکا در ایران بود و در کلوپ لاینز و جمعیت فراماسونری در لژهای دانش و سعدی عضویت داشت.چهره‌هاى آشنا، 1344 ش، ص 162
2. سید فضل‌الله پروین: فرزند اسدالله، در سال 1279 ﻫ ش در اراک متولد شد. وی دارای تحصیلات عالی در رشتۀ تاریخ و ادبیات بود و در وزارت دارایی به کار اشتغال داشت. ریاست دخانیات گیلان، آذربایجان، ارومیه، سنندج، کرمانشاهان و همدان از جمله مشاغل او بود. وی همچنین ریاست شورای فرهنگ و نمایندگی انجمن شهر و نمایندگی مجلس شورای ملی را نیز عهده‌دار بود. فضل الله پروین در حزب مردم و ایران نوین عضویت داشت.
چهره‌های آشنا، 1344 ش، ص 132 – 133.