صفحه قبل برو به صفحه
صفحه بعد

موضوع: اظهارات نوذری مخبر روزنامه کیهان

تاریخ سند: 6 آبان 1344


موضوع: اظهارات نوذری مخبر روزنامه کیهان


متن سند:

شماره: 19503 /20الف تاریخ:6 /8 /1344
موضوع: اظهارات نوذری مخبر روزنامه کیهان1

ساعت 20 روز 29 /7 /44 نوذری مخبر روزنامه کیهان ضمن صحبت خصوصی اظهار نمود که خبر جالب و محرمانه دارم و آن اینست که اعلیحضرت همایونی به دلایلی تصمیم گرفته‌اند بهائی‌ها را بکوبند و به همین جهت چند روز است که به بعضی از جراید اجازه داده شد که به ثابت پاسال2 و به وضع تلویزیون ایران حمله شود.3
ناطق افزود و از جمله چند روز قبل روزنامه آژنگ4 به وضع تلویزیون حمله نمود و سناتور جمشید اعلم5 هم به وزیر بهداری که شهرت بهائیت دارد حمله کرد. ناطق سپس گفت و احتمال دارد تا 5 /8 /1344 کابینه ترمیم شود و دکتر نهاوندی ـ مهندس روحانی ودکتر شاهقلی که به بهائیت شهرت دارند از کابینه طرد شوند.5
نظریه: اقدام مستقیم در مورد اظهارات نوذری باعث شناسائی منبع مربوطه خواهد گردید.
بهره‌برداری شد اصل به بخش 322 ارسال گردید و در اداره کل سوم (325) نسخه پرونده‌های مربوطه بایگانی شد.

توضیحات سند:

