برنامه دوره تحصیلات طلاب علوم دینی
تاریخ سند: 1 دی 1342
برنامه دوره تحصیلات طلاب علوم دینی
متن سند:
بسم اللّه الرحمن الرحیم (سال اول ) الف ـ دوره مقدماتی 1ـ قرآن : قرائت تمام قرآن مجید با تجوید ـ ترجمه نیم جزء آخر قرآن 2ـ فارسی : قرائت.املا.
انشاء در حدود سال اول متوسطه 3ـ صرف و نحو : صرف در حدود صرف میر.
نحو در حدود عوامل ملا حسن.
4ـ فقه : عبادات در حدود نافع.
5ـ ریاضیات : حساب چهار عمل اصلی و اعشار و سلسله متری در حدود کلاس اول متوسطه.
هندسه تا آخر سطح در حدود دوره ابتدائی.
6ـ جغرافیا : یک ثلث از کلیات جغرافیا که در دوره اول متوسطه تدریس میشود.
7ـ تاریخ : تاریخ ایران قسمت قبل از اسلام مطابق آنچه در دوره اول متوسطه تدریس میشود.
(سال دوم) 1ـ قرآن : ترجمه یک جزء از قرآن.
2ـ فارسی : قرائت و املاء و انشاء فارسی در حدود سال دوم متوسطه.
3ـ عربی : صرف در حدود تصریف ـ نحو در حدود هدایه.
4ـ فقه : وقت نذر.
عهد.
سوگند.
بیع.
رهن و اجاره در حدود مختصر نافع.
5ـ ریاضیات : حساب در حدود دوره اول متوسطه.
هندسه.
مساحت اجسام بدون ذکر دلیل.
6ـ جغرافیا : ثلث دوم از کلیات جغرافیا در حدود دوره اول متوسطه.
7ـ تاریخ : تاریخ ایران از ظهور اسلام تا آغاز صفویه در حدود دوره اول متوسطه (سال سوم) 1ـ قرآن : حفظ جزء آخر قرآن 2ـ فارسی : قرائت و املاء و انشاء فارسی در حدود سال سوم متوسطه 3ـ صرف و نحو عربی در حدود سیوطی 4ـ فقه : بقیه ابواب فقه در حدود مختصر نافع.
5ـ ریاضیات : حساب و هندسه مراجعه بمواد دو سال قبل با توضیحات بیشتر.
6ـ جغرافیا : ثلث سوم از کلیات جغرافیا در حدود دوره اول متوسطه 7ـ تاریخ ایران : از آغاز دوره صفویه تا زمان حاضر در حدود دوره اول متوسطه 8ـ منطق ـ در حدود کبری تبصره 1ـ امتحان سال آخر دوره مقدماتی (منظور در ماده 8 آئین نامه تحصیلات طلاب علوم دینی) از تمام مواد سه ساله بعمل خواهد آمد و کسانی در امتحان قبول خواهند شد که نمره هر یک از مواد کتبی آنها از 7 و هر یک از مواد شفاهی آنان از 10 کمتر نباشد.
تصبره 2 ـ امتحان قرآن و قرائت فارسی فقط شفاهی و امتحان دیکته و انشاء فقط کتبی است از سایر مواد هم امتحان کتبی و هم امتحان شفاهی بعمل خواهد آمد.
تبصره 3 ـ داوطلب در صورتیکه تا چهار ماده از مواد کتبی و شفاهی در امتحان اردیبهشت کمتر از 7 داشته باشند میتواند در امتحانات شهریور همان سال آن مواد را مجددا امتحان بدهد و شرط ارتقاء بدوره سطح آن است که هر یک از نمره های تجدیدی بحد نصاب قبولی برسد.
(سال اول) 1ـ تفسیر : مقدمات تفسیر در حدود مقدمات تفسیر مجمع البیان.
2ـ فارسی : قرائت و املاء و انشاء در حدود کلاس چهارم متوسطه ادبی.
3ـ عربی : صرف در حدود شرح نظام تا مباحث جمع مکسر.
نحو : باب اول از مغنی اللبیب.
4ـ قرائت : قرائت و ترجمه چند خطبه مختصر از خطب و کلمات حضرت رسول اکرم (ص) و از نهج البلاغه ترجمه عباراتی ساده از عربی به فارسی و فارسی به عربی.
5ـ فقه : مباحث عبادات در حدود شرایع 6ـ اصول : از اول تا مباحث عام و خاص در حدود کتاب معالم 7ـ منطق : از اول حاشیه ملا عبداللّه تا مباحث قضایا (یا کتابی در حدود آن).
8ـ تاریخ اسلام از ظهور اسلام تا اول خلافت بنی عباس در حدود دوره دوم متوسطه ادبی.
9ـ تاریخ طبیعی : (زمین شناسی.
گیاه شناسی.
حیوان شناسی باختصار).
(سال دوم) 1ـ تفسیر : تفسیر دو جزء از قرآن در حدود تفسیر مجمع البیان.
2ـ فارسی : قرائت و املاء و انشاء در حدود کلاس پنجم متوسطه ادبی.
3ـ عربی : صرف و بقیه مباحث صرف در حدود شرح نظام، نحو ابواب دوم و سوم و چهارم مغنی اللبیب.
قرائت : چند خطبه از خطب رسول اکرم (ص) و نهج البلاغه، ترجمه از عربی به فارسی و فارسی به عربی.
4ـ فقه : مباحث عقود در حدود کتاب شرایع.
5ـ اصول : بقیه مباحث اصول در حدود کتاب معالم.
