موضوع : سخنرانی سید عبدالکریم هاشمی نژاد واعظ
تاریخ سند: 28 فروردین 1352
موضوع : سخنرانی سید عبدالکریم هاشمی نژاد واعظ
متن سند:
به : 312 از : 2/ ه 1 شماره : 205 /2ه 1 ساعت 1700 روز 11 /1 /52 سید عبدالکریم هاشمی نژاد فرزند سید حسن واعظ در مسجد کاظم بیک بمنبر رفته و ضمن بحث پیرامون «بررسی نظام اجتماعی اسلام» در مورد قانونگذاری بشر و اثر غریزه حب ذات در نحوه قضاوت صحبت نموده و ضمنأ اظهار داشت ـ تا این درجه در دستگاه قضائی اسلام مراقبت [مراقب ]وضع خود بوده اند و شرایط خود را در نظر میگرفتند و تا این حد پیشآمد ها و رویداد ها را مورد توجه قرار میدادند[مراقب ]این جریان را در مورد مرحوم بحرالعلوم دیدم.رضوان الله علیه عموی نسل چهارم مرحوم آیت اله بروجردی1 رضوان الله تعالی علیه مردی است با فضیلت و با تقوی، اصیل و از شخصیتهای برجسته جهان شیعه که در بروجرد زندگی میکرد و پدرش از علما و بزرگان و محترمین آنجا بود میگوید که من بچه و کوچک بودم و طلبه بودم آن روز حاکم بروجرد بحضور پدرم رفت و شرفیاب شد و هنگام خارج شدن من را دید اطرافیان من را باو معرفی کردند و او بمن ابراز علاقه کرد و با من گرم گرفت و دیدم که علاقه او دردل من جا گرفته است، وحشت کردم گفتم از اینکه قلب من به یک ستمگر تمایل شده و به یک عامل ستم و ظلم ابراز علاقه دارم میکنم من از این جهت بد وحشت کردم و ترسیدم و بپدرم اصرار کردم که من را به نجف بفرست که اینجا نباشم تا بر اساس ابراز علاقه طرف قلبا علاقه باو پیداکنم که آنوقت محبت یک ستمگر در دل من جا پیدا کند.
1ـ اسلام گفته حق ندارید بهر کسی ابراز علاقه کنید و گفته اسلام و حضرت محمد(ص) است که هر کسی را دوست دارید حاضرید در قیامت با او محشور شوید ؟و همچنین در دنباله بحث اثر غریزه حبّ ذات عنوان نمود که یکی از علما و بزرگان فقهی نجف اشرف آنهائیکه درگذشته بودند،این را دیدند آنوقتهائیکه هنوز نجف لوله کشی نشده بود و آب لوله کشی در آنجا وجود نداشت مانند بابل حالا[ی ]شما بوده است.
آن روز نجف که فاقد فضیلت بود که اینهم نقص بزرگی است و جای بسی تأسف است، آنوقت در منازل چاههائی وجود داشت که آب آشامیدنی را از آن تأمین میکردند وسپس مسئله افتادن شیئی نجس را در چاه آب و حل قضیه بوسیله آن فقیه را مطرح نموده، و در حال جای دیگر در مورد رنگ پذیری اشخاص در اثر عوامل محیط و تأثیر آن در نحوه قانونگذاری مثالهائی از سیاهان آمریکا بمیان آورد و اضافه نمود که «نمونه های زیادی است و مثال زیادی است و شواهد بسیار و با مراجعه به وضع داخلی خودمان میتوانیم باین حقیقت و واقعیت پی ببریم» جلسه ساعت 1600 پایان یافت % ب دایره بررسی30 /1 /52
توضیحات سند:
1 ـ حضرت آیه اللّه العظمی حاج آقا حسین طباطبایی معروف به بروجردی در سال 1292 هجری قمری متولد شد و در سال 1380 بدرود حیات گفت.وی زعیم حوزه علمیه قم(بعد از آیه اللّه حائری)، بانی مسجد اعظم قم و بزرگترین مرجع تقلید شیعیان بعد از شهریور 1320 هجری شمسی و ایام سلطنت محمدرضا شاه بود.
او پس از فراگیری مقدمات در بروجرد به اصفهان رفت و در آنجا به تعلیم فقه و فلسفه مشغول شد.
وی در نجف مدت 8 سال در محضر آخوند ملا محمد کاظم خراسانی به استفادت مشغول بود.
پس از این دوران به ایران بازگشت و در بروجرد به تدریس علوم عقلی و نقلی پرداخت و در سال 1323 هجری شمسی از سوی امام و سایر علما به قم دعوت شد.
آیه اللّه بروجردی پس از ملاحظه شکست مشروطیت و حوادثی چون اعدام شیخ فضل اللّه نوری، و نیز آزردگی ناشی از بی ثمر ماندن فعالیتهای سیاسی در مقابل رضاخان حتی الامکان از ورود در مسائل سیاسی پرهیز می کرد و نگران آن بود که مبادا این گونه اقدامات به زیان مسلمین تمام شود.
ایشان به همین جهت گاه مورد اعتراض واقع می شد.
پس از قیام علمای اصفهان و فاجعه مسجد گوهرشاد، حوزه علمیه قم با وجود شخصیتهایی همچون آیه اللّه العظمی بروجردی و آیه اللّه العظمی حائری، به صورت بزرگترین حوزه علمیه شیعه درآمد و موجب رونق سایر حوزه های علمی ایران گردید.
محمدرضا در بدو سلطنت سعی داشت به آیه اللّه بروجردی نزدیک گردد و از وجود پرنفوذ وی بهره برداری نماید.
امّا از جانب آن حضرت مطرود و مورد اعتراض واقع گردید.
شاه که مرجعیت را سدّی در مقابل استعمار می دید، پس از فوت ایشان در صدد بر آمد از استقرار مرجعیت عامّه در قم جلوگیری و کانون نیرومند روحانیت را به نجف اشرف منتقل کند.
به همین جهت تلگراف تسلیت خود را به حضور آیه اللّه حکیم، مرجع بزرگ شیعیان، در نجف اشرف فرستاد.
لیکن روحانیون ایران عمل وی را بی اعتنایی به مراجع قم و تضعیف روحانیت شناختند.
ر.ک : کوثر ج 1 ، صص 30ـ29 و 69ـ68