1. روزنامه کیهان: به صاحب امتیازی عبدالرحمن فرامرزی و مدیر مسئولی و سردبیری مصطفی مصباح زاده به صورت روزنامه از سال 1325 در تهران منتشر می‌شد. این روزنامه به گفته فردوست در رقابت با اطلاعات و به دستور محمدرضا پهلوی تأسیس شد و تا پایان رژیم پهلوی همواره از مواضع این رژیم دفاع کرده و در کنار اطلاعات از پوشش رویدادها و وقایع جاری کشور خصوصاً در بیان نارسایی‌های رژیم خودداری می‌کرد.
2. حبیب‌الله‌ ثابت پاسال، فرزند عبدالله در سال 1282 ﻫ ش در تهران متولد شد. اجدادش همگى یهودى بودند و پدرش در اواسط عمر به فرقه‌ی بهائیت پیوست. حبیب‌الله دیپلم خود را از مدرسه سن‌لوئى گرفت و بعداً راننده کامیون شد و سرانجام گاراژى براى تعمیر اتومبیل تأسیس کرد. در مرحله‌ی بعد کارخانه‌ی صنایع چوب، شرکت ثابت پاسال، شرکت زمزم و تولید پپسى‌کولا را به راه‌ انداخت، سپس جذب بانکدارى و عضو هیأت مدیره‌ی بانک ایران و انگلیس، بانک ایران و خاورمیانه و نایب رئیس بانک ایران شد. او امتیازات واردات فولکس واگن و راه‌اندازى کارخانه‌ی لاستیک‌سازى جنرال تایر، تولید روغن موتور اسو و شیشه مینا را به دست آورد و در عین حال که مدیر عامل کمپانى فیروز بود، «بیش از چهل شرکت دیگر داشت». وى مؤسس روتارى کلاب از لژهاى فراماسونرى است و باتوجه به اینکه عضو فرقه‌ی بهائیت بود، با همکارى دربار، تلویزیون ایران را راه‌اندازى کرد. نقل است که او سوءاستفاده فراوانی از اعتبارات بانک در ایران کرده است. در کودتاى 28 مرداد ثابت پاسال با صدور چک سفید در جهت حمایت از رژیم شاه به عرصه وارد شد و این چک او را تبدیل به یکى از مهره‌هاى پرقدرت دربار ایران کرد. پاسال در قاچاق مواد مخدر دست داشت و در سال 1348 ده کیلو هروئین و مرفین از اتومبیل وی کشف شد. با پیروزی انقلاب اسلامی وی به خارج از کشور گریخت و در پاریس ساکن شد. ثابت پاسال در سال 1369 در آمریکا درگذشت.
رجال عصر پهلوی به روایت اسناد ساواک، حبیب ثابت پاسال،تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی، 1395.
3. تلویزیون ملی ایران تا سال 1348 ﻫ.ش در اختیار حبیب ثابت پاسال بود. وی ابتدا اولین فرستنده تلویزیون ایران را در سال 1335 در آبادان و سپس در تهران تاسیس کرد. بودن تلویزیون که مخاطبان آن در حال افزایش بودند در دست یک بهائی بسیار قابل تامل است. وی در این زمان با پخش فیلم‌های سینمایی و برنامه‌‌های غیرمذهبی به دنبال غربی کردن جامعه‌ی ایران بود. محمدرضا پهلوی که به دنبال استفاده از قدرت رسانه‌ برای اهداف سیاسی مورد نظر رژیم بود در سال 1348 ایستگاه تلویزیونی ثابت را از وی خرید.
4. روزنامه آژنگ، با روش سیاسی‌، خبری‌، اجتماعی و اقتصادی به صاحب امتیازی ناهید مسعودی و کاظم مسعودی و سردبیری رضا عزیزی‌، ایرج نبوی‌، فرهنگ فرهی و رضا عزمی از سال 1333 به صورت روزانه و هفتگی در تهران منتشر می‌شد. این روزنامه وابسته به جبهه‌ی مطبوعات متفق بود.
راهنمای مطبوعات ایران (1304 تا 1357)، سید محمد صدری طباطبایی نائینی، ج اول، ص 20.
5. جمشید اعلم، فرزند اسدالله‌ در سال 1280ﻫ ش، در شهر وان ترکیه متولد شد. وى پس از طى دوره‌ی مقدماتى، مقطع متوسطه را در دبیرستان‌هاى علمیه و دارالفنون به پایان رساند و جهت ادامه‌ی تحصیلات به فرانسه رفت. اعلم در شهر لیون (لیسه آمپر) در دانشکده‌ی ادبیات، زبان فرانسه را تکمیل کرد و با تخصص گوش و حلق و بینى از دانشکده‌ی پزشکى فارغ‌التحصیل شد و پس از ازدواج با دخترى فرانسوى‌تبار به ایران مراجعت کرد. وى ابتدا در بهدارى ارتش مشغول خدمت شد و بعد از آن در بیمارستان شماره یک شهردارى به کار پرداخت. در سال 1316 به استخدام وزارت فرهنگ درآمد و از سال 1327 در دانشکده‌ی پزشکى به تدریس پرداخت. جمشید اعلم مشاغل مهمى چون: تدریس در هنرسرایعالى، پزشک و رئیس بیمارستان وزیرى با حق آموزش، رئیس بخش گوش و حلق و بینى بیمارستان فارابى، رئیس بیمارستان امیراعلم، عضو شوراى مرکزى دانشگاه‌ها، صاحب امتیاز مجله‌ی راه علم با روش علمى، نماینده‌ی مجلس شوراى ملى و سنا از شهرستان قزوین را عهده‌دار بود. او در سال 1339 به اسرائیل سفر کرد. ساواک وى را اهل مشروب، پول و مقام، خودخواه، شوخ، متکبر و ضعیف‌کش معرفى کرده است. او همچنین نشان‌هاى 2 و 3 همایون، 2 و 3 و 4 و 5 تاج از طرف محمدرضا پهلوى و تعدادى نشان از کشورهاى خارجى دریافت کرد. اعلم در تشکیلات فراماسونرى عضویت داشت و در سال 1350 به دلیل سخنرانى علیه امام خمینى (ره) در مجلس سنا، توسط مردم غیور و مسلمان تهدید شد و جهت حفظ جانش از ساواک درخواست کمک کرد. با پیروزی انقلاب اسلامی جمشید اعلم دستگیر و بنابر رأی دادگاه انقلاب در مهر 1358 اعدام شد.
6. این سند بخشی از بازی دوگانه ساواک در مواجهه با بهائیت و نیروهای مذهبی را نشان می‌دهد. رژیم از این طریق تلاش می‌کرد تا اعتراضات نیروهای مذهبی به رشد بهائیت در ساختار حاکمیت را کاهش داده و بخشی از حساسیت‌های جامعه را خنثی کند. باتوجه به تاریخ گزارش که یکسال پس از تبعید حضرت امام(ره) است، احتمال می‌رود رژیم درصدد کاهش اعتراضات نسبت به تبعید امام(ره) بوده است. بهائیت تا پایان حیات سیاسی رژیم پهلوی موقعیت ویژه‌ی خود را در حاکمیت حفظ کرد.
برای اطلاع بیشتر نک: بهائیت پادجنبش تجدید حیات ملت ایران، میکائیل جواهریان، تهران، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، 1393، ص 498.

منبع:

کتاب منصور روحانی به روایت اسناد ساواک صفحه 67

صفحه قبل برو به صفحه
صفحه بعد
کلیه حقوق این پایگاه برای مرکز بررسی اسناد تاریخی محفوظ است. استفاده از مطالب سایت با ذکر منبع بلامانع است.