6ـ منطق : بقیه حاشیه ملا عبداللّه یا کتابی در حدود آن.
7ـ تاریخ : تاریخ اسلام از خلافت بنی عباس تا عصر حاضر در حدود دوره دوم متوسطه ادبی.
8ـ فیزیک و شیمی تعرفیات و اصطلاحات.
(سال سوم) 1ـ تفسیر : تفسیر قسمتی از آیات احکام.
2ـ فارسی : قرائت و املاء و انشاء در حدود کلاس ششم متوسطه ادبی.
3ـ عربی : معانی و بیان در حدود کتاب مختصر تفتازانی.
4ـ فقه : مباحث طلاق و میراث در حدود شرح لمعه.
5ـ اصول : مباحث لفظیه و اوامر و نواهی در حدود قوانین.
6ـ کلام : در حدود باب حادیعشر.
7ـ منطق : در حدود منطق شرح منظومه.
8ـ درایه : در حدود کتاب درایه شهید ثانی.
(سال چهارم) 1ـ تفسیر : تفسیر قسمت دیگری از آیات احکام.
2ـ فارسی : قرائت گلستان سعدی و باب اول و دوم از کتاب کلیله و دمنه و دیکته و انشاء.
3ـ عربی : بدیع در حدود مخصتر تفتازانی.
4ـ فقه : مکاسب محرمه در حدود مکاسب شیخ انصاری.
5ـ اصول : قسمتی از ادله عقلیه در حدود فرائد شیخ انصاری.
6ـ فلسفه : مباحث امور عامه در حدود شرح منظومه حاجی سبزواری.
7ـ هیئت : یک دوره هیئت مختصر در حدود دوره دوم متوسطه ادبی با توجه و تطبیق با اصلاحات هیئت قدیم.
تبصره یک : مفاد تبصره دو و سه ذیل دوره مقدماتی در امتحان سال چهارم دوره سطوح نیز مراعات خواهد شد.
تبصره دو : خواندن کتبی که در برنامه فوق نامبرده شده است الزامی نیست و میتوان کتب دیگری که در همان حدود باشد امتحان داد و مخصوصا داوطلبان اهل سنت در فقه و اصول میتوانند فقه و اصول را مطابق مذهب خود از کتبی در همان حدود امتحان بدهند.
دوره خارج چون تدریس کتب و مواد دوره خارج بسته بنظر مدرس مربوط میباشد بنابراین وزارت فرهنگ حداکثر تا شش سال متوالی نسبت بصدور برگ معافی طلاب مشمولی که در دوره خارج بتحصیل اشتغال دارند برابر ماده 10 آئین نامه تحصیلات طلاب علوم دینی اقدام خواهد کرد مشروط بر اینکه طلاب مزبور دارای گواهی اشتغال بتحصیل از یکی از مدرسین دورس خارج باشند.
برنامه دوره تحصیلات طلاب علوم دینی بشرح فوق در هزار و شصت و دومین جلسه شورای عالی فرهنگ مورخ اول دیماه 1342 مورد رسیدگی و تصویب قرار گرفت.
صحیح است بموقع اجراء گذارده شود.
وزیر فرهنگ ـ دکتر پرویز خانلری1
توضیحات سند:
1ـ پرویز ناتل خانلری فرزند میرزا ابوالحسن خان در اسفند 1292 ش در تهران دیده به جهان گشود.تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در تهران به پایان رسانید و وارد دانشکده ادبیات گردید و کارشناسی خود را اخذ کرد.
آنگاه به استخدام وزارت فرهنگ در آمد و مأمور تدریس در دبیرستانهای رشت شد.
از آن پس به تهران منتقل گردید و در دبیرستان ها به کار تدریس اشتغال ورزید.
وی در خلال کار آموزشی، دوره دکترای زبان و ادبیات فارسی را پی گرفت و پایان نامه دکترای خود را تحت عنوان «تحقیق در عروض فارسی» نوشت و در سال 1332 دکترا گرفت.
خانلری چندی در دایره آموزش وزارت فرهنگ و چندی نیز در سمت ریاست انتشارات و روابط عمومی دانشگاه فعالیت کرد و در ضمن در سمت دانشیاری، زبان فارسی تدریس کرد و در 1327 برای تکمیل تحصیلات به اروپا رفت و دوره انستیتو دوفونتیک زبان شناسی پاریس را گذراند و در سال 1329 به ایران بازگشت، وی پس از مراجعت به ایران با سمت استادی دانشگاه، به تدریس تاریخ و زبان فارسی پرداخت و ضمن تدریس به تألیف و ترجمه و نشر آثاری چند پرداخت.
خانلری چندی در پست معاونت وزارت کشور و مدتی نیز در سمت وزیر فرهنگ فعالیت و دو دوره نیز به عنوان سناتور انتصابی برگزیده شد.
خانلری در سال 1322 دست به انتشار مجله سخن زد و این مجله تا سال 1357 و در 27 مجلد چاپ گردید.
وی در کابینه علم ـ در سالهای 41 ـ 42 ـ به وزارت فرهنگ منصوب شد.
از کارهای وی در این دوره طرح سپاه دانش بود.
از دیگر اقدامات خانلری تأسیس بنیاد فرهنگ در سال 1344 بود که این بنیاد همراه یازده موسسه مختلف فرهنگی دیگر پس از پیروزی انقلاب اسلامی در هم ادغام شدند و موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی شکل گرفت.
پرویز ناتل خانلری سرانجام در شهریور 1369 فوت کرد.